Badanie wykazało, że w 2021 roku około 40% zgonów z powodu raka w UE można przypisać czynnikom takim jak palenie tytoniu, picie alkoholu czy niezdrowa dieta.
REKLAMA
Unia Europejska może zapobiec prawie trzem milionom nowych zachorowań na raka w okresie 2023-2050, jeśli państwa członkowskie osiągną cele w zakresie ograniczenia spożycia tytoniu i alkoholu przez obywateli, wynika z najnowszego badania Komisji Europejskiej i OECD.
Kolejny milion mógłby nie zachorować, gdyby krajom udało się rozwiązać problemy zanieczyszczenia powietrza i otyłości.
Według programu European Cancer Information System (ECIS) w 2022 roku w UE zdiagnozowano prawie trzy miliony nowych przypadków raka. Do 2040 ma ich przybywać około 500 tys. na rok. W roku 2021 około 1,15 miliona osób w UE zmarło z powodu raka. Ta choroba była średnio drugą główną przyczyną zgonów, po chorobach układu krążenia.
Mimo wyższej częstotliwości występowania raka w krajach UE, śmiertelność spadła w prawie każdym kraju członkowskim w ciągu ostatniej dekady — średnio o 12% w latach 2011-2021. Wszystkie kraje z wyjątkiem Bułgarii i Cypru odnotowały spadek śmiertelności zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Stało się tak dzięki postępom w medycynie, przede wszystkim w systemach wczesnego wykrywania choroby.
Badanie Komisji i OECD wykazało, że w 2021 roku około 40% zgonów z powodu raka w UE można przypisać znanym behawioralnym, metabolicznym i środowiskowym czynnikom ryzyka — takim jak palenie tytoniu, picie alkoholu czy niezdrowa dieta. Ponad połowa osób dorosłych w UE ma nadwagę, a wskaźniki otyłości wśród nastolatków wzrosły we wszystkich krajach z wyjątkiem Holandii, Hiszpanii i Szwecji.
Tytoń wciąż największym zagrożeniem
Choć palenie tytoniu spadło w prawie wszystkich krajach UE, nadal jest główną przyczyną raka w UE, odpowiadając za prawie 20% wszystkich zgonów związanych z rakiem w 2021 roku.
Jak wynika z badania, liczba osób, które palą codziennie spadła średnio z 22% w 2012 roku do 18% w 2022 roku. Najniższy wskaźnik, bo tylko 6%, odnotowano w Islandii, a najwyższy w Bułgarii z 19% codziennych palaczy.
Biorąc pod uwagę te liczby, można by zapobiec prawie 1,9 miliona nowych przypadków raka w UE w latach 2023-2050, gdyby udało się jeszcze bardziej zredukować liczbę palaczy.
W tym samym okresie można by zapobiec milionowi przypadków gdyby ograniczono spożywanie alkoholu. Spożycie alkoholu w UE spadło średnio o 0,3 litra w latach 2010-2022. Jednak tutaj w krajach członkowskich są znaczne różnice. W dziewięciu krajach odnotowano spadek o 10% lub więcej. Mowa o Belgii, Chorwacji, Cyprze, Danii, Finlandii, Francji, Grencjii, Irlandii i Litwie. Z kolei w siedmiu krajach spożycie alkoholu wzrosło o 10% lub więcej. Tak się stało w Polsce, w Bułgarii, we Włoszech, na Łotwie, na Malcie, w Rumunii i w Hiszpanii.
Środki zapobiegawcze
W 2021 roku UE przedstawiła plan walki z rakiem, który ma zmniejszyć liczbę zachorowań poprzez zwalczanie czynników ryzyka. Jeden z celów dla młodych ludzi zakłada osiągnięcie "pokolenia wolnego od tytoniu" do 2040 roku. Kolejne to ograniczenie palenia tytoniu o 30% do 2025 roku oraz zmniejszenie odsetka palaczy w populacji UE do zaledwie 5%.
Jednak niektóre cele są przesuwane. Powiązana dyrektywa w sprawie opodatkowania wyrobów tytoniowych została przesunięta na 2025 rok, a niektórzy się zastanawiają, jaki wpływ na tę decyzję miał przemysł tytoniowy.
W 2021 roku kraje UE wydały średnio 6,1% swoich budżetów zdrowotnych na polityki profilaktyczne, takie jak kampanie informacyjne i edukacyjne, monitorowanie stanu zdrowia i nadzór nad chorobami, według badania.
Jednak większość tych wydatków jest skierowana na szczepienia i środki ochrony osobistej, a nie na szeroko zakrojone inicjatywy w zakresie zdrowia publicznego.