Świąteczne jedzenie coraz częściej wywołuje stres zamiast radości. Eksperci przekonują, że to nie potrawy są problemem, lecz presja diet i potrzeba kontroli.
W okresie świątecznym w rozmowach, mediach społecznościowych i reklamach pojawiają się komunikaty o "nadrobieniu zaległości", cudownych dietach i planach detoksykacji.
Dla wielu osób ta pora roku oznacza nie tylko świętowanie, ale również poczucie winy, napięte relacje z jedzeniem i presję kontrolowania posiłków, jeszcze zanim usiądą do stołu.
Coraz częściej specjaliści kwestionują takie podejście, proponując realistyczną alternatywę: zamiast traktować jedzenie jak karę lub test siły woli, warto postrzegać je jako element dbania o siebie.
Boże Narodzenie a kultura diety
Dietetyk i przedsiębiorca Olga Alejandre, autorka książki The Beauty of Being You oraz założycielka platformy Obylagom, zwraca uwagę, że problem nie tkwi w tym, co spożywamy w ciągu kilku świątecznych dni, ale w stałej presji kontrolowania ciała i jedzenia przez cały rok.
Specjalizująca się w zaburzeniach odżywiania i relacjach z jedzeniem ekspertka podkreśla:
"Nie wierzymy w diety ani ograniczenia, lecz w długoterminowe odżywianie, które uwzględnia odpoczynek, poczucie własnej wartości i zdrowe relacje ze sportem".
Według Alejandre okres świąteczny często wywołuje powtarzający się cykl: przed świętami ograniczamy kalorie, podczas uroczystości pobłażamy sobie, a po świętach pojawia się poczucie winy. Taki schemat, zamiast wspierać zdrowie, może pogłębiać problemy z jedzeniem i zwiększać niepokój.
"Ograniczenie daje fałszywe poczucie kontroli, które łatwo się załamuje, gdy nadchodzą wielkie dni" - ostrzega.
Jak zadbać o siebie bez diety i poczucia winy?
Poprawa relacji z jedzeniem nie oznacza jedzenia mniej ani eliminowania ulubionych potraw.
Chodzi o naukę słuchania ciała, respektowania sygnałów głodu i sytości oraz zmniejszania mentalnego szumu wokół jedzenia.
Jednym z fundamentów tej filozofii jest rezygnacja z klasyfikowania pokarmów jako "dobrych" lub "złych".
Ekspertka ostrzega również przed ograniczaniem posiłków przed kolacją wigilijną, aby "nie być głodnym".
Doświadczenie pokazuje, że takie działanie wywołuje więcej niepokoju i zmniejsza przyjemność z jedzenia.
"Kiedy się ograniczamy, tracimy kontrolę. Sytość działa jak zapora ogniowa - chroni przed szybkim jedzeniem, poczuciem winy i ignorowaniem własnych preferencji" - wyjaśnia.
Normalizacja żywności i unikanie świątecznych detoksów
Jedną ze strategii jest świadome włączanie do diety słodyczy lub potraw, które wzbudzają największe pragnienia, zamiast zakazywania ich do dnia świąt.
Celem nie jest "jedzenie dla samego jedzenia", lecz pozbycie się emocjonalnego ciężaru, aby móc cieszyć się posiłkiem bez poczucia winy i utraty kontroli.
Po świętach Alejandre odradza posty, detoksy i ekstremalne diety. Najważniejsze jest przywrócenie spokoju: regularnych posiłków, odpoczynku, umiarkowanej organizacji i realistycznych rutyn, które łatwo utrzymać na co dzień.
"Im bardziej codziennie normalne będą posiłki, tym łatwiej odnaleźć równowagę" - zaznacza.
Ekspertka przypomina także o prawdziwym celu świąt: więzi i radości. Ograniczanie ich do liczenia kalorii odbija się na zdrowiu psychicznym.
W przypadku poważnych zaburzeń relacji z jedzeniem niezbędne jest profesjonalne wsparcie.
"Bez wcześniejszej pracy nad problemem trudno będzie cieszyć się jedzeniem bez poczucia winy. Profesjonalna pomoc bywa kluczem do sukcesu" - podsumowuje.