Archeolodzy odkryli nowe dowody sugerujące, że umiejętność posługiwania się ogniem była znana ludziom znacznie dawniej, niż dotychczas sądzono.
Od dawna zadawane jest pytanie: kiedy po raz pierwszy nauczyliśmy się rozpalać ogień? Archeolodzy w Wielkiej Brytanii uważają, że są znacznie bliżej odpowiedzi po odkryciu dowodów na to, że wcześni ludzie celowo używali ognia we wschodniej Anglii około 400 000 lat temu.
Odkrycie na stanowisku z epoki kamienia w Barnham w hrabstwie Suffolk stanowi istotną zmianę w naszym rozumieniu wczesnego rozpalania ognia. Odkrycia, opublikowane w czasopiśmie „Nature”, przesuwają najwcześniejszą znaną datę o około 350 000 lat. Do tej pory najstarsze dowody celowego podpalania pochodziły ze stanowiska neandertalskiego w północnej Francji, datowanego na około 50 000 lat.
„To najbardziej ekscytujące odkrycie w mojej długiej, 40-letniej karierze” – powiedział Nick Ashton, kurator zbiorów paleolitu w British Museum.
Jak nasi przodkowie kontrolowali płomienie?
Zespół kierowany przez British Museum odkrył na miejscu wykopalisk uszkodzone przez wysoką temperaturę krzemienne siekiery, skrawek spalonej ziemi i małe bryłki pirytu żelazowego – wszystko to wskazuje na wielokrotne używanie ogniska lub paleniska.
Piryt żelazowy, zwany „złotem głupców”, wytwarza iskry po uderzeniu krzemieniem. Dwa okazy odkryto w Barnham, a archeolodzy twierdzą, że jego rzadkość w lokalnej geologii silnie sugeruje, że został tam przywieziony przez ludzi, którzy rozumieli jego zastosowanie do rozpalania hubki.
Dlaczego to odkrycie jest ważne?
Naukowcy twierdzą, że zdolność do rozpalania ognia, gdziekolwiek i kiedykolwiek było to potrzebne, stanowiła punkt zwrotny w ewolucji człowieka. Ogień pomagał wczesnym ludziom przetrwać w zimnym klimacie i odstraszać drapieżniki, ale umożliwiał im również gotowanie jedzenia – uwalniając niezbędną energię i składniki odżywcze. Gotowanie rozkłada toksyny w korzeniach i zabija patogeny w mięsie, poprawiając trawienie i uwalniając więcej kalorii, co wspomaga rozwój mózgu. Ogień zmienił również życie społeczne. Ogniska były ośrodkami, w których ludzie umacniali relacje, dzielili się historiami i rozwijali język.
Kim byli ludzie, najwcześniej używający ognia?
Chris Stringer, specjalista ds. ewolucji człowieka w Muzeum Historii Naturalnej, twierdzi, że skamieniałości z Wielkiej Brytanii i Hiszpanii sugerują, że mieszkańcy Barnham byli wczesnymi neandertalczykami, których cechy czaszki i DNA wskazują na rosnący poziom zaawansowania poznawczego i technologicznego. Żyli mniej więcej w tym samym czasie, gdy nasz gatunek, Homo sapiens, zaczynał pojawiać się w Afryce Wschodniej.