Eksperci alarmują, że choć Polska może pochwalić się jedną z najbardziej zaawansowanych technologicznie bankowości w Europie, to jej potencjał kapitałowy pozostaje niewystarczający, by wspierać rozwój gospodarki o rosnących potrzebach inwestycyjnych.
REKLAMA
„Polski sektor bankowy jest dziś jednym z najmniejszych w Unii Europejskiej, jeśli porównamy go do wielkości PKB kraju” – mówi Agnieszka Wachnicka, wiceprezeska Związku Banków Polskich. Choć Polska jest obecnie szóstą gospodarką w Unii Europejskiej, jej sektor bankowy plasuje się dopiero na 24. lub 25. miejscu pod względem wielkości. „Pod względem aktywów jest nieco lepiej, pod względem kapitałów – gorzej. Oznacza to, że nasz sektor jest zbyt mały w stosunku do potrzeb inwestycyjnych polskiej gospodarki.” – dodaje Wachnicka.
To poważne ograniczenie, biorąc pod uwagę, że Polska ma jedną z najniższych stóp inwestycji w UE. W sytuacji, gdy kraj potrzebuje finansowania ogromnych projektów infrastrukturalnych, transformacyjnych, cyfrowych czy obronnych, niedostatek kapitałów w bankach staje się wąskim gardłem rozwoju.
„Jeśli nasz sektor bankowy jako konsorcjum jest w stanie sfinansować jeden projekt o wartości 50 miliardów złotych, a potrzeby sięgają bilionów, to mamy jeszcze dużą pracę do wykonania” – podkreśla ekspertka.
Drenaż funduszy i niepewność regulacyjna
Zdaniem Wachnickiej, jednym z głównych powodów słabości kapitałowej sektora są kosztowne obciążenia z ostatnich lat. Sprawa kredytów frankowych, wakacje kredytowe czy plany wprowadzenia nowych podatków bankowych skutecznie ograniczają możliwości budowy funduszy własnych.
„Fundusze własne banków były dość mocno drenowane. Straty wynikające z tych działań najczęściej są odnoszone w ciężar funduszy własnych, co oznacza, że po prostu się kurczą. A kolejne zapowiedzi dodatkowego podatku powodują, że ta odbudowa funduszy będzie spowalniać” – zauważa Wachnicka.
To nie tylko problem dla samych banków. Mniejsze fundusze oznaczają mniejszą stabilność sektora oraz niższy potencjał kredytowy. Jak tłumaczy ekspertka, każdy bank ma limity koncentracji ryzyka, które określają, jak duży projekt może finansować. Jeśli kapitały są zbyt niskie, banki po prostu nie są w stanie angażować się w największe inwestycje.
Nowoczesność – polski atut
Paradoksalnie, polska bankowość cieszy się opinią jednej z najbardziej nowoczesnych w Europie. Wachnicka podkreśla, że sukces w tej dziedzinie wynika z faktu, iż Polska startowała z czystej karty, omijając etap „analogowej” bankowości, który długo dominował na Zachodzie.
„My bardzo szybko przeszliśmy do nowoczesnych, elektronicznych instrumentów płatniczych. Byliśmy pierwszym krajem, który wprowadzał karty bezstykowe, a dziś aż 76% klientów bankowości elektronicznej korzysta wyłącznie z aplikacji mobilnych” – wylicza przedstawicielka ZBP.
To efekt nie tylko strategii banków, ale także otwartości polskiego społeczeństwa na innowacje. „Polacy bardzo łatwo przyswajają takie nowinki technologiczne. Wiele firm testowało w Polsce swoje rozwiązania płatnicze – jeśli coś sprawdzało się tutaj, to zwykle odnosiło sukces także w innych krajach” – dodaje Wachnicka.
Między ambicją a ograniczeniami
Eksperci są zgodni: polski sektor bankowy stoi dziś na rozdrożu. Z jednej strony – imponująca nowoczesność, cyfrowe kompetencje i dynamicznie rosnąca gospodarka. Z drugiej – ograniczone możliwości kapitałowe i rosnące obciążenia regulacyjne.
Aby sprostać wyzwaniom transformacji energetycznej, cyfryzacji i zwiększenia bezpieczeństwa, sektor bankowy musi wzmocnić kapitałowo swoje fundusze i poprawić zdolność finansowania dużych projektów.