Ceny są obecnie najwyższe w historii, ale tym razem winne są podwyżki podatków.
REKLAMA
Według najnowszych danych Eurostatu, ceny gazu w Unii Europejskiej osiągnęły rekordowy poziom w drugiej połowie 2024 roku. Średnia stawka wynosi obecnie 12,33 euro za 100 kWh, co stanowi wzrost z 11,04 euro odnotowanych w pierwszym półroczu ubiegłego roku.
To pierwszy przypadek wzrostu cen energii w UE od czasu kryzysu energetycznego z 2022 roku. Eksperci zwracają jednak uwagę, że obecna sytuacja różni się znacząco od tej sprzed trzech lat.
W przeciwieństwie do kryzysu z 2022 roku, kiedy główną przyczyną gwałtownego wzrostu cen była wojna w Ukrainie oraz ograniczenie importu rosyjskiego gazu (z 45 procent w 2021 roku do przewidywanych 13 procent w 2025 roku), obecne podwyżki są przede wszystkim efektem zmian podatkowych.
"Wzrost jest w dużej mierze spowodowany podniesieniem podatków w wielu krajach UE, ponieważ wcześniejsze środki łagodzące zostały ograniczone" – informuje Eurostat.
Różnice cenowe związane z zależnością od rosyjskiego gazu
Najnowsze analizy pokazują znaczące dysproporcje w cenach gazu między poszczególnymi krajami europejskimi. W państwach Unii Europejskiej oraz poza jej granicami różnice cenowe osiągają nawet kilkunastokrotność.
Najwyższe stawki odnotowano w Szwecji (18,93 euro za 100 kWh) oraz Holandii (16,71 euro). Na przeciwnym biegunie znajdują się kraje, gdzie ceny gazu są wielokrotnie niższe: Gruzja (1,73 euro), Turcja (2,13 euro), Węgry (3,15 euro), Chorwacja (4,56 euro), Serbia (4,92 euro), Bośnia i Hercegowina (5,13 euro) oraz Rumunia (5,41 euro).
Co istotne, z wyjątkiem Chorwacji i Rumunii, żaden z krajów o najniższych cenach gazu nie zredukował dostaw surowca z Rosji. Może to sugerować bezpośredni związek między utrzymaniem rosyjskiego importu a poziomem cen dla odbiorców końcowych.
Obraz rynku zmienia się jednak, gdy uwzględnimy rzeczywistą siłę nabywczą mieszkańców poszczególnych krajów. W takiej perspektywie, w ramach Unii Europejskiej, najbardziej za dostawy gazu ziemnego płacą mieszkańcy Portugalii i Włoch.
Dlaczego ceny gazu w Chorwacji i Rumunii są tak niskie?
Chorwacja i Rumunia mogą zmniejszyć zależność od Rosji przy jednoczesnym utrzymaniu niskich cen dzięki długoterminowym i ambitnym strategiom energetycznym.
Kluczowy terminal skroplonego gazu ziemnego w Chorwacji na wyspie Krk, zaczął działać w 2021 roku, a kraj ten planuje obecnie zwiększyć produkcję gazu o 82 procent w ciągu najbliższych trzech lat.
Rumunia jest jednym z najbardziej niezależnych energetycznie krajów w UE i planuje przejść na całkowitą autonomię w zakresie gazu.
Kluczową rolę odgrywa tu projekt morski Neptune Deep. Ma on zostać uruchomiony w 2027 roku, a jego celem jest podwojenie rumuńskiej produkcji gazu.