Cztery grupy polityczne, w tym Europejska Partia Ludowa, wysłały do Ursuli von der Leyen ostry list z prośbą o zmiany w projekcie budżetu. „Parlament nie może zaakceptować tego jako podstawy do rozpoczęcia negocjacji”.
Cztery grupy polityczne Parlamentu Europejskiego, w tym Europejska Partia Ludowa, wysłały wspólny list do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen z prośbą o zmianę propozycji budżetu UE na następną kadencję, którego wartość wynosi prawie 2 biliony euro.
List, do którego dotarł Euronews, został podpisany przez przewodniczących grup i sprawozdawców ds. budżetu Europejskiej Partii Ludowej (EPP), Socjalistów i Demokratów (S&D), Renew Europe oraz Zielonych/EFA.
EPP, S&D i Renew Europe tworzą centrową koalicję, która wspiera Komisję von der Leyen w Parlamencie Europejskim. Chociaż nie jest to formalna koalicja, ich łączne głosy będą miały kluczowe znaczenie dla przyjęcia budżetu UE na lata 2028–2034.
Budżet, formalnie nazywany wieloletnimi ramami finansowymi (WRF), wymaga poparcia Parlamentu i 27 państw członkowskich UE, aby został przyjęty.
Posłowie do PE wymienili siedem postulatów dotyczących zmiany wniosku Komisji, w tym zniesienie jednolitej puli środków finansowych dla każdego państwa członkowskiego, rozdzielenie polityki rolnej i polityki spójności zamiast ich łączenia, jak to zaproponowano, oraz zapewnienie roli i uprawnień Parlamentu Europejskiego podczas negocjacji w sprawie budżetu.
Kwestie sporne
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii są tzw. „krajowe i regionalne plany partnerstwa”, które skupiają prawie połowę środków unijnych przeznaczonych do wypłaty. Posłowie z centrowych grup politycznych obawiają się, że nowy system spowoduje centralizację budżetu i marginalizację regionów oraz Parlamentu Europejskiego, skutecznie przekazując większą władzę Komisji i państwom członkowskim.
Propozycja ta doprowadzi do „fragmentacji, osłabienia solidarności i finansowania 27 rozbieżnych planów krajowych” – czytamy w liście, do którego dotarł Euronews.
„Plany krajowe wzmocniłyby również pozycję rządów odchodzących od wartości UE” – powiedziała Euronews Fabienne Keller, kontrsprawozdawczyni ds. budżetu z ramienia Renew Europe.
Kolejną kontrowersyjną kwestią poruszoną w liście jest połączenie funduszy spójności i funduszy rolniczych, które współsygnatariusze chcieliby, aby były finansowane oddzielnie.
W poprzednim budżecie UE fundusze spójności i rolnicze stanowiły największą kwotę środków pieniężnych w długoterminowym budżecie UE i są one postrzegane jako bardzo delikatna kwestia polityczna.
Nowa propozycja budżetu
W nowej propozycji, w której na pierwszy plan wysuwają się nowe priorytety związane z bezpieczeństwem i obronnością, Komisja postanowiła znacznie zmniejszyć udział środków przeznaczonych na spójność i rolnictwo, co stanowi znaczące odejście od tradycyjnych priorytetów politycznych budżetu UE.
„Kwoty przeznaczone na wspólną politykę rolną (WPR) i politykę spójności stanowią znaczne zmniejszenie w ujęciu realnym” – ostrzegają posłowie do PE w dokumencie.
Parlament Europejski omówi budżet podczas debaty plenarnej w środę, 12 listopada, w Brukseli, ale na tym etapie nie jest jasne, czy po debacie zostanie przyjęta rezolucja.
Grupa S&D oświadczyła, że jest gotowa zwrócić się do Komisji o wycofanie wniosku i zastąpienie go „lepszym”. Jednak grupa EPP, największa w Izbie, pozostaje podzielona w kwestii podjęcia takiego kroku, co oznacza, że niezbędna liczba głosów dla przyjęcia rezolucji nadal nie jest gwarantowana.
Rezolucja odrzucająca wniosek nie spowodowałaby natychmiastowego wstrzymania negocjacji między Parlamentem, Radą i Komisją, ale mogłaby znacznie wydłużyć ten proces. Negocjacje mają potrwać do końca 2027 roku.
Komisja Europejska broni swojego planu
Wniosek Komisji spotkał się z krytyką ze strony niektórych rządów UE, Europejskiego Komitetu Regionów i europejskich stowarzyszeń rolników z wielu powodów, co zapowiada trudne negocjacje w przyszłości.
Na początku tego miesiąca wiceprzewodniczący Komisji, Raffaele Fitto, powiedział przedstawicielom regionów w Brukseli, że władze wykonawcze UE są otwarte na wprowadzenie pewnych zmian.
Jednak sugestia ta została odrzucona przez Komisję tego samego dnia i powtórzona w czwartek podczas codziennej konferencji prasowej z dziennikarzami w Brukseli.
Rzecznik Komisji potwierdził otrzymanie listu i oświadczył, że instytucja jest gotowa wysłuchać opinii posłów do PE i podjąć „konstruktywną wymianę poglądów”. Jednak władze wykonawcze UE nie wyjaśniły, czy są gotowe zmienić pierwotny wniosek.
Prywatnie urzędnicy Komisji wyrazili zaskoczenie intensywnością reakcji Parlamentu na wniosek budżetowy, którą częściowo łączą z zewnętrznym lobbingiem ze strony grup interesu.
Plan Komisji koncentruje się na elastyczności, co podkreśliła Ursula von der Leyen w swoim wniosku przedstawionym po raz pierwszy w lipcu. W ciągu ostatnich pięciu lat władza wykonawcza nieustannie walczyła o środki na sfinansowanie działań w odpowiedzi na liczne kryzysy, od pandemii, wojny Rosji z Ukrainą, kryzysu energetycznego, po konkurencyjność.
W obecnym budżecie 90 procent środków UE zostało już przeznaczonych na konkretne programy, co oznacza, że Komisja została zmuszona do stworzenia pozabudżetowych instrumentów, takich jak instrument ukraiński i pożyczki SAFE (ang. Security Action for Europe) w celu sfinansowania obrony.
Jorge Liboreiro przyczynił się do powstania tego raportu.