Europejski Bank Centralny zauważył, że ceny żywności rosną szybciej niż średnia inflacja w bloku.
REKLAMA
Rosnące ceny żywności mogą być bólem głowy nie tylko dla gospodarstw domowych w strefie euro, ale także dla Europejskiego Banku Centralnego. Podczas gdy ogólna inflacja znormalizowała się i znajduje się blisko średniookresowego celu EBC wynoszącego 2%, inflacja żywności "od 2022 r. jest wyraźnie wyjątkowa i trwała", stwierdził bank centralny w niedawnym poście na blogu.
Według raportu konsumenci płacą około jedną trzecią więcej niż przed pandemią COVID-19 za posiłek na stole. Bank dodał, że ceny żywności wzrosły o ponad 40% od 2015 r., wpływając na decyzje EBC dotyczące stóp procentowych.
Inflacja w strefie euro znacznie się ustabilizowała, spadając ze szczytowego poziomu 10,6% w październiku 2022 r. do 2% w ostatnim czasie. Mimo to, zgodnie z najnowszym raportem Komisji Europejskiej dotyczącym sytuacji konsumentów, co trzecia osoba martwi się, że nie będzie mogła sobie pozwolić na zakup żywności.
EBC zauważa, że ceny żywności mają jeszcze większe znaczenie dla gospodarstw domowych o niższych dochodach, w których rachunki za żywność pochłaniają większą część dochodów.
Zgodnie z oczekiwaniami EBC, rosnące ceny żywności nie spowolnią w najbliższym czasie.
Według Eurostatu, ceny mięsa wołowego, drobiowego i wieprzowego wzrosły o 38-44% od 2015 roku. EBC zauważa, że te artykuły spożywcze kosztują o ponad 30% więcej niż pod koniec 2019 roku. W ciągu ostatnich sześciu lat mleko, masło, kawa, oliwa z oliwek, kakao i czekolada stały się szczególnie drogie.
Wzrost cen żywności w Europie można częściowo wytłumaczyć skokiem cen energii po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku. Rosnące dochody, globalnie i lokalnie, również zwiększyły popyt, podnosząc ceny żywności. Tymczasem ekstremalne zjawiska pogodowe mają coraz bardziej niepokojący wpływ na uprawy. Susze w Hiszpanii poważnie wpłynęły na ceny oliwy z oliwek, podczas gdy kawa i kakao stały się znacznie droższe w wyniku niekorzystnych warunków pogodowych w kluczowych krajach eksportujących, takich jak Ghana i Wybrzeże Kości Słoniowej.
Te wydarzenia związane ze zmianami klimatu "stają się coraz częstsze i mogą poważnie zakłócić łańcuchy dostaw żywności", czytamy we wpisie na blogu EBC.
Przyczyny i konsekwencje dla polityki pieniężnej
Zakup żywności nie podlega negocjacjom, a zatem ceny żywności mają większe znaczenie dla postrzegania i oczekiwań inflacyjnych, które są kluczowe dla EBC w celu zapewnienia stabilności cen.
Cel inflacyjny banku centralnego, który w strefie euro wynosi 2%, odnosi się do głównego wskaźnika cen HICP. Indeks ten mierzy zmianę cen typowego koszyka konsumpcyjnego, energii, usług, towarów konsumpcyjnych i żywności.
Inflacja cen żywności w strefie euro jest obecnie najwyższa spośród wszystkich czterech kategorii i wynosi 3,2%. A wzrost cen żywności jest ważony na poziomie około 20% w głównym indeksie cen HICP, czyli ponad dwa razy więcej niż na przykład energia.
Wzrost cen żywności, w tym czekolady, kawy i oliwy z oliwek, ma większy wpływ na inflację i związaną z nią politykę pieniężną niż wzrost cen energii.
EBC podaje trzy powody, dla których ceny żywności są obecnie szczególnie interesujące.
Po pierwsze, powstała luka między cenami żywności a cenami ogólnymi, która jest znacznie większa i bardziej trwała niż w przeszłości.
Po drugie, ceny żywności w dużej mierze kształtują oczekiwania inflacyjne, które są również uważnie obserwowane przez EBC, gdy decyduje on o ścieżce monetarnej bloku. Po trzecie, wzrost cen żywności uderza w biedniejsze gospodarstwa domowe mocniej niż w inne.
Ostatecznie, jeśli EBC uzna swój cel inflacyjny na poziomie 2% za zagrożony i podniesie kluczowe stopy procentowe, wynikające z tego wyższe koszty pożyczek przełożą się na system bankowy, zniechęcając do inwestycji i obciążając szerszą gospodarkę strefy euro.