U kobiet jedzących najwięcej ultraprzetworzonej żywności ryzyko rozwoju polipów, mogących prowadzić do raka, było wyższe niż u kobiet jedzących najmniej.
Naukowcy wskazali potencjalny czynnik stojący za globalnym wzrostem zachorowań na raka jelita grubego i odbytnicy u młodych ludzi. To ultraprzetworzona żywność.
Ultraprzetworzona żywność, czyli gotowe do jedzenia produkty, takie jak pakowane przekąski, pieczywo przemysłowe, słodzone płatki śniadaniowe, makaron instant czy mrożone pizze, w ostatnich dekadach stanowi coraz większą część naszej diety.
Równolegle rośnie liczba nowotworów jelita grubego, niegdyś uznawanych za choroby wieku podeszłego, rozpoznawanych przed 50. rokiem życia. U tych pacjentów częściej wykrywa się chorobę w późnym stadium, a rokowania są gorsze, co skłoniło badaczy do bliższego przyjrzenia się, jak zmieniająca się dieta wpływa na zdrowie.
W najnowszym badaniu naukowcy przeanalizowali dietę i wyniki endoskopii ponad 29 tys. kobiet w Stanach Zjednoczonych. Mieli dostęp do danych zdrowotnych z ponad dwóch dekad, co pozwoliło śledzić, jak zmieniała się ich sytuacja w czasie.
U kobiet, które jadły najwięcej ultraprzetworzonej żywności, ryzyko rozwoju gruczolaków (polipów w jelicie grubym i odbytnicy, które mogą rozwinąć się w raka) było o 45 proc. wyższe niż u tych, które spożywały jej najmniej.
Większość polipów jest łagodna, ale część z nich z czasem rośnie i przekształca się w raka. Zwykle trwa to kilka lat.
„Wzrost ryzyka wydaje się dość liniowy. Im więcej ultraprzetworzonej żywności się je, tym większe prawdopodobieństwo powstania polipów w jelicie grubym” – powiedział w oświadczeniu dr Andrew Chan, współautor badania i gastroenterolog z Mass General Brigham Cancer Institute w Stanach Zjednoczonych.
Chan dodał, że ograniczenie ultraprzetworzonej żywności, która zwykle zawiera dużo cukru, soli, tłuszczów nasyconych i dodatków, może pomóc „zmniejszyć rosnące obciążenie zachorowaniami na raka jelita grubego u osób młodych”.
Co istotne, nie stwierdzono związku między spożyciem ultraprzetworzonej żywności a zmianami zębatymi, innym prekursorem raka jelita grubego.
Wyniki pozostawały spójne nawet po uwzględnieniu innych czynników ryzyka raka jelita grubego, w tym otyłości i niskiego spożycia błonnika.
Badanie opublikowane w czasopiśmie JAMA Oncology nie dowodzi, że ultraprzetworzona żywność wywołuje raka. Daje jednak wskazówki, jak dieta może wpływać na ryzyko zdrowotne.
Naukowcy nadal badają inne, niezwiązane z dietą czynniki, które mogą tłumaczyć wzrost zachorowań na raka jelita grubego u osób młodych. Chcą też wiedzieć, czy niektóre produkty ultraprzetworzone są bardziej szkodliwe od innych, biorąc pod uwagę, że to bardzo szeroka kategoria.
W badanej grupie kobiet główne źródła ultraprzetworzonej żywności stanowiły ultraprzetworzone pieczywo i produkty śniadaniowe, sosy, smarowidła i przyprawy oraz napoje dosładzane cukrem lub słodzikami, w tym napoje gazowane.
„Sama dieta nie w pełni tłumaczy ten trend. W naszej klinice jest wielu pacjentów z wczesnym rakiem jelita grubego, którzy odżywiają się bardzo zdrowo” – powiedział Chan.