Jako kraj spoza UE Wielka Brytania nie może w pełni uczestniczyć w programie SAFE (ang. Security Action for Europe) o wartości 150 mld euro, ale przed upływem terminu może zostać osiągnięte porozumienie korzystne dla wszystkich stron.
W piątek Komisja Europejska wyraziła przekonanie, że w ciągu najbliższych dwóch tygodni zostanie zawarta umowa umożliwiająca Wielkiej Brytanii udział w jednym z flagowych programów obronnych UE, co da państwom członkowskim wystarczająco dużo czasu na dostosowanie swoich planów zbrojeniowych.
Bruksela i Londyn prowadzą od początku lata rozmowy w sprawie udziału Wielkiej Brytanii w programie SAFE, którego celem jest zwiększenie wspólnych zakupów europejskich systemów uzbrojenia w związku z agresywną modernizacją zbrojeniową UE w odpowiedzi na zagrożenie ze strony Rosji.
Państwa członkowskie UE mają czas do końca listopada na przedłożenie krajowych planów szczegółowo opisujących, w jaki sposób zamierzają wykorzystać środki przyznane im w ramach programu pożyczek na cele obronne o wartości 150 mld euro.
Komisarz ds. obrony Andrius Kubilius i brytyjski minister obrony John Healey mieli omówić trwające negocjacje podczas piątkowej rozmowy telefonicznej, co potwierdził rzecznik Komisji w odpowiedzi na pytanie Euronews.
„Czy możemy spodziewać się przełomu przed 30 listopada? Mamy taką nadzieję. Prowadzimy głębokie i bardzo efektywne negocjacje. Postępujemy w bardzo szybkim tempie” – powiedział Thomas Regnier.
SAFE obejmuje tzw. preferencję europejską, zgodnie z którą co najmniej dwie trzecie wszelkich zakupów finansowanych w ramach tego programu musi być wyprodukowanych w Unii.
Wielka Brytania. Kraj spoza UE
Jako państwa trzeciego, wkład Wielkiej Brytanii jest obecnie ograniczony do maksymalnie 35 procent. Jeśli jednak umowa zostanie zawarta, Wielka Brytania będzie traktowana jak państwo członkowskie UE bez żadnych ograniczeń. Rozwiązanie to obejmuje już Norwegię, Ukrainę i Islandię.
Rząd brytyjski mógłby również uczestniczyć we wspólnych zamówieniach z innymi krajami europejskimi – co najmniej trzy kraje, w tym dwa państwa członkowskie UE, muszą dokonywać wspólnych zakupów, aby kwalifikować się do programu SAFE – chociaż nie będzie mógł korzystać z pożyczek udzielanych przez UE.
Jedną z kwestii, która prawdopodobnie nadal pozostaje przedmiotem negocjacji, jest wysokość wkładu finansowego Wielkiej Brytanii.
Jednak wiele państw członkowskich prawdopodobnie ucieszy się z włączenia Wielkiej Brytanii do programu, ponieważ kraj ten jest głównym eksporterem produktów obronnych, a UE stanowi jedną trzecią jego całkowitego eksportu produktów obronnych w latach 2019–2023.
Zawarcie porozumienia przed złożeniem planów krajowych pozwoliłoby zatem państwom członkowskim na ewentualne dostosowanie ich tak, aby uwzględnić komponenty wyprodukowane w Wielkiej Brytanii przed upływem terminu. Komisja oświadczyła, że zamierza dokonać pierwszych wypłat na rzecz państw członkowskich najpóźniej pod koniec pierwszego kwartału przyszłego roku.
Euronews zwrócił się do rządu brytyjskiego z prośbą o komentarz, ale do momentu publikacji nie otrzymał odpowiedzi.
Australia i Kanada również wyraziły zainteresowanie zawarciem podobnych umów z UE.