Decyzja o nałożeniu podatku na emisję dwutlenku węgla z transportu morskiego, zaproponowana przez Międzynarodową Organizację Morską ONZ, została odroczona do 2026 roku. Ale czy branża jest gotowa na dekarbonizację w przyszłości?
Transport odgrywa kluczową rolę w naszej gospodarce, a prawie 50% towarów wymienianych między UE a krajami trzecimi jest transportowanych drogą morską, według danych z 2024 r.
Rola tej formy transportu stale rośnie, przy czym dane sugerują, że w latach 2002–2023 udział towarów przewożonych drogą morską wzrósł o dziewięć punktów procentowych w przypadku importu i o ponad cztery punkty w przypadku eksportu.
Ale czy branża jest gotowa na zmniejszenie swojego wpływu na środowisko lub na rosnące koszty związane z próbą wprowadzenia przez Międzynarodową Organizację Morską ONZ podatku od emisji dwutlenku węgla z transportu morskiego?
W tym odcinku programu The Big Question Eleanor Butler rozmawia z Håkanem Agnevallem, dyrektorem generalnym firmy Wärtsilä, o znaczeniu branży transportowej i sposobach na zwiększenie jej zrównoważonego charakteru.
Jak cenna jest branża transportowa dla naszej gospodarki?
Jedną z najsłynniejszych tras żeglugowych na świecie jest Kanał Sueski. Sztuczny kanał wodny zbudowany pod koniec XIX wieku omija Półwysep Somalijski i skraca czas transportu między Azją a Europą, obniża koszty i emisję gazów.
„W 2021 roku duży statek kontenerowy Ever Given utknął w Kanale Sueskim. Szacuje się, że każdego dnia zablokowanie Kanału Sueskiego kosztowało globalną gospodarkę 10 miliardów euro” – powiedział Håkan w wywiadzie dla The Big Question.
Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju ponad 80% światowych towarów jest transportowanych drogą morską. W latach 1995–2020 średnio 22,8 miliona osób było zatrudnionych w branżach morskich, takich jak budownictwo okrętowe, produkcja sprzętu czy badania i rozwój w dziedzinie transportu morskiego.
Håkan oszacował, że dzięki szerszemu wpływowi żeglugi na gospodarkę 1 na 5 miejsc pracy w Europie zależy od przemysłu eksportowego.
Czy żegluga może stać się bardziej zrównoważona bez szkody dla gospodarki?
Obecnie przemysł żeglugowy odpowiada za około 2–3% globalnej emisji CO2. To mniej więcej tyle samo co branża lotnicza lub Japonia – piąty największy truciciel na świecie.
Rządy i światowi regulatorzy, tacy jak Międzynarodowa Organizacja Morska, pracują nad ustanowieniem nowych ram i celów emisyjnych dla branży, a firmy żeglugowe szukają sposobów na dostosowanie się do nowych warunków.
„Na świecie jest około 100 tysięcy dużych statków i nie możemy ich po prostu zezłomować” – wyjaśnił Håkan.
Aby zmniejszyć emisję istniejącej światowej floty, Wärtsilä opracowała technologię wychwytywania dwutlenku węgla, która może usunąć około 70% CO2 z wydechu silnika.
Obecnie około połowa floty jest napędzana olejem napędowym, a 48% przystosowano do alternatywnych paliw. Håkan podkreślił, że skroplony gaz ziemny (LNG) jest klasyfikowany jako alternatywne paliwo, mimo że jest paliwem kopalnym.
Obecnie opracowuje się bardziej ekologiczne paliwa alternatywne, ale ich dostępność nie jest jeszcze wystarczająca do długotrwałego użytkowania w żegludze dalekomorskiej.
„Te statki wypływają daleko w morze, więc trzeba znaleźć paliwa i inne rzeczy, które mogą utrzymać tę sytuację” – wyjaśnił Håkan.
„Silniki na metanol są dostarczane w tej chwili – silniki są gotowe do wykorzystania biopaliwa, jako że staje się ono dostępne”.
„Kolejnym krokiem są tzw. paliwa o zerowej emisji dwutlenku węgla, w tym amoniak do żeglugi, i obecnie dostarczamy nasze pierwsze silniki na amoniak”.
„Mamy też wodór. Naszym zdaniem to paliwo będzie bardziej odpowiednie do zastosowań lądowych, ponieważ gęstość energetyczna wodoru nie jest wystarczająco dobra dla dużych statków. Potrzeba by było dużo zbiorników, przez co będzie można przewozić mniej ładunku”.
Zielone paliwa są obecnie 2–4 razy droższe niż tradycyjne paliwa kopalne. Opłata za emisję dwutlenku węgla wyrównałaby szanse poprzez zmniejszenie różnicy kosztów między bardziej zanieczyszczającymi a czystszymi paliwami.
Mimo niepewności co do przyszłości paliw i zbliżającej się opłaty za emisję dwutlenku węgla nowa zamówienia coraz częściej obejmują statki gotowe do eksploatacji na paliwach ekologicznych.
Håkan posumował: „Ruch się rozpoczął i widzę, że przyspiesza. Jeśli spojrzymy na to pozytywnie: dzieje się wiele rzeczy. Ale czy dzieją się one wystarczająco szybko? Nie”.
The Big Question to cykl emitowany na kanale Euronews Business, w którym omawiamy ważne aktualne tematy z liderami branży i ekspertami.
Obejrzyj materiał wideo powyżej, aby zobaczyć całą rozmowę z Håkanem Agnevallem z firmy Wärtsilä.