27 z 49 krajów i terytoriów Europy znalazło się w pierwszej trzydziestce najszybciej ocieplających się regionów, według badania agencji FAO Narodów Zjednoczonych.
REKLAMA
Nowe dane ONZ wykazują, że Europa jest najszybciej ocieplającym się regionem na świecie w wyniku zmian klimatycznych. Zgodnie z danymi organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), wszystkie dziesięć krajów, w których odnotowano najwyższy wzrost średniej temperatury w 2023 r. w porównaniu do średniej z lat 1951-1980, znajduje się w Europie.
Jak szybko Europa ociepla się w porównaniu do reszty świata?
Według danych agencji FAO, w 2023 roku globalna średnia temperatura na lądzie wzrosła o 1,8°C w porównaniu do średniej z lat 1951-1980. Jest to najwyższy wzrost temperatury, jaki kiedykolwiek odnotowano. Europa doświadczyła najszybszego ocieplenia, ze średnim wzrostem o 2,4°C.
Spośród 198 badanych krajów i 39 terytoriów, Svalbard i Wyspy Jan Mayen w Norwegii odnotowały najszybsze wzrosty temperatury, dokładnie o 3,6°C.
„Nie powinniśmy nadinterpretować krótkoterminowych [takich jak roczne] statystyk temperatury, w szczególności w małych regionach, ze względu na wpływ wewnętrznej zmienności” – powiedział Euronews Sebastian Sippel, profesor w Instytucie Meteorologii w Lipsku.
Mołdawia, Ukraina, Andora, Szwajcaria i Białoruś doświadczyły ocieplenia przekraczającego 2,7°C w porównaniu do średniej z lat 1951-1980. W UE Rumunia i Słowenia odnotowały najwyższy roczny wzrost temperatury, o 2,62°C.
27 z 49 krajów i terytoriów w Europie znalazło się w pierwszej trzydziestce pod względem najwyższego wzrostu temperatury. Należą do nich Francja (2,59°C), Hiszpania (2,57°C), Rosja (2,53°C) i Niemcy (2,44°C). Wskazuje to, że Europa ociepla się w znacznie szybszym tempie niż większość innych regionów na świecie.
Francesco N. Tubiello, starszy statystyk i lider zespołu w Jednostce Statystyki Środowiska FAO, wyjaśnia, że dzieje się tak, ponieważ Europa (która w ich obliczeniach obejmuje Rosję) ma największą masę lądową na północnych szerokościach geograficznych.
Które kraje europejskie doświadczyły najmniejszego ocieplenia?
Islandia i Wyspy Owcze doświadczyły najmniejszego ocieplenia w Europie w 2023 r., przy wzroście temperatury poniżej 0,65°C. Norwegia, Szwecja i Wielka Brytania uplasowały się na kolejnych najniższych pozycjach, odnotowując wzrosty temperatury między 1,2°C a 1,5°C.
„Kraje, które rozciągają się na północne (arktyczne) regiony, zazwyczaj wykazują większy wzrost temperatury” – mówi Sippel.
Rebecca Emerton, klimatolog z Copernicus Climate Change Service (C3S), wyjaśnia, że zmienność ta może być spowodowana wieloma czynnikami, w tym różnicami w cyrkulacji atmosferycznej, wpływami oceanicznymi i bardziej lokalnymi czynnikami, takimi jak pokrywa śnieżna oraz wilgotność gleby.
Dlaczego Europa ociepla się tak szybko?
Ponieważ eksperci podkreślają znaczenie badania długoterminowych trendów, obliczyliśmy 10-letnią średnią w latach 2014-2023. W tym okresie 15 krajów i terytoriów o najwyższym wzroście temperatury również znajdowało się w Europie.
„Europa ociepla się dwa razy szybciej niż średnia globalna, stając się najszybciej ocieplającym się kontynentem na Ziemi” – mówi Emerton. „Arktyka jest najszybciej ocieplającym się regionem” – dodaje.
Arktyka ociepla się znacznie szybciej niż reszta świata. Zjawisko to, zwane amplifikacją arktyczną, jest spowodowane utratą lodu morskiego, co zwiększa przenoszenie ciepła z oceanu do atmosfery. Dr Robin Lamboll, pracownik naukowy Imperial College London, zwraca również uwagę na wpływ wielkości kraju na wahania temperatury.
„Europa ma średnio mniejsze kraje niż inne miejsca, a mniejsze kraje częściej doświadczają większych wahań temperatury po prostu dlatego, że nie uśrednia się zmian na tak dużym obszarze” – mówi Lamboll.
Erik Kjellström, profesor w Szwedzkim Instytucie Meteorologicznym i Hydrologicznym, sugeruje, że redukcja aerozoli w powietrzu mogła przyczynić się do ocieplenia Europy w większym stopniu niż w większości innych kontynentów.
„Europa również zmniejszyła emisję aerozoli (lub smogu). Skutkuje to mniejszą ilością smogu, ale smog częściowo służy do blokowania światła słonecznego (tymczasowo), a zatem powoduje pewne dodatkowe ocieplenie w porównaniu z regionami o niższych poziomach smogu historycznego” – wyjaśnia Lamboll.
Najszybciej ocieplające się kraje w Europie na przestrzeni dekady
Prowincja norweska Svalbard w Norwegii doświadczyła wzrostu temperatury o 3,44°C w porównaniu do średniej z lat 1951-1980. To znacznie większy wzrost niż w jakimkolwiek innym regionie.
Daniela Schmidt, profesor w School of Earth Science na Uniwersytecie w Bristolu, wyjaśnia, że ocieplenie jest mniejsze w pobliżu równika, a większe w kierunku biegunów (wzmocnienie polarne).
Kraje Europy Wschodniej i kraje bałtyckie należą do najszybciej ocieplających się obszarów, a Białoruś (2,29°C), Rosja (2,27°C), Estonia (2,26°C), Łotwa (2,24°C) i Litwa (2,24°C) również wykazują znaczny wzrost.
Europa Środkowa i Zachodnia również szybko się ocieplają. Niemcy (2,14°C), Polska (2,15°C) i Szwajcaria (2,16°C) wykazują silne trendy ocieplające, podczas gdy Belgia, Holandia i Francja odnotowały wzrost średniej temperatury o ponad 2°C w porównaniu do poziomów z lat 1951-1980.
Europa Południowa i region Morza Śródziemnego ocieplają się wolniej niż Europa Północna i Wschodnia. Włochy (1,81°C), Hiszpania (1,78°C), Portugalia (1,65°C), Turcja (1,59°C) i Grecja (1,29°C) ocieplają się stosunkowo wolniej. „Ląd ocieplił się bardziej niż morze. Wynika to z faktu, że morze może przenosić ciepło w głąb i potrzebuje dużo czasu, aby się ogrzać, podczas gdy górne warstwy lądu nagrzewają się bardzo szybko” – mówi Lamboll.
Islandia pozostaje krajem najmniej dotkniętym ociepleniem, doświadczając wzrostu poniżej 1°C. Wielka Brytania (1,28°C), Wyspa Man (1,18°C), Irlandia (1,16°C) i Wyspy Owcze (1,06°C) również odnotowują stosunkowo mniejsze wzrosty temperatury.