W 2024 roku oficjalnie uznanym przez unijny program Copernicus za najcieplejszy w historii Europy, lodowce w Szwecji i Norwegii stopiły się średnio o około 1,8 metra. To alarmujące tempo znacznie przekracza historyczne średnie i budzi poważne obawy wśród naukowców.
"Kiedy w sierpniu dotarliśmy do Kårsaglaciären, byłem zszokowany widząc, że cały front się zawalił. Zrobiło mi się niedobrze i miałem łzy w oczach. Jak mógł zniknąć tak szybko?" - relacjonuje glacjolog ze Szwecji, Erik Huss.
Specjaliści ostrzegają, że jeśli obecny trend się utrzyma, wiele nordyckich lodowców może całkowicie zniknąć w ciągu najbliższych dziesięcioleci. Według Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), przy obecnym tempie ocieplenia, cztery z pięciu lodowców w Szwecji znacznie się skurczą lub całkowicie stopią do roku 2100.
Fałszywe poczucie bezpieczeństwa
Choć w tym roku obfite opady śniegu pomogły lodowcom nieco się odbudować, profesor Nina Kirchner przestrzega przed nadmiernym optymizmem:
"Najważniejsze jest, aby nie traktować tej śnieżnej zimy jako znaku, że nie ma zagrożenia. Wiem, że w dłuższej perspektywie nie będzie to miało znaczenia - w dłuższej perspektywie lodowce w Szwecji będą się kurczyć" - wyjaśnia badaczka.
Topnienie lodowców jest naturalną częścią cyklu klimatycznego Ziemi, jednak bezprecedensowe tempo tego procesu jest zbyt szybkie, by ekosystemy mogły się dostosować.
"Musimy dbać o te małe pokrywy lodowe. Są one niezwykle ważne dla nas, ludzi - dla energii, rolnictwa, zaopatrzenia w wodę, wszystkiego! Cała ekologia gór i Alp zależy od dopływu i odpływu wody" - podkreśla Erik Huss.
Globalne znaczenie lodowców
Według Światowej Organizacji Meteorologicznej około 70 procent słodkiej wody na naszej planecie pochodzi z lodowców i śniegu. Te zasoby wspierają rolnictwo, przemysł, produkcję energii i zaopatrzenie w wodę pitną. Na wszystkich kontynentach znajduje się ponad 275 000 lodowców, które pokrywają około 700 000 kilometrów kwadratowych i zawierają około 170 000 kilometrów sześciennych lodu.
Lodowce pełnią również funkcję swoistych kapsuł czasu - ich lód przechowuje bezcenne zapisy minionych klimatów, zmian środowiskowych, a nawet śladów działalności człowieka. Wraz z cofaniem się lodowców tracimy nie tylko te niezastąpione archiwa historyczne, ale także delikatne ekosystemy, które od nich zależą.
Utrata lodowców stanowi poważne zagrożenie dla globalnej różnorodności biologicznej i zakłóca delikatną równowagę ekologiczną, która kształtowała się przez tysiąclecia.