W swojej autobiografii “Nadzieja” papież Franciszek ujawnił, że dostał od swojego poprzednika, Benedykta XVI „duże białe pudło”. Zostało mu przekazane przez abdykującego papieża w Castel Gandolfo, letniej rezydencji papieskiej na południe od Rzymu. Tylko oni dwaj wiedzieli, jakie dokumenty zawiera.
REKLAMA
Papież Franciszek napisał w swojej autobiografii, że otrzymał od Benedykta „duże białe pudełko” z dokumentami odnoszącymi się do „trudnych i bolesnych sytuacji”. Franciszek miał je otrzymać krótko po swoim wyborze na urząd papieża.
„Dał mi duże białe pudełko” - napisał w autobiografii Franciszek. „Wszystko jest tutaj (...) dokumenty dotyczące najtrudniejszych i najbardziej bolesnych sytuacji. Przypadki nadużyć, korupcji, ciemnych interesów, wykroczeń”.
W „Nadziei” papież pisał, że poczuł się „wezwany do wzięcia odpowiedzialności za całe zło popełnione przez niektórych księży”. Benedykt XVI miał mu powiedzieć: „Dotarłem tak daleko, podjąłem te działania, usunąłem tych ludzi. Teraz twoja kolej”.
Papież Franciszek w książce podkreślił, że kontynuował drogę swojego poprzednika.
Ostatni rok urzędowania papieża Benedykta XVI był dla niego ciężki nie tylko ze względów pogorszającego się stanu zdrowia, które były powodem jego abdykacji w 2013 roku. Problem pedofilii w kościele był jednym z głównych wyzwań jego pontyfikatu.
Benedykt był oskarżany wielokrotnie o zaniedbania w kwestii walki z pedofilią w kościele. Jednocześnie papież Franciszek w wywiadzie dla dziennika „La Nacion” w 2023 roku, odniósł się do zarzutów ukrywania przypadków pedofilii w kościele przyznając, że Benedykt XVI „pierwszy zmierzył się z tym problemem”.
Trzęsienie ziemi wywołał raport z 2022 roku ws. pedofilli obciążający papieża Benedykta, za jego działania w czasie gdy był arcybiskupem Monachium. Joseph Ratzinger, według raportu, miał czterokrotnie zaniedbać sprawę duchownych oskarżonych o akty pedofilskie w diecezji monachijskiej. Papież zaprzeczał tym informacjom. Raport na temat pedofilii w Monachium w którym zidentyfikowano niemal pięcset ofiar w ciągu prawie siedemdziesięciu pięciu lat, został napisany przez niemiecką kancelarię prawną.
„We wszystkich moich spotkaniach z ofiarami nadużyć seksualnych popełnianych przez kapłanów patrzyłem w oczy konsekwencjom bardzo wielkiej winy i nauczyłem się rozumieć, że my sami jesteśmy wciągani w tę bardzo wielką winę, kiedy ją lekceważymy” – napisał Benedykt XVI w liście odnoszącym się do opublikowanego raportu.
„Niosłem wielką odpowiedzialność w Kościele katolickim. Tym większy jest mój ból z powodu nadużyć i błędów, które miały miejsce w czasie sprawowania przeze mnie posługi w poszczególnych miejscach” – pisał Benedykt.
„Jestem szczególnie wdzięczny za zaufanie, wsparcie i modlitwy, które osobiście wyraził wobec mnie papież Franciszek” – dodał wówczas w oświadczeniu Benedykt.
„Wkrótce stanę przed ostatecznym sędzią mojego życia. Choć, patrząc wstecz na moje długie życie, mogę mieć wiele powodów do obaw i lęku, to jednak w duchu jestem radosny, ponieważ mocno wierzę, że Pan jest nie tylko sprawiedliwym sędzią, lecz także przyjacielem i bratem” – pisał Benedykt.
Watykan opublikował oprócz listu Benedykta oddzielną analizę przeprowadzoną przez czterech prawników, która zakwestionowała konkretne zarzuty wobec emerytowanego papieża. Eksperci stwierdzili, że śledczy błędnie scharakteryzowali działania i zignorowali fakty.
Część komentatorów i osób związanych z kościołem m.in. ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski zwracała uwagę na to, że Benedykt podejmował działania na rzecz walki z pedofilią już w ostatnich latach pontyfikatu Jana Pawła II i później jako papież.
Wg Katolickiej Agencji Informacyjnej: „W 2010 roku 15 lipca Stolica Apostolska zmieniła normy postępowania w przypadku najcięższych przestępstw. Chodzi w pierwszym rzędzie o nadużycia seksualne duchowieństwa wobec nieletnich, a także przestępstwa przeciw wierze oraz sakramentowi Eucharystii, pokuty i święceń. Zmiany zawarte są w opublikowanym przez Kongregację Liście do Biskupów Kościoła Katolickiego oraz innych ordynariuszy i zainteresowanych hierarchów dotyczącym modyfikacji wprowadzonych do Listu Apostolskiego Motu Proprio „Sacramentorum sanctitatis tutela” z 2001 roku.
Jak zaznaczył w nocie wstępnej prefekt Kongregacji, kardynał William Levada, zmiany dotyczą jedynie pewnych obszarów, aby tekst dokumentu sprzed dziewięciu lat był bardziej użyteczny. Zostały one zaaprobowane przez Benedykta XVI 21 maja 2010 roku. Nowe normy dotyczące nadużyć seksualnych zawierają postanowienia dotyczące przyspieszenia procedur, aby skuteczniej działać w sytuacjach najpilniejszych i najpoważniejszych. Zezwalają one, aby w Trybunale pracowały osoby świeckie; wydłużają okres, po którym sprawy te w postępowaniu kanonicznym ulegają przedawnieniu z 10 do 20 lat od osiągnięcia przez ofiarę 18. roku życia; przestępstwa nadużyć wobec osób niepełnosprawnych umysłowo traktują tak samo jak wobec nieletnich. Wprowadzone jest także przestępstwo pornografii pedofilskiej".
W przemówieniu do biskupów w Irlandii 28 października 2006 roku papież Benedykt powiedział między innymi, że rany zadane przez księży, wykorzystujących seksualnie nieletnich sięgają głęboko. "Pilnym zadaniem jest odbudowa zaufania tam, gdzie zostało ono zniszczone" - dodał. Przemówienie zostało odebrane jako ostra krytyka nadużyć ze strony księży i dokonywanych przez nich aktów pedofilii.
Jako papież m.in. zmusił do wycofania się z publicznej działalności oskarżanego od prawie sześćdziesięciu lat o pedofilię szefa zgromadzenia Legioniści Chrystusa meksykańskiego duchownego ojca Marciala Maciela Degollado.
Papież Franciszek spotykał się z osobami, które doświadczyły pedofilii ze strony księży. Jeszcze w 2024 roku, w Brukseli, odbył spotkanie z grupą ofiar. Jak wynikało z oświadczenia Watykanu papież "wyraził wdzięczność za ich odwagę, a także wstyd za to, co wycierpieli jako dzieci ze strony kapłanów, którym zostali powierzeni".
W przemówieniu wygłoszonym w zamku Laeken papież mówił: "To plaga, z którą Kościół walczy z determinacją i stanowczością, towarzysząc osobom zranionym, słuchając ich i wdrażając szeroko zakrojony program prewencji na całym świecie".
Odkąd Franciszek został papieżem, aktywnie walczył również z korupcją, uchwalając w 2021 roku przepisy, mówiące o ściganiu biskupów i kardynałów podejrzanych o przestępstwa.
Papież Benedykt i papież Franciszek musieli borykać się także ze skandalami korupcyjnymi dotyczącymi Banku Watykańskiego. Wkrótce po swoim wyborze Franciszek rozważał zamknięcie banku, formalnie znanego jako Instytut Dzieł Religijnych (IOR), ale zdecydował się kontynuować reformy zapoczątkowane przez jego poprzednika.
Papież Franciszek rozpoczął reformę Banku Watykańskiego, by po latach skandali i zarzutów o pranie pieniędzy wprowadzić w nim nowe standardy.
W poprzednich latach bank został przyłapany na korupcji, uchylaniu się od płacenia podatków, defraudacji, praniu brudnych pieniędzy i oszustwach związanych z nieruchomościami, a niektóre z nich dotyczyły najwyższych urzędników i prałatów, co nadszarpnęło wizerunek Watykanu.
Już papież Jan Paweł II w 1990 roku wzywał do przeprowadzania audytów wewnętrznych Banku Watykańskiego.
Przez dziesięciolecia przed wprowadzeniem reform, Bank Watykański był uwikłany w liczne skandale finansowe, ponieważ osoby nieuprawnione do posiadania kont otwierały je i wykorzystywały do nielegalnych celów przy współudziale skorumpowanych osób.
Włoski ekonomista i bankier Ettore Gotti Tedeschi był prezesem Banku Watykańskiego w okresie zawirowań w latach 2009-2012.
W związku z dochodzeniem w sprawie prania brudnych pieniędzy, nieprzejrzyste finanse Stolicy Apostolskiej zostały poddane bezprecedensowej kontroli.
Tedeschi został zwolniony ze stanowiska za rzekome „zaniedbanie obowiązków”. On sam twierdził, że próbował wprowadzić przejrzystość.
„Fakty potoczyły się zupełnie inaczej, ale to wszystko jest kwestią, która została przekazana prokuratorowi. Wolę o tym nie mówić” – komentował w 2016 roku Tedeschi w wywiadzie dla Euronews.
Do tej pory nie wiadomo co dokładnie zawiera "białe pudło" oddane przez papieża Benedykta XVI papieżowi Franciszkowi ani czy zostanie ono przekazane kolejnemu papieżowi.