Sondażownia CBOS w kwietniowym badaniu "Style prezydentury, czyli czego oczekujemy od głowy państwa" powtórnie – po około sześciu miesiącach – zapytała Polaków o to, jaki powinien być przyszły prezydent Polski.
Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) sprawdziło, czy wraz z trwaniem kampanii wyborczej i jej intensyfikacją, coś zmieni się w oczekiwaniach Polaków wobec głowy państwa.
Czego od przyszłego prezydenta oczekują potencjalni wyborcy poszczególnych kandydatów pretendujących do tego urzędu?
Strażnik konstytucji
Z deklaracji wyraźnej większości badanych wynika, że najważniejsze jest, aby prezydent stał na straży konstytucji, działał zgodnie z jej duchem i dbał o praworządność (83 proc. uważa to za bardzo ważne), był prezydentem wszystkich Polaków (78 proc.), znał i rozumiał problemy zwykłych ludzi (76 proc.), był otwarty na dialog, porozumienie, współpracę (75 proc.) i miał zdolności przywódcze, był liderem na trudne czasy (73 proc.).
Nieliczni badani (14 proc.) za bardzo istotny aspekt uznają to, by głowa państwa reprezentowała przede wszystkim interesy swojego środowiska politycznego.
Stabilne oczekiwania
Porównując obecne wyniki do poprzednich, z wrześniowego badania CBOS-u, okazuje się, że struktura oczekiwań formułowanych w stosunku do nowej prezydentury jest stosunkowo stabilna.
Obecnie mniejsze znaczenie przypisywane jest temu, żeby przyszły prezydent był niezależnym arbitrem i na równi traktował wszystkie siły polityczne w kraju oraz żeby znał się na polityce międzynarodowej i sprawnie się w niej poruszał.
Z kwietniowego badania wynika, że na znaczeniu zyskało oczekiwanie, aby pełniąc urząd kierował się przede wszystkim wyznawanymi przez siebie wartościami i poglądami.
Trzy style prezydentury
CBOS przy pomocy analizy czynnikowej, pogrupował badane aspekty i stworzył trzy grupy, odpowiadające trzem stylom sprawowania prezydentury. To trybun ludowy / lider na trudne czasy, nowoczesny liberał lub człowiek silnych przekonań.
Centrum opisuje każdy ze stylów prezydentury:
Trybun ludowy / lider na trudne czasy – zna i rozumie problemy zwykłych ludzi, stoi na straży tradycji i wartości narodowych, ma zdolności przywódcze (jest liderem na trudne czasy), korzysta z prawa weta zgodnie z interesem państwa i obywateli, zna się na obronności i kwestiach bezpieczeństwa kraju, jest stanowczy, zdecydowany w realizacji swoich celów, stoi na straży konstytucji, dba o praworządność, ma własną wizję rozwoju kraju, jest prezydentem wszystkich Polaków, jest niezależnym arbitrem, na równi traktuje wszystkie siły polityczne w kraju, jest otwarty na dialog i współpracę.
Nowoczesny liberał - jest człowiekiem tolerancyjnym, otwartym na różne przekonania i poglądy, stoi na straży praw wszelkich mniejszości, jest człowiekiem nowoczesnym, świadomym zmian i wyzwań, które stoją przed światem, dobrze współpracuje z rządem, jest otwarty na dialog, porozumienie, współpracę, ma doświadczenie w polityce międzynarodowej i dobrze się w niej porusza, jest niezależnym arbitrem, na równi traktuje wszystkie siły polityczne w kraju, jest prezydentem wszystkich Polaków, stoi na straży Konstytucji i praworządności.
Człowiek silnych przekonań – reprezentuje przede wszystkim interesy swojego środowiska politycznego, w trakcie pełnienia urzędu kieruje się przede wszystkim wyznawanymi przez siebie wartościami i poglądami, ma własną wizję rozwoju kraju, jest stanowczy i zdecydowany w realizacji swoich celów.
Na kogo głosują osoby o poglądach prawicowych i lewicowych?
Jak czytamy w badaniu CBOS, popyt na określony styl sprawowania prezydentury zależy w znacznej mierze od poglądów politycznych respondentów.
Najbardziej pożądany typ prezydentury wśród osób o poglądach lewicowych to nowoczesny liberał, natomiast najdalszy im jest trybun ludowy / lider na trudne czasy i – w mniejszym stopniu – człowiek silnych przekonań.
Nowoczesnego liberała preferują też osoby identyfikujące się z politycznym centrum, przy czym nie mają one wyraźnego wyobrażenia antyprezydenta.
Odmienne potrzeby wyrażają badani identyfikujący się z prawicą, którzy preferują jako przyszłego prezydenta trybuna-lidera albo – w mniejszym stopniu – człowieka silnych przekonań.
Na kogo głosują zwolennicy różnych partii?
CBOS zbadał, jakie preferencje stylu prezydentury mają różne elektoraty partyjne.
Wyraźnie preferowanym stylem prezydentury dla zwolenników Koalicji Obywatelskiej i Lewicy jest nowoczesny liberał (jest to również preferencja Trzeciej Drogi, choć zależność jest tu słabsza), dla wyborców Prawa i Sprawiedliwości – człowiek silnych przekonań, a Konfederacji WiN – trybun ludowy / lider na trudne czasy. Zwolennicy Konfederacji i Lewicy mają klarowny typ antyprezydenta. W tym pierwszym przypadku jest to nowoczesny liberał, a w drugim – człowiek silnych przekonań.
Jakie style prezydentury reprezentują kandydaci?
Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) opisało, jakie style prezydentury preferują, a do których podchodzą z rezerwą, zwolennicy poszczególnych kandydatów ubiegających się urząd głowy państwa.
- Zwolennicy Rafała Trzaskowskiego bardzo wyraźnie optują za stylem nowoczesnego liberała, raczej dystansują się od typu określonego mianem człowieka silnych przekonań oraz trybuna-lidera.
- Zwolennicy Karola Nawrockiego preferują typ prezydenta określanego jako człowiek silnych przekonań, ale bliski jest im także trybun-lider. Nie dystansują się w sposób wyraźny wobec nowoczesnego liberała.
- Zwolennicy Sławomira Mentzena – w ich przypadku negatywny punkt odniesienia, jakim jest nowoczesny liberał kształtuje oczekiwania wobec przyszłej prezydentury zauważalnie silniej niż pozostałe dwa wzorce, z których nieco bardziej preferowany jest trybun-lider.
- Zwolennicy Adriana Zandberga również mają silnie zdefiniowane wzorce antyprezydenta – byłby nim dla nich trybun-lider oraz człowiek silnych przekonań. W ich oczekiwania trafia w pewnej mierze nowoczesny liberał.
- Zwolennicy Szymona Hołowni nie mają wyraźnych oczekiwań, choć raczej nie chcieliby prezydenta wpisującego się we wzorzec trybuna-lidera, a także – w mniejszym stopniu – człowieka silnych przekonań.
Pierwsza tura wyborów prezydenckich w Polsce odbędzie się 18 maja.