Nowe badania pokazują, że osoby stosujące dietę śródziemnomorską są mniej narażone na demencję i mają wolniejszy spadek funkcji poznawczych.
Nowe badanie sugeruje, że przestrzeganie diety w stylu śródziemnomorskim może pomóc zrównoważyć ryzyko demencji - szczególnie u osób z ryzykiem genetycznym.
Uważa się, że demencja jest spowodowana połączeniem czynników genetycznych, środowiskowych i stylu życia. Jednym z największych genetycznych czynników ryzyka jest wariant genu APOE, znany jako APOE4.
Posiadanie jednej kopii APOE4 trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, najczęstszej formy demencji. Osoby z dwiema kopiami są nawet 12 razy bardziej narażone na rozwój choroby.
Badanie opublikowane w czasopiśmie Nature Medicine sugeruje jednak, że nawet genetyczne czynniki ryzyka mogą być łagodzone.
Amerykański zespół badawczy odkrył, że w ciągu 30 lat osoby stosujące dietę śródziemnomorską - bogatą w warzywa, owoce, orzechy, produkty pełnoziarniste i ubogą w czerwone i przetworzone mięso - były mniej narażone na rozwój demencji i miały wolniejszy spadek funkcji poznawczych.
Korzyści były najsilniejsze u osób z dwiema kopiami wariantu APOE4.
"Odkrycia te sugerują, że strategie żywieniowe, w szczególności dieta śródziemnomorska, mogą pomóc zmniejszyć ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych i zapobiec demencji poprzez szeroki wpływ na kluczowe szlaki metaboliczne" - poinformowała w oświadczeniu Yuxi Liu, jedna z autorek badania i badaczka ze szpitala Uniwersytetu Harvarda.
"Zalecenie to ma szerokie zastosowanie, ale może być jeszcze ważniejsze dla osób o podwyższonym ryzyku genetycznym, takich jak nosiciele dwóch kopii wariantu genetycznego APOE4" - powiedziała Liu.
Zespół Liu przeanalizował dane pochodzące od ponad 4200 kobiet i prawie 1500 mężczyzn na przestrzeni 30 lat. Śledzili długoterminowe nawyki żywieniowe uczestników, próbki krwi i dane genetyczne, a także regularne testy poznawcze dla mniejszej grupy osób.
Zespół zdecydował się zbadać dietę śródziemnomorską, ponieważ inne badania wykazały, że może ona poprawić samopoczucie poznawcze w starszym wieku.
"Chcieliśmy sprawdzić, czy korzyści te mogą być różne u osób o różnym pochodzeniu genetycznym, a także zbadać rolę metabolitów we krwi, małych cząsteczek, które odzwierciedlają sposób, w jaki organizm przetwarza żywność i wykonuje normalne funkcje" - powiedziała Liu.
Około 25 procent ludzi ma jedną kopię APOE4, podczas gdy od dwóch do trzech procent ma dwie kopie. Nie jest do końca jasne, dlaczego wariant ten zwiększa ryzyko choroby Alzheimera, ale białko APOE normalnie pomaga transportować tłuszcze, takie jak cholesterol, do krwiobiegu i mózgu.
Wariant ten wydaje się zakłócać ten proces i wpływać na sposób, w jaki mózg reaguje na stany zapalne i gromadzenie się blaszek amyloidowych, co razem może zwiększać ryzyko choroby Alzheimera.
Warto zauważyć, że posiadanie wariantu genu APOE4 nie gwarantuje, że u kogoś rozwinie się choroba Alzheimera.
Badanie ma pewne ograniczenia, w szczególności fakt, że uczestnicy byli w większości dobrze wykształceni i mieli europejskie pochodzenie. Naukowcy stwierdzili, że do potwierdzenia wyników potrzebne byłyby większe badania z udziałem bardziej zróżnicowanych grup ludzi.
Mimo to zasugerowali, że lekarze mogą zrobić więcej, aby uwzględnić testy genetyczne i metaboliczne podczas oceny ryzyka choroby Alzheimera u pacjentów.
"W przyszłych badaniach mamy nadzieję zbadać, czy celowanie w określone metabolity poprzez dietę lub inne interwencje może zapewnić bardziej spersonalizowane podejście do zmniejszania ryzyka demencji" - powiedziała Liu.