Ceny prądu i gazu ziemnego dla gospodarstw domowych mocno się rozjechały w Europie w 2025 r. W części krajów rachunki są wielokrotnie wyższe niż w innych. Wynika to z nowych danych Eurostatu.
Zima coraz mocniej daje się we znaki, a popyt na ogrzewanie rośnie w całej Europie. Koszty utrzymania ciepła w domach są jednak bardzo zróżnicowane.
Inwazja Rosji na Ukrainę wciąż kładzie się długim cieniem na europejskich rynkach energii, a różnice w politykach krajowych, miksach energetycznych i systemach taryfowych pogłębiły przepaść między najtańszymi a najdroższymi państwami.
Najtańszy prąd w Turcji, najdroższy w Niemczech
W pierwszym półroczu 2025 r. ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wahały się od 6,2 euro za 100 kWh w Turcji do 38,4 euro w Niemczech, wynika z danych Eurostatu. Średnia dla 38 państw europejskich (członków UE, krajów kandydujących i państw EFTA) wyniosła 28,7 euro.
Najwyższe ceny nominalne odnotowano w Europie Zachodniej. Belgia (35,7 euro) i Dania (34,9 euro) były tuż za Niemcami. Powyżej 30 euro zapłacono też we Włoszech, Irlandii i Czechach.
Z kolei w większości państw Europy Wschodniej oraz w krajach kandydujących do UE ceny były dużo niższe.
Energia kosztowała poniżej 10 euro za 100 kWh w Turcji, Gruzji, Kosowie, Bośni i Hercegowinie oraz Czarnogórze.
Wśród państw UE najniższe ceny miały Węgry (10,4 euro). Hiszpania (26,1 euro) i Francja (26,6 euro) pozostawały poniżej średniej unijnej.
Zdaniem ekspertów firmy doradczej VaasaETT na różnice składają się m.in. miks energetyczny, strategie dostawców, subsydiowanie krzyżowe i struktura taryf.
Eksperci VaasaETT wyjaśnili , że rozbieżności w nominalnych cenach energii dla gospodarstw domowych wynikają z kilku specyficznych dla rynku czynników. Należą do nich różnice w miksie wytwarzania, strategiach zakupowych i cenowych dostawców, subsydiowanie krzyżowe oraz konstrukcja taryf.
Siła nabywcza zmniejsza różnice cenowe
Po uwzględnieniu parytetu siły nabywczej (PPS), który odzwierciedla lokalne dochody i koszty życia, różnice między krajami maleją.
Euro nie ma jednakowej siły w całej Europie: 1000 euro wystarczy na czynsz za miesiąc w Niemczech, a w Bułgarii na dwa–trzy miesiące. Dlatego choć nominalne dochody są niższe, uwzględnienie realnej siły nabywczej zawęża różnice.
W przeliczeniu na PPS ceny prądu i gazu wahają się od 12,8 PPS w Islandii do 39,2 PPS w Czechach, dalej Polska (35 PPS). W czołowej piątce są też Włochy i Niemcy, oba kraje powyżej 34 PPS.
Na dole zestawienia znalazły się Malta (13,7 PPS), Turcja (14 PPS) i Węgry (15 PPS). Kraje nordyckie, zwłaszcza Norwegia (16 PPS) i Finlandia (18,7 PPS), mają relatywnie tańszy prąd po uwzględnieniu siły nabywczej; Szwecja również jest poniżej średniej UE wynoszącej 28,6 PPS.
Ceny energii elektrycznej w wielu krajach były dość stabilne; między pierwszym półroczem 2024 a 2025 r. zmiany nie przekroczyły 10%. W części państw w walutach krajowych doszło jednak do dużych skoków. W Mołdawii i Turcji wzrosty przekroczyły 50%.
W UE wyraźne wzrosty, powyżej 25%, odnotowały Luksemburg i Irlandia. Z kolei największe spadki zanotowano w Słowenii, Finlandii i na Cyprze; w każdym z tych krajów przekroczyły 9% w ujęciu bezwzględnym.
Ceny gazu: najwyższe w Szwecji, najniższe w Gruzji
W pierwszym półroczu 2025 r. ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych bardzo się różniły w Europie. Najdroższa była Szwecja: 21,30 euro za 100 kWh, dalej Holandia (16,2) i Dania (13,1). Średnia dla UE wyniosła 11,4 euro.
Najtaniej w UE było na Węgrzech (3,07 euro), w Chorwacji (4,61) i Rumunii (5,59).
Jeśli uwzględnić pozostałe kraje z danymi, najtańszy gaz miała Gruzja: zaledwie 1,7 euro, a za nią Turcja (2,1).
Wśród największych gospodarek UE najdroższa była Francja (13 euro), dalej Włochy (12,4) i Niemcy (12,2). Hiszpania (8,6) pozostawała najtańsza z tej czwórki.
Na rozbieżności cen gazu wpływają m.in. różne strategie zakupowe i cenowe, poziom zapełnienia magazynów, temperatura i warunki pogodowe, połączenia z innymi rynkami, subsydiowanie krzyżowe oraz miks taryf, wskazują eksperci VaasaETT.
Po uwzględnieniu PPS obraz cen gazu wygląda inaczej
Po korekcie o siłę nabywczą Szwecja pozostaje na szczycie z wynikiem 17,6 PPS, a najniższy poziom w UE mają Węgry: 4,4 PPS.
Macedonia Północna była wyjątkiem: 24,1 PPS mimo stosunkowo umiarkowanej ceny nominalnej 12,2 euro.
W ujęciu rok do roku w pierwszym półroczu 2025 r. najmocniej, w walutach krajowych, wzrosły ceny gazu dla gospodarstw domowych w Turcji (28,2%), Macedonii Północnej (26%), Estonii (23,9%), Bułgarii (23,6%) i Szwecji (20,9%).
W kilku krajach ceny wyraźnie spadły: w Słowenii o 12,7%, w Austrii o 11,5%, a w Czechach o 10,9% w ujęciu bezwzględnym.