Obciążenie podatkowe pracowników, składające się z podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne, różni się znacznie w całej Europie. W 2024 roku obciążenie to zmieniło się znacząco w niektórych krajach, odnotowując znaczne wzrosty i spadki.
REKLAMA
Pracownicy płacą nie tylko podatek dochodowy, ale także składki na ubezpieczenie społeczne. Łącznie te dwa składniki składają się na średnią osobistą stawkę podatkową, wyrażoną jako procent zarobków brutto. Ta łączna stawka jest często określana jako "obciążenie podatkowe".
Średnie osobiste stawki podatkowe różnią się znacznie w całej Europie i mają tendencję do corocznych zmian w większości krajów, bezpośrednio wpływając na zarobki netto.
Które kraje miały zatem najwyższy podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie społeczne pracowników w 2024 roku? I gdzie zaobserwowano największe roczne wzrosty lub spadki średnich stawek podatku od osób fizycznych?
Według raportu OECD Taxing Wages 2025 i danych Eurostatu, wśród krajów Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, trzech członków EFTA i kraju kandydującego - Turcji, stawka podatku dochodowego od osób fizycznych wahała się od 4,1 proc. na Cyprze do 35,7 proc. w Danii.
Liczby te odzwierciedlają średnią płacę samotnego pracownika bez dzieci, przedstawioną w wartościach waluty krajowej.
Składki na ubezpieczenie społeczne pracowników wahały się od zera w Danii do 29,9 proc. w Rumunii, a następnie w Słowenii 23,6 proc. Stawki te nie obejmują składki na ubezpieczenie społeczne. Często są one równe lub nawet wyższe niż udział pracownika.
Znacząca różnica w średnich stawkach podatku od osób fizycznych
W 2024 roku średnie stawki podatku od osób fizycznych różniły się od 15,6 proc. na Cyprze do 39,7 proc. w Belgii. Oznacza to, że dwa z każdych pięciu euro wynagrodzenia brutto były opodatkowane w Belgii.
W siedmiu krajach Unii Europejskiej średnie stawki podatku od osób fizycznych przekroczyły jedną trzecią zarobków brutto. Oprócz Belgii, grupa ta obejmowała Litwę (38,2 proc.), Niemcy (37,4 proc.), Rumunię (36,9 proc.), Danię (35,7 proc.), Słowenię (35,6 proc.) i Węgry (33,5 proc.).
W pięciu kolejnych krajach wspólnoty średnie stawki podatku od osób fizycznych przekroczyły 30 proc.: Austria (32,7 proc.), Luksemburg (32,1 proc.), Chorwacja (30,9 proc.), Włochy (30,4 proc.) i Finlandia (30,3 proc.).
Ogólnie rzecz biorąc, w 12 krajach Unii Europejskiej co najmniej trzy z każdych dziesięciu euro wynagrodzenia pracownika trafiają bezpośrednio do podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne.
Oprócz Cypru, Szwajcaria jest jedynym krajem, w którym średnia stawka podatku od osób fizycznych utrzymuje się poniżej 20 proc. Była ona również niższa niż 25 proc. w Estonii (20,5 proc.), Czechach (21 proc.), Wielkiej Brytanii (21,4 proc.), Bułgarii (22,4 proc.), Hiszpanii (22,5 proc.), Szwecji (23,1 proc.), Polsce (24 proc.) i na Słowacji (24,1 proc.).
Wielka Brytania najniżej, Niemcy najwyżej: różnica 16 punktów procentowych
Wśród pięciu największych gospodarek Europy, Niemcy mają najwyższą średnią stawkę podatku od osób fizycznych wynoszącą 37,4 proc. Kolejne są Włochy z 30,4 proc., czyli o 7 punktów procentowych mniej. Francja plasuje się pośrodku z 28 proc. Wielka Brytania ma najniższą stawkę na poziomie 21,4 proc., a Hiszpania nieco powyżej - 22,5 proc.
Różnica między Niemcami a Wielką Brytanią wynosi 16 punktów procentowych, co w dużej mierze wynika ze znacznej różnicy w składkach na ubezpieczenie społeczne pracowników: 20,7 proc. do 5,9 proc.
Zmiany średnich stawek podatkowych w 2024 roku
W ponad połowie krajów roczne zmiany w średnich stawkach podatkowych dla osób fizycznych były minimalne i wahały się od -2 proc. do +2 proc., przy czym w kilku krajach nie odnotowano żadnych zmian.
W niektórych krajach odnotowano jednak znaczne wzrosty lub spadki. Największy wzrost odnotowano we Włoszech, gdzie średnia stawka podatku od osób fizycznych wzrosła z 28,3 proc. do 30,4 proc. - wzrost o 7,5 proc., czyli o ponad 2 punkty procentowe.
Cypr odnotował wzrost o 6,9 proc. Średnia stawka podatku od osób fizycznych wzrosła również o ponad 4 proc. w Słowenii, Estonii i Czechach.
Wielka Brytania (-8,6 proc.) i Portugalia (-8 proc.) były wyraźnymi wyjątkami w 2024 roku, z dużymi cięciami podatkowymi skutkującymi obniżeniem średniej stawki podatku od osób fizycznych o co najmniej 8 proc. Zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i Portugalii stawki spadły o ponad 2 punkty procentowe.
Dwa kraje skandynawskie - Szwecja i Dania - również obniżyły swoje stawki, oba o 3,7 proc.
W Europie Południowej stawki podatkowe wzrosły w 2024 roku, szczególnie we Włoszech, na Cyprze i w Hiszpanii. W Europie Wschodniej trend był mieszany, w niektórych krajach odnotowano wzrost, podczas gdy w innych pozostał niezmieniony.
Sytuacja rodzinna ma znaczenie
Wszystkie powyższe dane liczbowe opierają się na jednym przeciętnie zarabiającym pracowniku bez dzieci. Średnie osobiste stawki podatkowe mogą się znacznie różnić w zależności od sytuacji rodzinnej - zwłaszcza ze względu na zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ogólnie rzecz biorąc, osoby samotne bez dzieci płacą najwyższy podatek dochodowy, podczas gdy gospodarstwa domowe z dziećmi płacą mniej, co obniża ich średnią stawkę podatkową.
Dane dotyczące różnych stanów cywilnych i typów rodzin można znaleźć w naszym pełnym artykule zatytułowanym: Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych w Europie.