Międzynarodowi urzędnicy ds. zdrowia publicznego poinformowali, że wysiłki, by utrzymać Europę wolną od polio, wciąż napotykają poważne przeszkody.
W ubiegłym roku w Europie i Azji Centralnej spadły wskaźniki szczepień przeciw polio, co – według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) – pozostawiło około 450 tys. niemowląt narażonych na tę wysoce zakaźną chorobę.
Polio w ciężkich przypadkach prowadzi do porażenia. Kiedyś paraliżowało na świecie 350 tys. dzieci rocznie, lecz szeroko zakrojone kampanie szczepień niemal ją wyeliminowały.
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) zaleca, by co najmniej 90 proc. osób było zaszczepionych przeciw poliowirusowi, aby zapobiegać jego szerzeniu się.
Europa wciąż ten próg spełnia. W 2024 roku odsetek szczepień przeciw polio w europejskim regionie WHO, który obejmuje 53 kraje Europy i Azji Centralnej, wyniósł 93 proc. To jednak najniższy poziom od 2017 roku, na tle niepokojącego spadku rutynowych szczepień dzieci.
W części krajów poziom wyszczepienia jest znacznie niższy. W Rumunii w ubiegłym roku trzecią dawkę szczepionki przeciw poliowirusowi miało 79 proc. dzieci.
W regionie nie dochodziło do regularnego szerzenia się wirusa od 2002 roku, gdy uznano go za wolny od polio. WHO podkreśla jednak, że wysiłki na rzecz globalnej eliminacji choroby i utrzymania statusu Europy jako obszaru wolnego od polio „wciąż napotykają trudności”.
Poliowirusa wykryto w ściekachw sześciu krajach tego regionu od ubiegłej jesieni, ostatnio w Niemczech we wrześniu 2025 roku. Pozostałe to Finlandia, Izrael, Polska, Hiszpania i Zjednoczone Królestwo.
W tych krajach poziom wyszczepienia jest na tyle wysoki, że nie odnotowano zachorowań ani transmisji w społecznościach. Eksperci zdrowia publicznego ostrzegają jednak, że tam, gdzie istnieją skupiska osób niezaszczepionych, wirus może znaleźć podatny grunt.
„Luki w wyszczepieniu narażają dzieci i stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa zdrowotnego naszego regionu i nie tylko”, powiedział w oświadczeniu Ihor Perehinets, który kieruje obszarem bezpieczeństwa zdrowotnego i reagowania kryzysowego w europejskim biurze WHO.
Według szacunków ECDC około 600 tys. rocznych i dwuletnich dzieci mogło nie otrzymać pełnego cyklu szczepień przeciw polio w latach 2022–2023.
Poliowirus wciąż krąży w innych krajach – zwłaszcza w Afganistanie i Pakistanie, jedynych państwach, gdzie pozostaje endemiczny. Istnieje więc stałe ryzyko zawleczenia przypadków do Europy i szerzenia się choroby wśród osób niezaszczepionych.
WHO wzywa do wzmocnienia nadzoru nad polio na całym świecie, a także do odnowienia wysiłków na rzecz zwiększenia wyszczepienia i szybkich reakcji, gdy wirus zostanie wykryty.
„Nie możemy wrócić do czasów, gdy polio regularnie zagrażało życiu i paraliżowało systemy ochrony zdrowia”, powiedział Perehinets.