Pionierski projekt pomaga młodym więźniom znaleźć pracę w rozwijającym się europejskim przemyśle morskim, oferując korzystne dla obu stron rozwiązanie dwóch palących problemów: niedoboru pracowników w niebieskiej gospodarce i barier w zatrudnieniu byłych przestępców.
W ujściu portugalskiej rzeki Sado hodowca ostryg António Correia boryka się z powszechnym problemem. Prowadzi dobrze prosperującą farmę skorupiaków, jednak ma trudności ze znalezieniem pracowników, zwłaszcza młodych. "Niestety dla naszej branży, młodzi ludzie czują coraz mniejszy związek z naturą i nie interesuje ich praca na świeżym powietrzu" – wyjaśnia. "Dla mnie jest ona niezwykle satysfakcjonująca, ale coraz rzadziej widzimy takie podejście u młodych".
Z tym problemem zmaga się cały europejski sektor niebieskiej gospodarki. Zatrudnia on 3,5 miliona osób, jednak potrzebuje więcej pracowników, aby dalej się rozwijać. Wiele firm – od tych zajmujących się hodowlą ryb po turystykę przybrzeżną – boryka się z ciągłymi lukami w zatrudnieniu.
Turning Blue pomaga wypełnić tę lukę. Jest to finansowana przez Unię Europejską inicjatywa trwająca do sierpnia 2026 r. w pięciu krajach: w Portugalii, Holandii, Rumunii, na Cyprze i we Włoszech. Projekt daje młodych więźniom możliwość znalezienia zatrudnienia w przemyśle morskim.
Przezwyciężanie stygmatyzacji
"Turning Blue to projekt korzystny dla obu stron" – mówi Rita Lourenço, która kieruje inicjatywą w spółdzielni innowacji społecznych Aproximar. "Korzysta wymiar sprawiedliwości, ponieważ zatrudnienie jest kluczem do przerwania cyklu recydywy. A niebieska gospodarka, która potrzebuje pracowników, może dalej się rozwijać".
Odbywającym karę w jedynym portugalskim więzieniu dla nieletnich w Leirii młodym mężczyznom w wieku 16-25 lat projekt daje promyk nadziei. Dzięki doświadczeniom w wirtualnej rzeczywistości, prezentacjom i spotkaniom z profesjonalistami z branży, więźniowie poznają różne ścieżki kariery w sektorze morskim.
"Przez pobyt w więzieniu znalezienie pracy po wyjściu na wolność będzie skomplikowane. Ludzie będą nas oceniać za to, co zrobiliśmy, a nie za to, kim jesteśmy" – mówi jeden z uczestników. Turning Blue ma na celu przezwyciężenie tej stygmatyzacji poprzez mentoring, szkolenia i bezpośrednie kontakty z pracodawcami.
Część firm działających w sektorze bierze udział w projekcie, przyjmując jego założenia.
"Każdy zasługuje na drugą szansę"
SEAentia, innowacyjny startup zajmujący się hodowlą ryb w Peniche w Portugalii, przygotowuje się do sześciokrotnego zwiększenia liczby pracowników – z 6 do 30 – w ciągu najbliższych dwóch lat. Firma zajmuje się hodowlą kulbinów przy użyciu recyrkulowanej wody morskiej w zbiornikach wewnętrznych. Planuje rozszerzyć obecny system pilotażowy do obiektu na skalę komercyjną i do 2030 roku chce produkować 5000 ton ryb rocznie. Choć w firmie niezbędni są wykwalifikowani pracownicy techniczni, rozwijający się sektor akwakultury śródlądowej stwarza również możliwości zatrudnienia na stanowiskach niewymagających doświadczenia, np. w przetwórstwie rybnym, pakowaniu i sprzedaży – te miejsca pracy można obsadzić młodymi byłymi więźniami.
António Correia zatrudnił już kilku byłych więźniów w Sado Estuary i pozostaje otwarty na zatrudnienie kolejnych. "Każdy zasługuje na drugą szansę" – mówi. "Ludzie, którzy chcą zmienić swoje życie i którzy wiele przeszli, mogą w rzeczywistości bardziej doceniać taką możliwość".
Niebieska gospodarka oferuje szczególnie obiecujące możliwości resocjalizacji dzięki różnorodnym opcjom zatrudnienia. "Sektor zapewnia wiele praktycznych miejsc pracy w rybołówstwie, akwakulturze i turystyce, które nie wymagają wysokich kwalifikacji" – wyjaśnia Lourenço. "Dlatego uważamy, że te stanowiska mogą być odpowiednie dla tych młodych ludzi".
W związku z tym, że w europejskich więzieniach przebywa obecnie prawie 1,5 miliona osób, inicjatywy takie jak Turning Blue mogą pomóc zarówno w rozwiązaniu problemu niedoboru siły roboczej, jak i reintegracji społecznej. Innowacje w rekrutacji i szkoleniach wspierają zrównoważony rozwój europejskiego przemysłu morskiego, jednocześnie tworząc możliwości dla tych, którzy najbardziej ich potrzebują – oferując nie tylko miejsca pracy, ale także szansę na nowy początek.