Niemcy i Francja niedawno ogłosiły nowe strategie kosmiczne. A jakie działania podjęły pozostałe państwa? Co mają już wdrożone, a co dopiero planują?
W całej Europie agencje kosmiczne rozszerzają strategie, łącząc naukę z bezpieczeństwem.
Takie kraje jak Niemcy, Francja, Włochy i Wielka Brytania inwestują w satelity, obronę i zdolności startowe, by chronić swoje zasoby, zwiększać konkurencyjność i odpowiadać na nowe zagrożenia na orbicie.
Nacisk na obronę rośnie w obliczu zakłócania sygnału GPS, nowych pocisków kinetycznych oraz zależności od zagranicznych systemów wynoszenia, które mogą ograniczyć europejski dostęp do przestrzeni kosmicznej. Na czym poszczególne kraje skupiają się w kosmosie?
Niemcy
Niemcy ogłosiły pierwszą krajową strategię dotyczącą przyszłości działalności kosmicznej, z silnym akcentem na bezpieczeństwo.
Nowy plan, przedstawiony w listopadzie, obejmuje projekty lotów kosmicznych, rozbudowę sieci satelitarnych i współpracę międzynarodową, aby kraj stał się „bardziej sprawny w działaniu” w kosmosie – czytamy w rządowym komunikacie.
„Systemy kosmiczne stały się integralną częścią naszego życia… ich awaria lub zakłócenie miałoby poważne konsekwencje dla naszego bezpieczeństwa i codzienności” – powiedział minister obrony, Boris Pistorius.
Plan przewiduje też 35 mld euro nowych inwestycji w sektor kosmiczny „w nadchodzących latach”, by chronić Niemców przed incydentami takimi jak zakłócanie sygnału GPS przez Rosję w regionie Morza Bałtyckiego.
Francja
Prezydent Francji Emmanuel Macron ogłosił w listopadzie, że nowa strategia kosmiczna kraju połączy badania naukowe i bezpieczeństwo.
Francuski plan ma pięć głównych celów: utrzymanie konkurencyjnego dostępu do kosmosu, budowę gospodarki kosmicznej, zachowanie wojskowej architektury kosmicznej, inwestycje w badania oraz rozwijanie współpracy międzynarodowej.
Wśród celów jest modernizacja kosmodromu w Gujanie Francuskiej, skąd w przyszłości Ariane 6 będzie wykonywać loty komercyjne.
Plan przewiduje dodatkowe 4,2 mld euro na obronę kosmiczną, co do 2030 r. podniesie łączne nakłady do ponad 10 mld euro.
Macron powiedział, że plan odpowiada rosnącej rywalizacji w kosmosie, obejmującej m.in. broń energetyczną i lasery.
Jedną z klas uzbrojenia, w które Francja może zainwestować, są satelity patrolowe Orbit Guard i Toutatis, zdolne chronić aktywa kraju na orbicie.
Plan wzmocni też zdolności wojskowe w zakresie rozpoznania, systemów wczesnego ostrzegania i łączności.
Francja zwiększy również wkład w badania nauk o Ziemi, aby wspierać działania na rzecz odporności na zmiany klimatu.
Dokument nawiązuje do Ustawy, która zapowiadała budowę systemów wykrywania podejrzanych lub agresywnych działań w przestrzeni kosmicznej.
Kraj uruchomił także Pakt Kosmiczny, forum ułatwiające dialog między wojskiem a firmami sektora kosmicznego.
Włochy
W październiku włoski budżet zarezerwował 109 mln euro na uruchomienie planu obrony kosmicznej.
Choć prace nad nim trwają, rząd zapowiedział „wielodomenowy” plan, który pomoże Włochom reagować na potencjalne zagrożenia w perspektywie najbliższych dwóch dekad.
Plan ma docelowo wskazać „krótkoterminowe zdolności i wypełnić luki operacyjne” w systemie obrony.
Rząd przeznaczył dodatkowo 131 mln euro na nadzór kosmiczny, czyli „monitoring obiektów kosmicznych”, by chronić krajowe zasoby w kosmosie, śledzić śmieci kosmiczne i utrzymać „bezpieczny dostęp” do przestrzeni kosmicznej.
W budżecie zapisano też 186 mln euro na satelitę Sicral 3 – system łączności wysokiej częstotliwości, który poprawi bezpieczną łączność między włoskim rządem a wojskiem. System po raz pierwszy opracowały w 2001 r. firmy Telespazio i Thales Alenia Space.
Thales otrzymał od Włoskiej Agencji Kosmicznej kontrakt wart 100 mln euro na budowę sieci fabryk satelitarnych w całym kraju, która ma być w pełni operacyjna do 2026 r., według doniesień lokalnych mediów.
Włochy inwestują także w konstelację satelitów obserwacji Ziemi, które będą monitorować zmiany środowiskowe i wspierać kluczowe usługi w kraju. Pierwszy start przyszłej konstelacji Iride odbył się w styczniu 2025 r.
Kraj współpracuje z Niemcami i Francją nad rozwojem kilku europejskich rakiet nośnych, w tym Ariane 6 oraz jej mniejszej siostry, Vega-C.
Wielka Brytania
Plan Brytyjskiej Agencji Kosmicznej, opublikowany we wrześniu, zakłada wykorzystanie kosmosu do wzmocnienia gospodarki, zwiększenia bezpieczeństwa i dalszego odblokowywania „globalnych odkryć, które inspirują miliony”.
Kraj zainwestuje w zdolności do wynoszenia małych ładunków, w tym w rakiety nośne, ekologiczne kosmodromy oraz nisze w łączności satelitarnej.
Wielka Brytania dąży też do rozwinięcia zdolności naprawy, modernizacji i montażu satelitów bezpośrednio na orbicie.
Agencja zapowiada realizację tych celów poprzez tworzenie inkluzywnych miejsc pracy przyciągających i zatrzymujących talenty, zwiększanie inwestycji w naukę i innowacje oraz dzięki partnerstwom międzynarodowym.
Szwecja
Szwecja w 2024 r. przyjęła pierwszą strategię kosmiczną w obszarze obrony i bezpieczeństwa.
Opiera się ona na czterech filarach: autonomii w kosmosie, rozwijaniu „solidnego portfela” zasobów kosmicznych na potrzeby obrony narodowej, bezpieczeństwie zbiorowym oraz budowaniu niezbędnych kompetencji dla projektów obronnych.
Aby to osiągnąć, strategia przewiduje zacieśnienie współpracy między agencjami rządowymi i prywatnymi firmami sektora kosmicznego, a w razie potrzeby dostosowanie prawa kosmicznego.
Rząd również przeznaczył 1 mld koron szwedzkich (914 mln euro) dla Sił Zbrojnych Szwecji na rozpoznanie i nadzór.
Polityka obronna wskazuje, że położenie Szwecji blisko bieguna północnego czyni ją idealnym miejscem do obsługi, monitorowania i zwłaszcza startów satelitów polarnych.
Szwecja rozwija zdolności startowe kosmodromu Esrange na północy kraju. Firefly Aerospace wyniesie satelity ze stacji w przyszłym roku, podała Szwedzka Korporacja Kosmiczna.
Holandia
Przestrzeń kosmiczna jest jednym z kluczowych obszarów wskazanych przez Holandię w jej Strategii obronnej dla przemysłu i innowacji na końcówkę dekady.
Dokument wyznacza cele kosmiczne na najbliższe cztery lata. Do 2027 r. wojsko ma dysponować siecią satelitów zapewniającą wiarygodne informacje.
Do 2030 r. Holendrzy chcą wykorzystać zaawansowane algorytmy sztucznej inteligencji (AI) do śledzenia obiektów w kosmosie, prowadzenia obserwacji Ziemi i koordynowania łączności satelitarnej.
Równocześnie wojsko dąży do uzyskania dostępu do europejskiego systemu wczesnego ostrzegania, który wesprze obronę powietrzną i przeciwrakietową.
Polityka obronna w kosmosie sięga w Holandii 2022 r., kiedy przyjęto Defence Space Agenda.
Kraj zapowiedział rozwój sześciu zdolności: świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej (SSA), rozpoznania, łączności satelitarnej, pozycjonowania/nawigacji/czasu, współdzielonego wczesnego ostrzegania oraz monitorowania pogody kosmicznej.