Unia Europejska pogłębia swoje stosunki z Egiptem, zwiększając wsparcie finansowe dla tego północnoafrykańskiego kraju pomimo ciągłych obaw dotyczących praw człowieka.
Komisja Europejska ma podpisać pakiet 75 milionów euro na wsparcie dla Egiptu podczas szczytu wysokiego szczebla z Unią Europejską, który odbędzie się w środę w Brukseli, powiedział Euronews unijny urzędnik.
Dotacja ma na celu promowanie rozwoju społeczno-gospodarczego, wzmocnienie odporności i wspieranie wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu poprzez lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji, wody i urządzeń sanitarnych, zwłaszcza dla kobiet i młodzieży, poinformował urzędnik.
Egipt odegrał kluczową rolę w ułatwieniu porozumienia o zawieszeniu broni w Strefie Gazy. Był także gospodarzem międzynarodowej konferencji mającej na celu wdrożenie pierwszej fazy pokoju w Strefie Gazy na początku tego miesiąca. Prezydent USA Donald Trump wziął w niej udział wraz z przywódcami europejskimi i arabskimi.
Finansowanie jest częścią ram makrofinansowych przyjętych w marcu 2024 r., które przewidują łączne inwestycje w wysokości 7,4 mld euro dla Egiptu w latach 2024-2027.
"Dzisiejsze pierwsze wydarzenie wysokiego szczebla i szczyt UE-Egipt wyznaczają nowy etap naszego strategicznego i kompleksowego partnerstwa, jeszcze bardziej wzmacniając współpracę w zakresie odporności gospodarczej, zrównoważonego rozwoju i reform" - powiedziała w oświadczeniu europejska komisarz ds. regionu Morza ŚródziemnegoDubravka Šuica**.**
Podczas spotkania UE będzie reprezentowana przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen i przewodniczącego Rady Europejskiej António Costę. W spotkaniu weźmie udział prezydent Egiptu Abdel Fattah el-Sisi.
Oprócz dotacji w wysokości 75 mln euro, Komisja ogłosi również dodatkowe pożyczki w ramach 7,4 mld euro, powiedział unijny urzędnik.
Euronews skontaktował się z egipską misją przy UE w celu uzyskania dalszych szczegółów, ale do czasu publikacji nie otrzymał odpowiedzi.
Nie pierwszy raz
Od marca 2024 r. Unia Europejska zacieśniła współpracę z Egiptem, który uważa za strategicznego partnera w sześciu kluczowych obszarach: stosunków politycznych, stabilności gospodarczej, handlu i inwestycji, migracji i mobilności, bezpieczeństwa i demografii oraz kapitału ludzkiego.
W ramach tego odnowionego partnerstwa UE przedstawiła pakiet wsparcia pomocy makrofinansowej w wysokości 7,4 mld euro na lata 2024-2027.
Wypłata transz nie następuje automatycznie, ponieważ każda z nich wymaga przyjęcia odrębnego aktu prawnego UE. W rezultacie na proces ten mogą mieć wpływ podziały polityczne lub nieporozumienia, potencjalnie prowadząc do jego zawieszenia.
W kwietniu tego samego roku UE zatwierdziła i wypłaciła 1 mld euro krótkoterminowej pożyczki na mikrofinansowanie, aby pomóc Egiptowi sprostać pilnym wyzwaniom związanym ze stabilnością gospodarczą w ramach pakietu o wartości 7,4 mld euro.
Na początku tego roku kraje UE i Parlament Europejski zgodziły się dodać kolejne 4 miliardy euro w ramach tego samego pakietu, które nie zostały jeszcze wypłacone.
20 lat relacji
UE utrzymuje regularne stosunki z Egiptem za pośrednictwem tak zwanej "rady stowarzyszenia", zwołanej po raz pierwszy w 2004 roku.
Stowarzyszenie jest wspólnym organem politycznym, zwoływanym zwykle, gdy istnieje wola polityczna, który zarządza dwustronnymi stosunkami UE z krajem spoza UE, nadzorując ich umowy i kierując współpracą polityczną i gospodarczą.
Oprócz rady stowarzyszenia, UE i Egipt postanowiły zwoływać spotkanie wysokiego szczebla co dwa lata, jako znak intensyfikacji stosunków dwustronnych, a spotkanie w środę było pierwszym tego rodzaju.
"UE głęboko ceni stabilizującą rolę Egiptu w regionie Bliskiego Wschodu i jego rolę mediacyjną w konflikcie w Strefie Gazy. Nasz pierwszy dwustronny szczyt będzie doskonałą okazją do dalszego pogłębienia naszego partnerstwa, współpracy w rozwiązywaniu wspólnych wyzwań i uwolnienia pełnego potencjału naszych relacji" - powiedział Costa w komunikacie prasowym poprzedzającym wydarzenie.
Ostatnia Rada Stowarzyszenia z Egiptem odbyła się w styczniu 2024 r., kiedy to obie strony oficjalnie nie przyjęły żadnych konkretnych nowych decyzji, ale zamiast tego wydały deklarację polityczną potwierdzającą ich zobowiązanie do wzmocnienia współpracy i wspólnych celów, upamiętniając 20. rocznicę zawarcia układu o stowarzyszeniu.
"Strategiczny" partner w kwestiach praw człowieka
W 2024 r. UE pozostała największym partnerem handlowym Egiptu, reprezentując 22% jego całkowitej wymiany handlowej. Było to główne miejsce przeznaczenia egipskiego eksportu (26,5%) i główne źródło jego importu (19,9%).
Egipt jest również kluczowym krajem w zarządzaniu migracją. Chociaż nie jest to główne miejsce nielegalnych wyjazdów, 9% migrantów, którzy nielegalnie dotarli na terytorium UE, to obywatele Egiptu, zgodnie z danymi agencji ONZ ds. migracji IOM z 2024 roku.
W liście do szefów państw UE przed czwartkowym posiedzeniem Rady Europejskiej przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen obiecała przyjęcie kolejnych 675 mln euro na zarządzanie migracją dla Egiptu, Tunezji, Libii, Maroka i Algierii w celu zapobiegania wyjazdom w latach 2025-2027.
Według Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA), w 2025 r. populację Egiptu szacuje się na około 116,3 mln osób, przy medianie wieku wynoszącej około 24,5 roku.
Młodzi ludzie mają tendencję do opuszczania Egiptu z powodu głębokiego kryzysu gospodarczego, którego doświadcza ten północnoafrykański kraj, oraz silnej kontroli społeczeństwa przez reżim El-Sisiego.
UE dąży do stworzenia warunków dla młodych ludzi do pozostania w Egipcie poprzez inwestowanie w tym kraju, ale eksperci wskazali, że reżim jest jednym z powodów stagnacji egipskiej gospodarki.
Anthony Dworking z Europejskiej Rady Stosunków Zagranicznych (ECFR) powiedział, że jednym z problemów Egiptu jest "silna dominacja armii i firm powiązanych z reżimem w gospodarce kraju, co wypiera inwestycje sektora prywatnego".
"Rząd Egiptu obiecał reformy mające na celu wyrównanie szans gospodarczych, ale postępy są powolne. Europejscy przywódcy powinni podkreślić, że pogłębienie współpracy zależy od tego, czy Egipt dotrzyma swoich obietnic" - dodał.