1 maja 2004 roku Polska stała się członkiem Unii Europejskiej a razem z nią 9 państw, m.in. państwa bałtyckie, Węgry, Czechy, Cypr i Słowenia. Dziś Polska obchodzi rocznicę członkostwa w momencie piastowania swojej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
Przystąpienie do Unii Europejskiej, po wejściu do NATO w 1999 roku, symbolizowało głęboką zmianę strategicznej pozycji Polski. Mocno zakotwiczyło Polskę w systemie sojuszy euroatlantyckich i otworzyło nowy rozdział aktywnego uczestnictwa w kształtowaniu przyszłości Europy.
1 maja 2004 roku był historycznym dniem. Tego dnia do Unii Europejskiej przystąpiło 10 krajów: Czechy, Estonia, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Słowenia i Słowacja. Było to największe rozszerzenie UE w historii, zarówno pod względem liczby ludzi, jak i liczby krajów.
Ostateczna decyzja należała do polskich obywateli. W ogólnokrajowym referendum, które odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003 roku 77,45% głosujących opowiedziało się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Analogiczne referendum odbyło się na Litwie. Wzięło w nim udział 63,37% osób uprawnionych do głosowania, a 91,07% opowiedziało się za wstąpieniem Litwy do UE.
Członkostwo w UE odblokowało dostęp do funduszy, które zmieniły krajobraz polskich miast i obszarów wiejskich. Zbudowano nowe drogi, autostrady, linie kolejowe i zmodernizowano lotniska, poprawiając łączność w kraju i na kontynencie.
Od lat Unia Europejska umożliwia państwom członkowskim czerpanie korzyści z bycia jej członkiem, m.in. gospodarczych, handlowych, pod względem bezpieczeństwa czy wspólnych polityk unijnych, a także dostępności usług, czy towarów. Nie bez znaczenia jest także swoboda przemieszczania się, do której niepotrzebne są już wizy i paszporty.
Unia Europejska otrzymała w 2012 roku pokojową Nagrodę Nobla za swoje wysiłki na rzecz pokoju, pojednania, demokracji i praw człowieka na Starym Kontynencie. UE zdecydowała się przekazać nagrodę pieniężną wręczaną wraz z Pokojową Nagrodą Nobla na pomoc dzieciom pozbawionym szansy dorastania w warunkach pokoju.
Kancelaria Premiera Donalda Tuska przekazała na swoich social mediach, że 21 lat w Unii Europejskiej było czasem zmian i rozwoju:
W obliczu m.in. gwałtownych zmian na świecie państwa europejskie mierzą się także w ramach bloku z wyzwaniami takimi jak migracja, wydatki na zbrojenia, podejście do wspólnej waluty euro czy jednomyślność w kwestii kluczowych głosowań w Radzie Europejskiej. Problematyczne dla Unii Europejskiej są także rosnące w siłę partie prawicowe, które wyrażają eurosceptyczne stanowisko.
Po 20 latach członkostwa w UE gospodarki krajów UE-10 (Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Republika Czeska, Słowacja, Słowenia oraz Węgry) znacznie wzrosły, mimo że UE jako całość przeszła przez okres kryzysu gospodarczego i pandemii COVID-19. W ciągu ostatnich dwóch dekad kraje UE-10 rozwijały się znacznie szybciej niż średnia UE.
Pod względem PKB na mieszkańca wyniki tych dziesięciu krajów prezentują się jeszcze lepiej. Większość z nich zdołała ponad dwukrotnie zwiększyć swój PKB per capita.
Premier Donald Tusk zaprezentował polskie priorytety podczas sesji Parlamentu Europejskiego w Strasburgu w styczniu 2025 roku. Wśród nich wymienił m.in. wspólnotę, obronność, ochronę granic, odporność na obcą ingerencję i dezinformację, swobodę działalności gospodarczej, transformację energetyczną, rolnictwo, bezpieczeństwo żywieniowe i zdrowotne oraz wyzwania związane z prawem.
"Fundamentem działań naszej prezydencji przez najbliższe pół roku jest wielowymiarowe bezpieczeństwo, a jej hasło przewodnie to “Bezpieczeństwo, Europo!" - mówił szef rządu.
Premier Tusk podkreślał, że Europa nie ma żadnych powodów do kompleksów a pomimo licznych wyzwań, kryzysów, czasami różnych poglądów Unia Europejska stale się rozwija:
“Potrafimy jako Europejczycy odnajdywać każdego dnia, każdego roku tę przestrzeń wspólną. Przecież to ona powoduje poczucie wspólnoty” - mówił Prezes Rady Ministrów.