Nowe banknoty euro wywołują kontrowersje

REKLAMA

Prace nad nowym projektem banknotów euro wchodzą w decydującą fazę. Choć Europejski Bank Centralny (EBC) planuje ich wprowadzenie dopiero za kilka lat, już teraz jedna z propozycji wzbudziła kontrowersje na linii Warszawa–Paryż. Powód? Sposób, w jaki ma być zapisane imię i nazwisko polskiej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie.

Nowy wygląd euro – między kulturą a naturą

W styczniu tego roku Rada Prezesów EBC ogłosiła dwa finałowe motywy planowanych banknotów: „Kultura Europejska” oraz „Rzeki i ptaki”. Projekt, który zyska największe poparcie opinii publicznej i jury, zostanie wdrożony do obiegu.

Motyw „Kultury Europejskiej” ma przybliżać obywatelom sylwetki postaci, które odegrały istotną rolę w kształtowaniu tożsamości europejskiej. Wśród nich znalazła się także podwójna noblistka, pionierka fizyki i chemii – Maria Skłodowska-Curie. Jej wizerunek zaplanowano na banknocie o nominale 20 euro. Ilustracja ma przedstawiać scenę z edukacji – kobietę wykładającą w sali pełnej zeszytów i książek.

Maria nie Marie

Problem pojawił się, gdy EBC zaprezentował roboczą wersję napisu: Marie Curie (Skłodowska). Choć miało to być kompromisowe rozwiązanie, w Polsce decyzja wywołała falę niezadowolenia. Dla wielu obywateli pominięcie nazwiska panieńskiego noblistki – lub zastąpienie polskiego imienia jego francuską wersją – to nie tylko kwestia formalna, lecz symboliczna. Przypomina o niedocenianiu polskiego wkładu w historię Europy.

Polityczny wymiar sporu ujawnił się, gdy polskie media i komentatorzy zauważyli, że inne postacie historyczne – jak Miguel de Cervantes czy Ludwig van Beethoven – zachowały swoje oryginalne imiona w każdej wersji językowej. „Dlaczego Maria ma być Marie, skoro Michael nie zastąpił Miguela?” – pyta „Gazeta Wyborcza”.

Maria Skłodowska: Polsko-francuska biografia

Maria Skłodowska urodziła się w Warszawie w 1867 roku, gdy miasto znajdowało się pod zaborem rosyjskim. Dopiero po przyjeździe do Paryża rozpoczęła międzynarodową karierę naukową. Sama przez lata używała różnych wersji swojego nazwiska – za życia męża podpisywała się jako Skłodowska-Curie, ale później coraz częściej jako M. Curie.

Proces wymiany starych banknotów na nowe będzie rozłożony na kilka lat

Rada Prezesów EBC wybierze najlepsze projekty w 2026 r.

Po tej decyzji upłynie jeszcze kilka lat, zanim nowe banknoty – po procesie produkcji –będą mogły trafić do obiegu. Obecne banknoty euro nie stracą ważności od razu po wprowadzeniu nowych.

EBC podkreśla, że bierze pod uwagę złożoność sprawy. – Konsultujemy się z różnymi źródłami historycznymi i językowymi, aby ustalić najwłaściwszy zapis – zapewnia rzecznik instytucji. Jak dodał, robocza forma „Marie Curie (z domu Skłodowska)” ma odzwierciedlać podwójną tożsamość noblistki.

Polacy są już oswojeni z wizerunkiem Marii Skłodowskiej-Curie na banknotach, bo przez wiele lat ozdabiała banknot o nominale 20 000 zł.

Więcej niż banknot

Spór o zapis nazwiska to tylko część szerszej debaty o obecność kobiet w nauce i ich reprezentację w przestrzeni publicznej. Komisja Europejska od lat promuje równość płci w sektorze badań i innowacji, jednak kobiety wciąż są mniejszością w środowisku akademickim i badawczym.

Dla wielu Europejczyków nowy banknot z wizerunkiem Marii Skłodowskiej-Curie będzie czymś więcej niż tylko środkiem płatniczym. To gest symboliczny – uznanie dla osiągnięć naukowczyni, ale też przypomnienie o wspólnym dziedzictwie kulturowym Europy, w którym nie powinno być miejsca na uproszczenia i skróty.

Czy Europejski Bank Centralny znajdzie rozwiązanie, które usatysfakcjonuje zarówno stronę polską, jak i francuską? Czas pokaże. Do wprowadzenia do obiegu pozostało jeszcze trochę czasu – ale dla wielu obywateli Starego Kontynentu ten banknot to już dziś sprawa narodowej i europejskiej tożsamości.