Wysłannik prezydenta USA ogłosił zniesienie sankcji na białoruskie nawozy potasowe. W zamian Łukaszenka uwolnił dużą grupę więźniów politycznych, w tym laureata Pokojowej Nagrody Nobla Alesia Bialackiego, jedną z liderek opozycji Marię Kolesnikową i obywatela Polski Romana Gałuzę.
Na liście uwolnionych więźniów nie ma działacza mniejszości polskiej i dziennikarza Andrzeja Poczobuta, jak poinformował rzecznik MSZ Maciej Wiewiór.
Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka ułaskawił 123 obywateli różnych krajów w ramach porozumień zawartych z amerykańskim prezydentem Donaldem Trumpem i na jego wniosek. Poinformowała o tym służba prasowa Łukaszenki.
"W ramach porozumień osiągniętych z prezydentem USA Donaldem Trumpem i na jego wniosek, w związku z anulowaniem nielegalnych sankcji wobec przemysłu potasowego Republiki Białorusi, nałożonych przez administrację poprzedniego prezydenta USA Bidena, oraz w związku z przejściem na praktyczną płaszczyznę procesu znoszenia innych nielegalnych sankcji wobec Republiki Białorusi, głowa państwa postanowiła ułaskawić 123 obywateli różnych krajów, skazanych na mocy prawa Republiki Białorusi za popełnienie przestępstw o różnej orientacji - szpiegostwo, terroryzm".
"Gest ten został również wykonany w związku z prośbami innych głów państw oraz w oparciu o zasady humanitarne i uniwersalne wartości ludzkie i rodzinne" - czytamy w oficjalnym oświadczeniu. - Ma to na celu przyspieszenie pozytywnej dynamiki rozwoju stosunków z krajami partnerskimi Republiki Białorusi oraz w interesie stabilizacji sytuacji w całym regionie europejskim. W sumie, biorąc pod uwagę decyzje podjęte przez prezydenta Białorusi pod koniec listopada, łączna liczba ułaskawionych osób wynosi 156 osób, w tym obywatele Wielkiej Brytanii, USA, Litwy, Ukrainy, Łotwy, Australii i Japonii.
Według białoruskich niezależnych mediów, na wolność wyszli laureat Pokojowej Nagrody Nobla Aleś Bielacki, były kandydat na prezydenta Wiktor Babariko i jedna z liderek opozycji Maria Kolesnikowa. Uwolnieni więźniowie polityczni są przymusowo deportowani z Białorusi.
Wśród uwolnionych więźniów jest była redaktor naczelna TUT.VY Marina Zolotova. Została ona skazana na 12 lat kolonii karnej w 2023 roku. Obrońcy praw człowieka z Centrum "Wiasna" Walentin Stefanowicz i Uładzimir Łabkowicz również zostali ułaskawieni.
Kilka godzin wcześniej ogłoszono, że USA zniosły sankcje na białoruski potaż. Poinformował o tym w sobotę specjalny wysłannik prezydenta USA na Białoruś John Cole po spotkaniu w Mińsku z Aleksandrem Łukaszenką.
"Zgodnie z poleceniem prezydenta Trumpa, USA znoszą sankcje na potaż" - powiedział Cole. "Myślę, że to bardzo dobry ruch ze strony USA dla Białorusi. Znosimy je teraz".
Wysłannik USA zauważył również, że komunikacja na temat sankcji między Waszyngtonem a Mińskiem będzie kontynuowana. "W miarę normalizacji stosunków między dwoma krajami, coraz więcej sankcji będzie znoszonych" - powiedział John Cole, wyrażając nadzieję, że w przyszłości strony dojdą do sytuacji, w której w ogóle nie będzie takich środków ograniczających.
Według Cole'a, rozmowy z Łukaszenką, które rozpoczęły się w piątek i były kontynuowane w sobotę, "były bardzo produktywne". Wysłannik USA powiedział, że obie strony omówiły normalizację stosunków, a także wojnę między Rosją a Ukrainą, zauważając, że "Łukaszenko daje dobre rady w sprawie rozwiązania konfliktu w Ukrainie".
W sierpniu 2021 roku, rok po wyborach prezydenckich na Białorusi, które nie zostały uznane przez Zachód, USA umieściły Białoruś, jednego z największych producentów nawozów potasowych na świecie, na liście sankcji.
Według Narodowego Komitetu Statystycznego, przed kryzysem w 2020 roku Białoruś zarobiła 2,4 mld USD na eksporcie nawozów potasowych, co stanowi około 8 procent całkowitego białoruskiego eksportu lub około 4 procent PKB kraju.
Poprzednia wizyta amerykańskiej delegacji pod przewodnictwem Cole'a w Mińsku miała miejsce we wrześniu. Po tym spotkaniu białoruskie władze zwolniły z więzień 51 więźniów i deportowały ich na Litwę.