Polityka w zakresie podatku od nieruchomości różni się w poszczególnych krajach Europy. W niektórych, takich jak Wielka Brytania i Francja, podatki od nieruchomości stanowią znaczną część zarówno PKB, jak i całkowitego opodatkowania.
Hiszpania rozważa wprowadzenie 100-procentowego podatku od domów kupowanych przez nabywców spoza Unii Europejskiej. Chociaż celem jest złagodzenie problemu mieszkaniowego w kraju, podatek od nieruchomości jest głównym źródłem dochodu w wielu krajach europejskich.
Według Komisji Europejskiej, udział podatku od nieruchomości w PKB w UE wahał się od 0,3 proc. w Czechach i Estonii do 3,7 proc. we Francji w 2023 roku. Średnia unijna wynosi 1,9 proc.
Ale ile podatku od nieruchomości pobierają rządy w całej Europie? Jaka część całkowitych dochodów podatkowych pochodzi z podatków od nieruchomości? I ile wynosi podatek od przeniesienia własności nieruchomości jako procent PKB?
Euronews Business przygląda się bliżej wpływom z podatku od nieruchomości w całej Europie.
Jaki udział w PKB ma podatek od nieruchomości?
W UE podatek od nieruchomości ma najwyższy udział w PKB we Francji (3,7 proc.), a najniższy w Czechach i Estonii (w obu przypadkach 0,3 proc.).
Po uwzględnieniu krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), Wielkiej Brytanii i Turcji - przy użyciu niektórych danych OECD - Wielka Brytania plasuje się nieco powyżej Francji, choć oba kraje mają około 3,7 proc.
Belgia również plasuje się powyżej 3 proc., na poziomie 3,2 proc. Hiszpania zajmuje piąte miejsce z wynikiem 2,5 proc., a za nią plasuje się Grecja z wynikiem 2,7 proc.
Inne kraje z udziałem powyżej 2 proc. to Islandia, Luksemburg, Dania, Szwajcaria, Włochy i Portugalia.
Podatek od nieruchomości stanowi mniej niż 1 proc. PKB w prawie połowie z 32 krajów na liście. Jest on szczególnie niski na Słowacji, Litwie, w Estonii i Czechach, gdzie wynosi poniżej 0,5 proc.
Wśród pięciu największych gospodarek Europy, Niemcy mają znacznie niższy udział na poziomie 1 proc. w porównaniu z pozostałymi krajami. Włochy zajmują czwarte miejsce z wynikiem 2,1 proc., podczas gdy Francja i Wielka Brytania znajdują się na szczycie listy.
Powyższy wykres pokazuje, że Europa Północno-Zachodnia pobiera wyższy procent swojego PKB z podatku od nieruchomości, podczas gdy Europa Wschodnia i kraje bałtyckie pobierają niższy udział. W Europie Południowej obraz jest bardziej zróżnicowany, choć często udział ten jest wyższy.
Według OECD, podatki od nieruchomości obejmują wszystkie powtarzalne i jednorazowe opłaty za użytkowanie, własność lub przeniesienie własności nieruchomości. Obejmują one podatki od nieruchomości lub majątku netto, podatki od spadków i darowizn oraz podatki od transakcji finansowych i kapitałowych.
Co z dochodami z podatków od nieruchomości?
W 2023 roku najwięcej wpływów z podatku od nieruchomości zebrała Wielka Brytania - 115 mld euro, a następnie Francja - 104,5 mld euro. Te dwa kraje dominują pod względem przychodów z podatku od nieruchomości, a zajmujące trzecie miejsce Włochy zebrały zaledwie 45,3 mld euro.
Niemcy i Hiszpania zamykają pierwszą piątkę, zbierając odpowiednio 41,4 mld euro i 36,8 mld euro. Łączna kwota w UE wynosi 318,8 mld euro.
Belgia (18,8 mld euro), Szwajcaria (17,9 mld euro), Holandia (14,4 mld euro) i Polska (10,7 mld euro) również zebrały ponad 10 mld euro wpływów z opodatkowania nieruchomości w 2023 roku.
W 10 krajach UE dochody z podatku od nieruchomości są niższe niż 1 mld euro, przy czym najniższe są w Estonii - 110 mln euro.
Podatek od nieruchomości jako udział w całkowitym opodatkowaniu
Udział podatków od nieruchomości w całkowitym opodatkowaniu jest bardzo zróżnicowany w całej Europie. Według Komisji Europejskiej w 2023 roku w UE wyniesie on od 0,8 proc. w Estonii i Czechach do 8,4 proc. we Francji. Średnia unijna wyniosła 4,7 proc.
Oprócz Francji, siedem innych krajów Unii Europejskiej miało udziały w podatku od nieruchomości powyżej 5 proc.: Belgia (7,4 proc.), Grecja (7 proc.), Hiszpania (6,7 proc.), Portugalia (5,9 proc.), Luksemburg (5,7 proc.), Włochy (5,1 proc.) i Dania (5,1 proc.).
W Niemczech podatki od nieruchomości stanowią zaledwie 2,5 proc. całkowitego opodatkowania. W Polsce to 4,1 proc., czyli nieco poniżej europejskiej średniej.
Udział podatku od przeniesienia własności nieruchomości w Europie
Podatki od przeniesienia własności nieruchomości, wyrażone jako udział w PKB, wskazują na znaczenie transakcji na rynku nieruchomości jako źródła dochodów rządowych w niektórych krajach. Podatki te mają zastosowanie do transakcji finansowych i kapitałowych, obejmujących głównie kupno, sprzedaż i opłaty skarbowe.
Według OECD udział ten był największy i wyniósł 1 proc. PKB we Włoszech w 2023 roku, a następnie w Belgii, Portugalii i Hiszpanii (wszystkie 0,8 proc.).
We Francji podatki od przeniesienia własności nieruchomości stanowiły 0,7 proc. PKB, w porównaniu z 0,6 proc. w Wielkiej Brytanii i 0,3 proc. w Niemczech. Polska z poziomem 0,1 proc. znalazła się wśród krajów o najniższym udziale tego podatku w stosunku do PKB.
100 proc. podatku od nieruchomości w Hiszpanii
Propozycja Hiszpanii dotycząca 100-procentowego podatku od nieruchomości dla nabywców spoza Unii Europejskiej wywołuje debatę w całej Europie. W maju 2025 roku, podczas przesłuchań w Parlamencie Europejskim, José García Montalvo, profesor ekonomii na Uniwersytecie Pompeu Fabra w Barcelonie, powiedział, że polityka podatku mieszkaniowego może nie być najskuteczniejszym sposobem na rozwiązanie niektórych problemów na rynku mieszkaniowym.
"Ciągłe zmiany polityki i brak koordynacji między polityką podatkową a środkami podaży mieszkań podważają skuteczność polityki podatku mieszkaniowego, prowadząc do nieprzewidywalnych wyników rynkowych i utrzymujących się problemów z przystępnością cenową" - powiedział.
Diana Hourani z Działu Podatków od Osób Fizycznych i Majątku OECD zauważyła, że istnieją znaczne możliwości zwiększenia efektywności, sprawiedliwości i potencjału dochodowego wielu różnych rodzajów podatków mieszkaniowych w krajach OECD.
"Ulepszenie tych podatków może w wielu przypadkach złagodzić presję na wzrost cen nieruchomości" - dodała Hourani.