Według danych Europejskiej Agencji Środowiska od 2007 r. europejski przemysł ograniczył emisję szkodliwych zanieczyszczeń do powietrza i wody o 40-75%. UE chce teraz pójść dalej w kierunku czystego i konkurencyjnego przemysłu.
Szacuje się, że 50 tys. największych obiektów w UE nadal odpowiada za około 40% emisji gazów cieplarnianych, a także 20% wszystkich zanieczyszczeń powietrza i wody.
Zanieczyszczenia te mają znaczący wpływ na środowisko i zdrowie ludzi:
- Drobne cząsteczki (PM2,5) mogą przedostawać się do płuc i krwiobiegu, powodując choroby i śmierć.
- NOx zagraża życiu ludzkiemu i bioróżnorodności.
- SOx, metale ciężkie i amoniak są szkodliwe dla upraw, dzikiej przyrody oraz ludzi.
- Gazy cieplarniane powodują zmiany klimatyczne i obniżają jakość powietrza.
Gwałtowny spadek emisji
Zanieczyszczenia powodowane przez emisje przemysłowe odpowiadają za koszty liczone w miliardach euro i setki tysięcy przedwczesnych zgonów w UE każdego roku.
Jednak według Europejskiej Agencji Środowiska koszty środowiskowe i zdrowotne europejskiego przemysłu spadły o jedną trzecią w latach 2012-2021. Agencja twierdzi, że sektor energetyczny UE odpowiada za około 80% całkowitego spadku.
Według tego samego badania wynika to głównie z przyjęcia nowych technik oraz przejścia na odnawialne źródła energii i mniej zanieczyszczające paliwa, przy czym obie zmiany są w dużej mierze wynikiem działań UE.
Nowe przepisy europejskie
Unia Europejska niedawno dokonała przeglądu dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (IED 2.0), swojego głównego narzędzia do podejmowania działań w zakresie zanieczyszczeń pochodzących z największych fabryk i gospodarstw rolnych na kontynencie.
Zgodnie z tą dyrektywą obiekty muszą spełniać wymogi w zakresie efektywności środowiskowej związane z najlepszymi dostępnymi technikami w swoim sektorze. Coraz więcej rządów na świecie dąży do przyjęcia tego samego podejścia.
Decyzje dotyczące tych wyników są podejmowane w ramach „procesu sewilskiego" – modelu zarządzania opartego na współpracy z udziałem przemysłu, państw członkowskich UE i społeczeństwa obywatelskiego – który ma miejsce we Wspólnym Centrum Badawczym w Sewilli.
Obecnie ok. 80% zakładów przemysłowych spełnia wymogi dotyczące najwyższych dopuszczalnych wartości emisji. Zgodnie z dyrektywą IED 2.0 odpowiednie organy w państwach członkowskich będą zobowiązane do stosowania bardziej rygorystycznych wartości podczas przeglądu lub ustanawiania zezwoleń.
Najlepsze dostępne techniki mają również w większym stopniu uwzględniać zdrowie ludzkie i ochronę klimatu w obiektach.
Wysiłki na rzecz dekarbonizacji
Nowe przepisy mają na celu osiągnięcie dalszej 40-procentowej redukcji głównych zanieczyszczeń atmosferycznych do 2050 roku. Jednym z dążeń jest potwierdzenie trendu obserwowanego w ostatnich dziesięcioleciach: przemysł UE rozwinął się, jednocześnie zmniejszając swój wpływ na środowisko, co jest procesem znanym jako „decoupling”.
Innym ważnym aspektem zmienionej dyrektywy jest wspieranie innowacji i kierowanie inwestycjami w celu zwiększenia ekologicznej konkurencyjności Europy w oparciu o Pakt dla czystego przemysłu przedstawiony niedawno przez Komisję Europejską.
W Sewilli powstało nowe Centrum innowacji w zakresie transformacji przemysłowej i emisji (INCITE), którego celem jest identyfikacja i charakterystyka najbardziej obiecujących technologii służących stworzeniu gospodarki o obiegu zamkniętym i neutralności węglowej.
Celem Unii Europejskiej jest osiągnięcie neutralności węglowej i zerowego poziomu zanieczyszczeń do 2050 roku. Nowy portal umożliwia śledzenie zmian w poziomach różnych zanieczyszczeń w konkretnych regionach Europy.
Europejska Agencja Środowiska uważa, że UE zakończyła lub posunęła naprzód realizację 33 działań zapowiedzianych w planie „zero zanieczyszczeń” na 2021 r., ale nadal potrzebne są dalsze wysiłki, aby osiągnąć te cele.