Unia Europejska zamierza wzmocnić obronność w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz rosnących żądań USA o większe wsparcie finansowe dla NATO.
REKLAMA
Od początku rosyjskiej wojny na Ukrainie UE dostarczyła znaczne ilości broni i wsparcia logistycznego. Konflikt jednak ujawnił trudności w zwiększeniu produkcji amunicji i broni w Unii.
W marcu 2024 roku Komisja Europejska zaproponowała Europejski Program Przemysłu Obronnego, który zakłada przeznaczenie 1,5 miliarda euro z budżetu UE na obronność w latach 2025–2027.
Choć fundusze te mają wzmocnić obronność, technologię i przemysł, są niewspółmierne do szacowanych 500 miliardów euro inwestycji potrzebnych w tej dekadzie.
„Historycznie większość wydatków w tej dziedzinie pochodziła z budżetów narodowych, przeznaczonych na finansowanie sił zbrojnych. Wielu uważa, że większa efektywność byłaby możliwa dzięki wspólnemu działaniu na poziomie UE” – mówi Jack Schickler, który zajmuje się tym obszarem polityki dla Euronews.
Przywódcy, wyżsi urzędnicy i analitycy proponują różne rozwiązania na zdobycie tych ogromnych funduszy. Jednym z nich jest powtórzenie emisji wspólnego długu, jak po pandemii Covid-19. Ale kraje oszczędne sprzeciwiają się tzw. euroobligacjom obronnym i zastanawiają się nad alternatywnymi rozwiązaniami.
„Finansowanie na poziomie europejskim powinno odbywać się w sposób solidarny. Euroobligacje to jedna z opcji. Ale należy też rozważyć inne możliwości” – twierdzi Tobias Cremer, niemiecki europoseł, zasiadający w podkomisji ds. bezpieczeństwa i obrony Parlamentu Europejskiego.
„Na przykład problemem jest to, że istnieje wiele prywatnych pieniędzy, które mogłyby zostać faktycznie skierowane w tym kierunku, a w tej chwili istnieje wiele barier dla prywatnych inwestorów, którzy nie mogą inwestować, nawet gdyby chcieli” – dodaje, wskazując na potrzebę przeanalizowania możliwej roli Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Pomysł zwiększenia wydatków na obronę dzieli również obywateli Europy, o czym usłyszeliśmy od mieszkańców Brukseli. „Powinniśmy przestać finansować Ukrainę. Myślę, że lepiej jest teraz skupić się na obronie naszych krajów” - powiedział jeden z rozmówców.
„Nie chcę wydawać pieniędzy na zbrojenia, ale jesteśmy w Europie w takiej sytuacji, w której musimy to zrobić, aby chronić Europę i Ukrainę”. Jeśli nie ochronimy Ukrainy, nie ochronimy Europy" - powiedział inny.
Składki na NATO mogą się niemal podwoić
Sekretarz generalny NATO, Mark Rutte, proponuje zwiększenie składek krajów członkowskich z 2% do 3,5% PKB. To oznaczałoby dodatkowe 200 miliardów euro rocznie dla UE.
Obecnie jedynie Polska, Estonia, Łotwa i Grecja wydają 3% lub więcej. Niemcy i Francja, największe potęgi w UE, osiągnęły cel 2%. Ale inne duże gospodarki, takie jak Włochy i Hiszpania, nie osiągnęły jeszcze takiego poziomu.
„Rządy obecnie borykają się z niedoborem środków. Ponadto istnieje szereg ograniczeń dotyczących wydawania przez UE pieniędzy na obronę. Wielu jej członków jest jawnie neutralnych i istnieją prawne ograniczenia dotyczące możliwości, na przykład, zakupu broni lub amunicji” — mówi Jack Schicker.
Bardziej eurocentryczna strategia grozi również rozłamem w ramach sojuszu NATO, jeśli członkowie tacy jak USA czy Wielka Brytania zostaną wykluczeni z nowych zamówień.
Cremer broni zwiększenia celu 2%, aby wzmocnić europejski filar NATO, ale dodaje, że „oprócz wydawania większych kwot, musimy również robić to bardziej efektywnie”.
UE podejmuje bezprecedensowe kroki, aby stawić czoła realnemu potencjałowi wojny. Po raz pierwszy ma europejskiego komisarza ds. przemysłu obronnego, Litwina Andriusa Kubiliusa. Chce również wykorzystać część zamrożonych aktywów Rosji na wsparcie Ukrainy, ale pozostaje pytanie, czy zdoła osiągnąć jedność i warunki, by stać się globalną potęgą militarną?
Obejrzyj wideo tutaj!
Dziennikarz: Isabel Marques da Silva
Produkcja treści: Pilar Montero López
Produkcja wideo: Zacharia Vigneron
Grafika: Loredana Dumitru
Koordynacja redakcyjna: Ana Lázaro Bosch i Jeremy Fleming-Jones