W ekskluzywnym wywiadzie dla Euronews białoruska przywódczyni opozycji, przebywająca na wygnaniu na Litwie, uznała ten środek za uzasadniony i wezwała Europę do zachowania jedności w obliczu prowokacji ze strony Mińska i Moskwy.
Władze litewskie przedłużyły zamknięcie przejść granicznych z Białorusią do końca listopada w odpowiedzi na serię naruszeń przestrzeni powietrznej balonami używanymi do przemytu papierosów. Według przebywającej na wygnaniu białoruskiej przywódczyni opozycji Swiatłany Cichanouskiej jest to uzasadnione posunięcie.
„W pełni rozumiemy, dlaczego Litwa zamknęła granice” – powiedziała Cichanouska w rozmowie z Euronews.
„Wszystkie te ataki i ingerencje w przestrzeń powietrzną muszą mieć konsekwencje dla reżimu Łukaszenki. Widzimy, jak reżim prowokuje Litwę na granicy za pomocą różnych środków. To naprawdę hybrydowy atak: kryzys migracyjny, drony nad Polską, a teraz balony przemycające papierosy”.
Opozycjonistka mieszkająca na Litwie stwierdziła, że jej kraj przyjmujący powinien nadal chronić swoich obywateli, zapewniając jednocześnie, że zwykli Białorusini uciekający przed represjami nie zostaną uwięzieni w swoim kraju.
Na początku tego tygodnia Litwa ogłosiła zamknięcie granicy w związku z tym, co władze określiły jako „ciągłe naruszanie” jej przestrzeni powietrznej.
Rząd litewski poinformował, że w tym miesiącu małe balony na ogrzane powietrze przewożące kartony przemycanych papierosów wielokrotnie wkraczały w przestrzeń powietrzną Litwy, zmuszając lotniska do zawieszenia działalności.
Policja aresztowała kilku podejrzanych o przemyt i nałożyła grzywny w wysokości tysięcy euro.
Wilno określiło te incydenty jako część szerszego „ataku hybrydowego” zorganizowanego przez Mińsk, a Unia Europejska podzieliła tę ocenę.
„Balony te nie są jedynie narzędziami przemytu, ale pojawiają się w kontekście szerszej, ukierunkowanej kampanii hybrydowej” – powiedziała szefowa polityki zagranicznej UE Kaja Kallas, powołując się na „sponsorowany przez państwo przemyt migrantów” jako część tego samego schematu.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen również potępiła te wtargnięcia jako „hybrydowe zagrożenie” - mówiąc, że Europa „w pełni solidaryzuje się z Litwą”.
Minister spraw zagranicznych Litwy Kęstutis Budrys powiedział Euronews, że obrona wschodniej flanki Europy „jest obecnie kwestią egzystencjalną” po serii naruszeń przestrzeni powietrznej, które spowodowały stan wysokiej gotowości w państwach członkowskich od krajów bałtyckich po Polskę.
Na początku tego roku NATO rozpoczęło operację Eastern Sentry, aby wzmocnić obronę powietrzną w regionie po wielu przypadkach wtargnięć dronów i samolotów.
9 września Polska zestrzeliła rosyjskie drony, które naruszyły jej przestrzeń powietrzną. Był to pierwszy przypadek użycia broni przez siły NATO w ramach samoobrony od czasu rozpoczęcia pełnej inwazji Rosji na Ukrainę.
Białoruski przywódca Aleksander Łukaszenka odrzucił litewskie środki jako „szalone oszustwo”, oskarżając Zachód o prowadzenie „wojny hybrydowej” przeciwko Białorusi i Rosji.
Jednak Litwa i jej sojusznicy twierdzą, że Mińsk celowo eskaluje napięcia.
Łukaszenka jest kluczowym sojusznikiem prezydenta Rosji Władimira Putina i pozwolił mu wykorzystać Białoruś jako bazę wypadową do pełnej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku.
Cichanouskaja wezwała Unię Europejską do zachowania „jedności i zasadności” w konfrontacji zarówno z Mińskiem, jak i Moskwą.
„Europa musi zareagować z całą brutalnością, jaką jest w stanie – sankcjami gospodarczymi, izolacją polityczną, działaniami dyplomatycznymi” – powiedziała.
„Najlepszym i najskuteczniejszym narzędziem karania dyktatorów są sankcje wobec reżimu, a nie wobec ludzi”.
Liderka opozycji argumentowała również, że zamknięcie granic może pośrednio wywrzeć presję na Łukaszenkę, ograniczając rolę Białorusi jako centrum tranzytowego dla chińskich towarów.
„Wiele krajów nie będzie współpracować z reżimem, który nie jest w stanie zapewnić tego tranzytu” – powiedziała.
Dla Cichanouskiej ostatnie prowokacje są częścią wysiłków Łukaszenki mających na celu sprawdzenie determinacji Europy i uzyskanie legitymizacji na arenie międzynarodowej.