W UE średnio 15% wydatków na opiekę zdrowotną pokrywają sami pacjenci. Najwyższe koszty ponoszą w Bułgarii i na Łotwie, najniższe – w Luksemburgu i Francji.
REKLAMA
Unia Europejska określa dostęp do opieki zdrowotnej jako podstawowe prawo człowieka, ale kto ponosi tego koszty?
Według Eurostatu, obowiązkowe składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowią nieco ponad połowę (51%) całkowitych wydatków na opiekę zdrowotną w UE.
Wydatki rządowe stanowią około 30 procent, podczas gdy płatności gospodarstw domowych z własnej kieszeni stanowią 15 procent.
Oznacza to, że gospodarstwa domowe w UE płacą średnio 15 euro bezpośrednio za każdy rachunek medyczny o wartości 100 euro.
Ile zatem gospodarstwa domowe płacą z własnej kieszeni w poszczególnych krajach europejskich? I jaki udział mają te płatności w wydatkach na opiekę zdrowotną?
Według Eurostatu, w 2024 roku udział płatności gospodarstw domowych z własnej kieszeni na opiekę zdrowotną wahał się od 8,5% w Luksemburgu do 35,5% w Bułgarii.
Analiza objęła 34 kraje europejskie.
Udział ten przekracza również 30 procent na Łotwie (35,1 procent), w Grecji (34,3 procent), Serbii (32,1 procent), na Litwie (31,4 procent) oraz w Bośni i Hercegowinie (31 procent).
Ekonomista ds. zdrowia w maltańskim ministerstwie zdrowia Dr Joseph Piscopo, zauważył, że kraje Europy Wschodniej i Południowej mają tendencję do ponoszenia wyższych kosztów z własnej kieszeni w stosunku do ogólnych wydatków.
"Silniejsze gospodarki mogą przeznaczać więcej środków finansowych na swoje systemy opieki zdrowotnej, a co za tym idzie, osiągać niższe poziomy wydatków zdrowotnych ponoszonych z własnej kieszeni" - powiedział Euronews Health.
Oprócz Luksemburga, Francja (8,9 proc.), Chorwacja (9,4 proc.), Irlandia (10,6 proc.) i Niemcy (10,7 proc.) odnotowały najniższe udziały płatności gospodarstw domowych z własnej kieszeni.
Wśród pięciu największych gospodarek Europy, Włochy mają najwyższy udział na poziomie 22,3%, a tuż za nimi plasuje się Hiszpania z 20,9%.
Tymczasem Francja i Niemcy należą do pięciu krajów o najniższych udziałach, a Wielka Brytania, z 15,9%, jest bliska średniej UE, chociaż jej dane odnoszą się do 2019 roku.
W Polsce wartośc wskaźnika wynosi 16,2%, czyli nieco powyżej średniej dla UE.
Udziały wydatków bieżących są poniżej średniej UE w trzech krajach skandynawskich: Szwecji (13,4 procent), Danii (13,9 procent) i Norwegii (14,1 procent). Finlandia (16,1 proc.) plasuje się nieco powyżej średniej UE.
Polityka dotycząca zasięgu ma znaczenie
Profesor w London School of Economics (LSE) Jonathan Cylus, podkreślił, że krajowa polityka ubezpieczeń zdrowotnych, która "określa, kto jest objęty ubezpieczeniem, jakie usługi są objęte ubezpieczeniem i jaka część kosztów opieki jest pokrywana", jest jednym z najważniejszych powodów różnic między krajami.
"W wielu krajach o najgorszych wynikach, takich jak Bułgaria, osoby, które nie płacą składek na ubezpieczenie społeczne, są wykluczone z ubezpieczenia finansowanego ze środków publicznych, więc wszelkie potrzeby zdrowotne są opłacane w całości z własnej kieszeni" - powiedział.
Dyrektor naczelny Europejskiej Federacji Szpitali i Opieki Zdrowotnej (HOPE) Pascal Garel, wyjaśnił, że udział wydatków z własnej kieszeni jest zwykle niższy w krajach o szerokim publicznym lub społecznym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Systemy te zazwyczaj oferują kompleksowe pakiety świadczeń, które obejmują większość usług, takich jak opieka szpitalna, wizyty w ramach podstawowej opieki zdrowotnej i leki na receptę.
Charakteryzują się one również niskimi lub zerowymi opłatami za podstawowe usługi i silnymi mechanizmami ochrony grup szczególnie wrażliwych, w tym osób o niskich dochodach, osób starszych i pacjentów z chorobami przewlekłymi.
Przykładami takich krajów są Francja, Niemcy i Szwecja.
Garel dodał, że kraje o najwyższych udziałach, takie jak Bułgaria i Grecja, mają mniejsze lub mniej kompleksowe pakiety świadczeń publicznych, ograniczone pokrycie kosztów leków ambulatoryjnych, opieki dentystycznej i badań diagnostycznych oraz słabszą ochronę przed katastrofalnymi wydatkami na zdrowie.
Ile rocznie płaci jedna osoba?
Według Eurostatu w 2023 roku lub w najbliższym dostępnym roku osoba w UE płaciła średnio 542 euro rocznie z własnej kieszeni za opiekę zdrowotną.
Wśród 34 krajów europejskich kwota ta wahała się od 116 euro w Mołdawii do 2396 euro w Szwajcarii.
Wśród członków UE wahała się ona od 136 euro w Chorwacji do 1 176 euro w Belgii. Mieszkańcy Norwegii (1 158 euro) również płacili ponad 1 000 euro rocznie.
"Zamożniejsze kraje Europy Zachodniej i Północnej inwestują więcej w zaawansowaną technologicznie medycynę, zwiększając wydatki per capita" - powiedział Garel.
Oprócz Mołdawii i Chorwacji, roczne bezpośrednie wydatki na opiekę zdrowotną wyniosły poniżej 300 euro w Bośni i Hercegowinie (206 euro), Rumunii (223 euro), Polsce (232 euro) i Serbii (293 euro).
Francja najniżej wśród największych gospodarek
Mieszkańcy Francji ponosili najniższe wydatki z własnej kieszeni na opiekę zdrowotną spośród pięciu największych gospodarek Europy, wynoszące 410 euro rocznie, co czyni ją jedyną poniżej średniej UE.
Włochy odnotowały najwyższą kwotę 718 euro, a następnie Niemcy (652 euro), Wielka Brytania (609 euro, dane z 2019 r.) i Hiszpania (596 euro).
Garel wskazał na czynniki demograficzne i epidemiologiczne, które przyczyniają się do wzrostu poziomu wydatków. Kraje ze starzejącymi się populacjami, na przykład we Włoszech i Niemczech, oraz wyższą częstością występowania chorób przewlekłych mają zwykle większe zapotrzebowanie na opiekę medyczną i usługi opieki długoterminowej.
"Młodsze populacje lub kraje o niższej średniej długości życia wydają mniej - ale często dlatego, że opieka jest niedostatecznie wykorzystywana, a nie dlatego, że potrzeby są niższe" - dodał.
Różnica jest mniejsza w ujęciu PPS
Różnice między krajami stają się mniejsze, gdy mierzy się je w standardach siły nabywczej (PPS).
PPS to sztuczna jednostka walutowa, której celem jest ułatwienie porównywania cen w różnych gospodarkach. Według Eurostatu za jeden PPS można kupić taką samą ilość towarów i usług w każdym kraju.
W przeliczeniu na PPS, wydatki gospodarstw domowych na osobę wahały się od 191 w Chorwacji do 1 304 w Szwajcarii.
Niektóre rankingi zmieniają się znacząco, gdy są mierzone w PPS, a nie w euro. Na przykład w Bułgarii liczba ta wynosi 413 euro w porównaniu z 740 PPS.