W 2023 roku w Unii Europejskiej było około 499 000 więźniów, a ich liczba może wzrosnąć o dwieście procent do 2027 roku. Przeludnienie w placówkach penitencjarnych, zwłaszcza na Cyprze i we Francji, wpływa na bezpieczeństwo i warunki życia osadzonych.
Według najnowszych danych Eurostatu w 2023 roku w więzieniach w Unii Europejskiej przebywało około 499 000 więźniów, co stanowi wzrost o 3,2 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Analitycy przewidują, że liczba osób osadzonych w więzieniach może wzrosnąć nawet o dwieście procent w latach 2023-2027 z powodu zmian politycznych.
„Populacja więzienna w Europie rośnie, zwłaszcza po zaprzestaniu stosowania środków ograniczających w wyniku pandemii COVID-19” – powiedział regionalny kierownik programu w Penal Reform International Idil Aydinoglu. Dodał, że przyczyną tego zjawiska mogą być nieodpowiednia lub niespójna polityka oraz praktyki legislacyjne, które prowadzą do wzrostu liczby osób przebywających w więzieniach.
W latach 1993-2023 najwyższą liczbę więźniów odnotowano w 2012 roku – wynosiła ona 553 000.
Porównując wskaźniki krajów Unii Europejskiej, najwyższy odsetek więźniów na sto tysięcy osób w 2023 roku odnotowano w Polsce (203), na Węgrzech (187) oraz w Czechach (181). Najniższy wskaźnik przypadł natomiast Finlandii (53), Holandii (66) oraz Słowenii (68).
Przepełnione cele budzą obawy o bezpieczeństwo
W 2023 roku 14 krajów Unii Europejskiej dysponowało dodatkowymi miejscami lub „pustymi celami”, podczas gdy w 13 krajach występowało przeludnienie więzień.
Przeludnienie występuje, gdy liczba więźniów przekracza zaprojektowaną pojemność zakładu karnego.
Najwyższy wskaźnik przeludnienia odnotowano na Cyprze, gdzie obłożenie wynosiło 226,2, we Francji – 122,9, a we Włoszech – 119,1.
Z kolei najmniejsze przeludnienie występowało w Estonii (56,2), Luksemburgu (60,8) oraz Bułgarii (67,7).
Zjawisko przeludnienia negatywnie wpływa na warunki życia więźniów i pracę personelu, prowadząc do wzrostu przemocy, wypalenia zawodowego i osłabienia kontroli w placówkach.
Na przykład w Hiszpanii przeludnienie sprzyjało działalności gangów przestępczych w więzieniach, natomiast w Słowenii ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej oraz decyzja o odwołaniu 1 416 konwojentów spowodowały poważne opóźnienia w postępowaniach sądowych w 2023 roku.
W słoweńskich więzieniach zaobserwowano również wzrost liczby konfliktów między osadzonymi. Liczba incydentów wzrosła z 207 w 2020 roku do 314 w 2023 roku - podała organizacja Penal Reform International.