Ogólnokrajowa awaria elektryczna pozbawiła prądu miliony osób w Portugalii i Hiszpanii. Incydent ujawnił słabości sieci i potrzebę lepszych połączeń z resztą Europy.
REKLAMA
Około 60 milionów ludzi w Portugalii i Hiszpanii zostało pozbawionych prądu na kilka godzin w wyniku ogólnokrajowej awarii elektrycznej.
Była to największa tego rodzaju awaria w historii nowoczesnej energetyki obu krajów.
Scenariusz, który wyglądał apokaliptycznie, pokazał jednocześnie słabości iberyjskiej sieci energetycznej.
Badanie brytyjskiego think tanku Ember wskazuje, że Półwysep Iberyjski należy do najbardziej narażonych regionów Europy na zakłócenia w dostawie prądu.
"Ograniczone połączenia z kontynentalną siecią sprawiają, że Portugalia i Hiszpania są bardziej podatne na awarie niż inne kraje europejskie. Po incydencie oba państwa wezwały UE do wsparcia nowych projektów interkonektorów, podkreślając, że silniejsze połączenia są kluczowe dla zapobiegania przyszłym zakłóceniom" – czytamy w raporcie.
Hiszpania odzyskała pełną sprawność sieci po 16 godzinach dzięki wsparciu Francji i Maroka.
"Pierwsza linia energetyczna Francja-Hiszpania została przywrócona zaledwie 10 minut po awarii, a połączenia z Marokiem i innymi regionami Francji szybko podjęły pracę. Elektrownie wodne i gazowe pozwoliły na pełne przywrócenie dostaw około godziny 4 rano 29 kwietnia" – szczegółowo opisano w badaniu.
Portugalia natomiast przywróciła sieć po około 10 godzinach, działając przede wszystkim na własne zasoby.
Portugalska minister środowiska Maria Graça Carvalho podkreśliła, że odbudowa sieci w zaledwie 10 godzin w przypadku tego rodzaju incydentu była wzorcowa.
Raport ENTSO-E wskazuje, że Portugalia rozpoczęła proces przywracania energii bez natychmiastowego wsparcia zewnętrznego.
Mniej niż godzinę po awarii operator REN uruchomił elektrownie wodne z autonomicznym startem, w tym Castelo de Bode, oraz gazowo-parową Tapada do Outeiro.
Pierwsze lokalne wyspy energetyczne ruszyły między 16:00 a 17:30, a po 18:36 przywrócono połączenie z Hiszpanią, co znacząco przyspieszyło odbudowę.
Hiszpański rząd wskazał na wieloczynnikowe przyczyny awarii, wynikające z przepięć i podatności w kontroli napięcia w sieci.
Wykluczono cyberataki i ingerencję zewnętrzną. Ostateczny raport ENTSO-E ma zostać opublikowany w październiku.
Ograniczona zdolność importowa
Przypadek Hiszpanii pokazuje znaczenie importu energii elektrycznej, który w Europie jest ograniczony.
Ember wskazuje, że 55 procent systemu europejskiego jest zagrożone w krajach z trzema lub mniej kierunkami importu i potencjałem importowym poniżej 25 procent.
Najbardziej narażone są Hiszpania, Irlandia i Finlandia.
Portugalia zależy w dużej mierze od Hiszpanii. W razie problemów u sąsiada pozostaje zdana na własne siły.
Znaczenie interkonektorów podkreśla również sytuacja Ukrainy i Mołdawii, które uniknęłyby poważnych braków energii dzięki transgranicznej wymianie z krajami UE.
Portugalia i Hiszpania naciskają na Brukselę w sprawie większej liczby interkonektorów w UE
Po awarii oba rządy zaapelowały do Komisji Europejskiej o zdecydowane zobowiązanie polityczne i finansowe do budowy interkonektorów między Półwyspem Iberyjskim a resztą Unii.
"Konieczne jest szybkie i skuteczne włączenie Półwyspu Iberyjskiego do europejskiego systemu energetycznego, co wymaga zwiększenia łączności i znacznych inwestycji w infrastrukturę sieci" – wskazano w komunikacie ministerstw Portugalii i Hiszpanii.
W liście do europejskiego komisarza ds. energii Dana Jørgensena zaproponowano zorganizowanie jeszcze w tym roku spotkania ministerialnego z udziałem Francji i Komisji, podczas którego ma zostać opracowana mapa drogowa z konkretnymi krokami i kamieniami milowymi na lata 2030 i 2040.