Dla Europejczyków nadchodzące Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych koncentruje się na palestyńskiej państwowości, sankcjach na Iran, reformie ONZ, Ukrainie, celach klimatycznych, celach rozwojowych i kryzysach humanitarnych.
REKLAMA
Światowi przywódcy zbierają się w Nowym Jorku, aby wziąć udział w tygodniu wysokiego szczebla Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych (ZO ONZ), który rozpocznie się we wtorek.
Zgromadzenie Ogólne ONZ, które rozpoczęło się 9 września i potrwa do 27 września, obejmie przemówienia przedstawicieli, często głów państw, 193 państw członkowskich i dwóch krajów obserwatorów, Stolicy Apostolskiej i Państwa Palestyńskiego.
Oczekuje się jednak, że przedstawiciele Palestyny wezmą udział w tegorocznej 80. edycji Zgromadzenia Ogólnego ONZ za pośrednictwem łącza wideo, po tym jak Departament Stanu USA odmówił wiz urzędnikom reprezentującym Autonomię Palestyńską, w tym prezydentowi Mahmudowi Abbasowi, powołując się na naruszenie zobowiązań.
Wojna w Ukrainie będzie również jednym z głównych tematów dyskusji przywódców. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski ma zająć centralne miejsce w środę, aby wygłosić swoje przemówienie, gdy zbliża się czwarta rocznica rosyjskiej inwazji w pełnej skali na jego kraj.
Minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow ma wygłosić przemówienie w sobotę, zastępując prezydenta Władimira Putina.
Oczekuje się, że tegoroczne zgromadzenie obejmie również debaty na temat dalszych sankcji wobec Iranu, celów klimatycznych i zrównoważonego rozwoju, innych kryzysów humanitarnych oraz reform zdolności operacyjnych ONZ - inicjatywy UN80 - pierwotnie ogłoszonej w marcu.
Palestyna
Oczekuje się, że palestyńska państwowość będzie jednym z najważniejszych tematów tegorocznego Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Pojawia się ona w momencie, gdy globalna presja na Izrael nadal rośnie w związku z prowadzoną przez niego wojną w Strefie Gazy oraz tragicznym kryzysem humanitarnym, który z niej wyniknął.
Duża część społeczności międzynarodowej potępiła również izraelski rząd za jego plany na okupowanym Zachodnim Brzegu Jordanu i rosnący ruch osadniczy, które są uważane za nielegalne w świetle prawa międzynarodowego.
W odpowiedzi wiele krajów, w tym Francja, Belgia, Malta, Portugalia, Kanada i Australia, ma formalnie uznać państwowość palestyńską podczas poniedziałkowej sesji, starając się podtrzymać nadzieje na rozwiązanie dwupaństwowe.
Oczekuje się również, że premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer ogłosi w swoim przemówieniu uznanie państwa palestyńskiego przez swój kraj.
Zapowiedzi te prawdopodobnie spotkają się z ostrą krytyką ze strony premiera Izraela Benjamina Netanjahu, który również będzie obecny w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Oczekuje się, że izraelski premier stanie na scenie Zgromadzenia Ogólnego ONZ w piątek.
Sankcje na Iran
Światowi przywódcy nie mogą się zdecydować, czy w tym tygodniu ponownie nałożyć sankcje na Iran.
W czwartek ma wygasnąć 30-dniowy proces rozwiązywania sporów w celu zabezpieczenia porozumienia nuklearnego z Teheranem, zainicjowany przez Niemcy, Francję i Wielką Brytanię, tak zwane E3.
Kraje E3 zaproponowały sześciomiesięczny okres na znalezienie porozumienia dyplomatycznego z Iranem. Rada Bezpieczeństwa ONZ odrzuciła w piątek projekt rezolucji w sprawie trwałego zniesienia sankcji wobec Iranu, dając zaledwie kilka dni na znalezienie porozumienia.
Kraje europejskie zażądały przywrócenia inspektorów nuklearnych ONZ w terenie, aby rozwiać obawy dotyczące zapasów wzbogaconego uranu w Teheranie i ponownego zaangażowania się w relacje z USA. Iran podtrzymuje swoje stanowisko, zaprzeczając jakiemukolwiek pragnieniu zdobycia broni jądrowej.
Kanał dyplomatyczny został ponownie otwarty po zakończeniu 12-dniowej wojny izraelsko-irańskiej. W czerwcu Izrael rozpoczął ofensywę wojskową na Iran, aby odpowiedzieć na zagrożenia, które Netanjahu określił jako mające "poważne konsekwencje" dla pokoju na świecie.
Izraelska operacja była wymierzona w irańskich polityków, przywódców wojskowych, naukowców, obiekty nuklearne i wojskowe. Stany Zjednoczone interweniowały zaledwie kilka dni po tym, jak Tel Awiw rozpoczął swoją inwazję, przeprowadzając precyzyjne ataki na trzy główne obiekty nuklearne tego kraju.
Prezydent USA Donald Trump ogłosił wkrótce po ataku, że siedem samolotów bombowych B-2 typu stealth, z których każdy przenosił dwie bomby typu "bunker-buster", skutecznie "zniszczyło" obiekty Teheranu. Ocena ta została również poparta przez Netanjahu, który stwierdził, że ataki Trumpa cofnęły irański projekt o lata.
Teheran zbagatelizował jednak amerykańskie ataki, a Najwyższy Przywódca Ajatollah Ali Chamenei stwierdził, że uwagi Trumpa były "mocno przesadzone".
Porozumienie paryskie
Oczekuje się również, że Sekretarz Generalny ONZ António Guterres zbierze w środę sygnatariuszy porozumienia paryskiego, aby zaktualizować ich ustalony wkład krajowy (NDC).
Porozumienie, przyjęte w 2015 roku, jest prawnie wiążącym traktatem międzynarodowym, którego celem jest walka z katastrofalnymi skutkami zmian klimatu poprzez utrzymanie globalnego ocieplenia na poziomie znacznie poniżej 2ºC (najlepiej 1,5ºC) powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.
NDC to krajowe plany działań na rzecz klimatu, których celem jest redukcja emisji dwutlenku węgla i praca nad sposobami rozwoju inicjatyw w zakresie czystej energii.
Porozumienie paryskie wymaga, aby NDC były aktualizowane co pięć lat z coraz większymi ambicjami, biorąc pod uwagę możliwości każdego kraju.
Reforma ONZ
Oczekuje się, że zapowiedziana reforma ONZ, nazwana inicjatywą UN80, zostanie również omówiona podczas tygodnia wysokiego szczebla Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Została ona po raz pierwszy zaprezentowana w marcu w odpowiedzi na poważne cięcia w finansowaniu ONZ, które doprowadziły do kryzysu finansowego organizacji międzyrządowej.
Organizacja Narodów Zjednoczonych będzie musiała zmierzyć się z redukcją swojego regularnego budżetu o ponad 500 milionów dolarów. Cięcia obejmą cięcia o około 15 procent w budżecie i blisko 19 procent redukcję zatrudnienia (w porównaniu do 2025 roku) w nadchodzącym roku podatkowym 2026.
Cięcia pojawiają się, gdy ONZ nadal boryka się z chronicznymi problemami z płynnością finansową, związanymi ze składkami od państw członkowskich i mocno zaostrzonymi przez politykę Trumpa. Stany Zjednoczone zazwyczaj pokrywały około 22 procent rocznego budżetu organizacji, a źródła w ONZ twierdzą, że administracja Trumpa nie dokonała żadnych płatności od czasu jego powrotu do Gabinetu Owalnego.
Guterres ogłosił wcześniej skorygowany budżet w wysokości 3,24 miliarda dolarów, w porównaniu z około 3,7 miliarda dolarów.
Guterres przekazał też, że inicjatywa UN80 ma na celu "uczynienie ONZ bardziej zwinną, zintegrowaną, wydajną i lepiej zdolną do reagowania na dzisiejsze globalne wyzwania w kontekście ograniczania zasobów finansowych".
Reforma jest nadal przedmiotem dyskusji wśród państw członkowskich. Zgromadzenie Ogólne ONZ jest dobrym miejscem do dalszych rozmów między światowymi przywódcami.