Koszty pracy w Europie - gdzie są najwyższe, a gdzie najniższe?

REKLAMA

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak bardzo różnią się koszty zatrudnienia w różnych częściach Europy? Odpowiedź jest bardzo zróżnicowana. Stosunek maksimum do minimum jest ponad pięciokrotny, co pokazuje poziom rozbieżności.

Gdzie zatem pracodawcy ponoszą najwyższe, a gdzie najniższe koszty pracy w Europie? Jakie czynniki przyczyniają się do tak dużych różnic?

Według Eurostatu w 2024 r. godzinowy koszt pracy wahał się od 10,6 euro w Bułgarii do 55,2 euro w Luksemburgu wśród krajów UE. Średni szacowany koszt w UE wyniósł 33,5 euro.

Najwyższe koszty pracy w Europie Północnej i Zachodniej

Najwyższe koszty pracy koncentrują się w Europie Północnej i Zachodniej, zwłaszcza gdy obok państw członkowskich UE uwzględni się Islandię i Norwegię.

Wszystkie pięć krajów nordyckich znajduje się powyżej średniej UE. Norwegia, Islandia i Dania plasują się w pierwszej czwórce z godzinowymi kosztami pracy przekraczającymi 50 euro.

Oprócz nich Belgia (48,2 euro), Holandia (45,2 euro), Austria (44,5 euro), Francja (43,7 euro) i Niemcy (43,4 euro) również należą do krajów o wysokich kosztach.

Najniższe koszty pracy w Europie Wschodniej

Koszty pracy w UE są najniższe w Europie Wschodniej. Bułgaria (10,6 euro), Rumunia (12,5 euro) i Węgry (14,1 euro) mają najniższe stawki. Wśród krajów Europy Wschodniej, Polska plasuje się dość wysoko - średni godzinowy koszt pracy w kraju nad Wisłą wynosi 17,3 euro.

Europa Południowa odnotowuje umiarkowane koszty. Nadal jednak istnieje duża przepaść w porównaniu z północą. Włochy (30,9 euro), Hiszpania (25,5 euro), Portugalia (18,2 euro) i Grecja (16,7 euro) należą do tej grupy.

Dr Agnieszka Piasna, starsza badaczka w Europejskim Instytucie Związków Zawodowych (ETUI) stwierdziła, że te utrzymujące się różnice są zgodne z bardzo wyraźnym wzorcem regionalnym, przy czym kraje Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) i Europy Południowej mają najniższe koszty pracy i poziomy płac.

Różnice w kosztach pracy są mniejsze w PPS

Dr Sotiria Theodoropoulou, szefowa działu polityki europejskiej, gospodarczej, zatrudnienia i społecznej w ETUI, podkreśliła, że poziomy cen odgrywają kluczową rolę w wyjaśnianiu różnic w kosztach pracy. „Jeśli koszty są wyrażone w standardach siły nabywczej (PPS), różnice w kosztach pracy są bardziej ograniczone" - powiedziała.

Widać to wyraźnie w danych. Stosunek kosztów maksymalnych do minimalnych w krajach UE spada do nieco ponad 2 razy w PPS, w porównaniu do ponad 5 razy w euro.

Różnica w kosztach pracy zmniejsza się, gdy jest mierzona w PPS. Wśród krajów UE, godzinowe koszty pracy wahają się od 19,1 w Bułgarii do 40,3 w Belgii. Norwegia znajduje się na szczycie ogólnej listy z wynikiem 40,7.

Ponieważ wskaźniki konwersji PPP na 2024 r. nie są jeszcze dostępne, wykorzystaliśmy wskaźniki z 2023 r. dla rzeczywistej konsumpcji indywidualnej.

Kraje bałtyckie i bałkańskie nadal znajdują się na samym dole, ale różnica jest mniejsza niż w przypadku kosztów nominalnych.

Koszty pracy odnoszą się do wydatków ponoszonych przez pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników. Oprócz wynagrodzeń obejmują one również koszty pozapłacowe, które obejmują głównie składki na ubezpieczenie społeczne i podatki związane z zatrudnieniem.

Jak koszty pozapłacowe wpływają na całkowite koszty pracy?

Udział kosztów pozapłacowych w całkowitych kosztach pracy różni się znacznie w całej Europie, od zaledwie 5% w Bułgarii i na Litwie do 32% we Francji i Szwecji. Średnia UE wyniosła 25% w 2024 roku.

Dr Theodoropoulou zwróciła uwagę, że udziały te są „powiązane ze strukturą i filozofią zabezpieczenia społecznego/ubezpieczenia społecznego oraz korzyściami, jakie zapewnia obywatelom".

Giulia De Lazzari, ekonomistka Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), zauważyła, że w krajach takich jak Francja i Szwecja system zabezpieczenia społecznego ma być uniwersalny i kompleksowy, zapewniając szeroki zakres świadczeń. Obejmują one dłuższe i lepiej wynagradzane okresy urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i chorobowego, a także szersze ubezpieczenie na wypadek bezrobocia.

„Znaczna część tych świadczeń jest finansowana bezpośrednio ze składek pracodawców" - powiedziała.

Poza czołowymi krajami, udział kosztów pozapłacowych jest wysoki w Austrii, Włoszech i Hiszpanii. Kraje wschodnie, takie jak Rumunia i Bułgaria, utrzymują koszty pozapłacowe na bardzo niskim poziomie.

Skąd biorą się tak duże różnice w kosztach pracy?

Giulia De Lazzari wyjaśniła, że koszty pozapłacowe są bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na różnice w kosztach pracy. „Kilka dodatkowych czynników odgrywa znaczącą rolę" - dodała. Należą do nich

• Struktura gospodarcza i produktywność: Wyższa produktywność umożliwia krajom utrzymanie wyższych płac, a tym samym wyższych godzinowych kosztów pracy.
• Instytucje rynku pracy: Obecność i siła związków zawodowych, zakres i głębokość układów zbiorowych pracy oraz poziom ustawowych płac minimalnych znacząco wpływają na płace, a w konsekwencji na koszty pracy.
• Koszty utrzymania i poziomy cen: Koszty pracy są również częściowo skorelowane z kosztami życia. Kraje o wyższych poziomach cen konsumpcyjnych generalnie wykazują wyższe płace nominalne.