Ponad 500 tys. osób wsparło kampanię Shadows Project, mającą na celu poprawne przypisywanie ukraińskich artystów w muzeach.
REKLAMA
Od czasu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku podejmowane są liczne działania mające na celu ochronę ukraińskiej kultury i propagowanie wiedzy o niej na świecie. „Kampania na rzecz skradzionej sztuki” – najnowsza inicjatywa organizacji pozarządowej Shadows Project, promującej kulturę ukraińską, to według nich „pierwsza skoordynowana akcja publiczna, mająca skłonić muzea, które błędnie oznaczają ukraińskich artystów, do poprawienia informacji o autorstwie”.
Choć ukraiński rząd, organizacje pozarządowe i niektóre muzea od 2022 roku zwracają uwagę na ukraińskich artystów i ich dzieła, wiele zachodnich placówek wciąż nieprawidłowo przypisuje autorstwo.
Wielu artystów, takich jak Kazimierz Malewicz, urodzony w Kijowie pionier awangardy, Aleksandra Ekster, inspirowana folklorem, czy malarz i architekt Władimir Tatlin, jest wciąż błędnie określanych jako „rosyjscy”. Choć tworzyli w wielokulturowych środowiskach swoich czasów, takie przypisy ignorują ich tożsamość i współczesne granice państwowe.
Dla aktywistów Shadows Project to świadome wymazywanie kultury.
„Błędne przypisy to efekt wieków rosyjskiego imperializmu i dominacji kulturowej, który trwa do dziś” – napisali w komunikacie.
Podkreślają, że tablice muzealne są dziś areną walki o samostanowienie, podczas gdy Rosja próbuje wymazać ukraińską kulturę i przypisać jej dorobek sobie.
„Reprezentacja Ukrainy w instytucjach światowych ma realne znaczenie dla postrzegania kraju, wsparcia politycznego i pomocy międzynarodowej” – dodali. Wielu z tych błędnych opisów opiera się na przestarzałych źródłach lub nieprecyzyjnych danych, np. Wikipedii, bez uwzględnienia koordynowanej rosyjskiej dezinformacji w sferze kultury.
Od początku kampanii w lipcu ponad 500 tys. osób włączyło się w działania, a kilka muzeów, w tym Luwr, Tate i MoMA, zobowiązało się do weryfikacji własnych opisów po interwencji Shadows Project.
Muzeum w Cleveland usunęło etykietę „rosyjskie” z dzieła Aleksandry Ekster i dodało kontekst dotyczący jej ukraińskiego pochodzenia, a Muzeum Brooklyńskie zmieniło opis malarza Ilji Riepina z „rosyjskiego” na „ukraińskiego”.
Według Agathy Gorski, współzałożycielki Shadows Project, ochrona ukraińskiej kultury w obecnym kontekście jest szczególnie istotna.
„Na początku pełnoskalowej inwazji Rosja zbombardowała muzeum, w którym znajdowały się dzieła jednego z najsłynniejszych ukraińskich malarzy – dziś ponad 2000 ukraińskich instytucji kulturalnych zostało zniszczonych lub uszkodzonych. Putin chce przepisać historię Ukrainy – a nasze zachodnie muzea są w to zamieszane” – podkreśliła Gorski.
„Bronimy naszej kultury, a więc i naszej tożsamości – to niezbędne dla obrony państwa” – dodała.
Kampania obejmuje działania edukacyjne, publiczną bazę danych, w której każdy może przekazać informacje do archiwum społecznościowego o błędnie przypisanych ukraińskich artystach, raport o rosyjskich taktykach dezinformacyjnych w sferze kultury oraz współpracę z ukraińską marką odzieży ulicznej RDNY. Dochód ze sprzedaży odzieży zostanie przeznaczony na dalsze projekty ochrony ukraińskiego dziedzictwa.
W ramach kampanii działa także inicjatywa cyfrowa, w tym filtr na Instagramie, mająca zwiększyć świadomość i pokazać błędne oznaczenia dzieł ukraińskich artystów na świecie.
Więcej informacji o projekcie dostępnych jest na stronie Shadows Project.