Delegaci ze 176 państw członkowskich ONZ, organizacji pozarządowych, naukowców i przemysłowców spotykają się w Genewie do 14 sierpnia, aby negocjować międzynarodowy traktat mający na celu zmniejszenie zanieczyszczenia plastikiem.
REKLAMA
Czy globalny traktat, który mógłby położyć kres zanieczyszczeniu plastikiem jest w zasięgu ręki?
Podczas spotkania w Genewie w dniach od 5 -14 sierpnia, delegaci z około stu krajów, w tym z Unii Europejskiej, zajmują się problemem u źródła, w celu ustalenia wiążących celów w zakresie ograniczenia produkcji tworzyw sztucznych.
"Naprawdę musimy podjąć pilne działania. Problemu nie da się rozwiązać wyłącznie poprzez gospodarkę odpadami. Musimy podjąć działania systemowe w całym łańcuchu dostaw, które obejmą produkcję mniejszej ilości tworzyw sztucznych, w szczególności tworzyw sztucznych, które nie są niezbędne dla społeczeństwa" - powiedział w rozmowie z Euronews Richard Thompson, profesor biologii morskiej na Uniwersytecie w Plymouth, który za swoją pracę nad mikroplastikami został uznany za jednego ze 100 najbardziej wpływowych ludzi 2025 roku i koordynator Koalicji Naukowej na rzecz Skutecznego Traktatu w sprawie Tworzyw Sztucznych.
Z drugiej strony eksporterzy ropy i gazu, tacy jak Arabia Saudyjska, Iran i Rosja, wspierani przez Chiny, chcą mniejszego zakresu traktatu i ograniczenia go do gospodarki odpadami i recyklingu.
"Niektóre kraje obawiają się konsekwencji finansowych, zwłaszcza jeśli są krajami eksportującymi dużo ropy i gazu, które są głównym źródłem węgla dla tworzyw sztucznych. Ponadto, jeśli są krajem, który produkuje dużo produktów z tworzyw sztucznych, obawiają się potencjalnych konsekwencji finansowych" - dodaje naukowiec.
Komisja Europejska, która bierze udział w negocjacjach, wzywa do przyjęcia traktatu obejmującego cały cykl życia tworzyw sztucznych, od produkcji po utylizację.
Popiera również stopniowe wycofywanie niektórych tworzyw sztucznych, które są niebezpieczne dla zdrowia i środowiska.
460 milionów ton
Richard Thompson wzywa negocjatorów do podjęcia działań, aby mogli "spojrzeć w oczy następnemu pokoleniu".
"Zanieczyszczenie plastikiem to globalny problem środowiskowy. Plastik zanieczyszcza nasze planety dosłownie od najgłębszych oceanów po najwyższe góry. Jest obecny w lodzie od Morza Arktycznego do równika" - mówi naukowiec.
"Mikroplastiki, nad którymi spędziłem dużą część mojej kariery, są teraz obecne w powietrzu, którym oddychamy, wodzie, którą pijemy i żywności, którą jemy" - dodaje.
Każdego roku produkuje się 460 milionów ton plastiku.
81 proc. produktów z tworzyw sztucznych kończy jako odpady w czasie krótszym niż rok.
Spośród tych odpadów tylko 9 proc. jest poddawanych recyklingowi, 20 proc. jest spalanych, ponad 20 proc. jest porzucanych w naturze, a prawie połowa trafia na wysypiska śmieci.
Ambitne cele
Według Richarda Thompsona, ambitny traktat musi "dotyczyć całego cyklu życia tworzyw sztucznych". Wzywa on również do uregulowania "16 tys. chemikaliów stosowanych w produkcji tworzyw sztucznych, z których 4 tys. jest potencjalnie szkodliwych".
Jego zdaniem traktat powinien określać kryteria zrównoważonego rozwoju w zakresie projektowania tworzyw sztucznych i produktów z tworzyw sztucznych, które nadają się do ponownego użycia lub są trwalsze, zawierają mniej mikrodrobin plastiku i mogą być poddawane recyklingowi w gospodarce o obiegu zamkniętym. Potrzebne byłoby odpowiednie oznakowanie, aby umożliwić rozpoznanie takich produktów.
Wreszcie, podkreśla on potrzebę zastanowienia się nad odpowiednim finansowaniem, aby nie wykluczać najbiedniejszych krajów.
Czas ucieka: negocjacje, w których biorą udział delegaci ze 176 państw członkowskich ONZ, organizacji pozarządowych, naukowców i przemysłowców, kończą się 14 sierpnia.
Proces ten rozpoczął się w marcu 2022 roku. Na Zgromadzeniu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska 175 krajów przyjęło rezolucję w sprawie wynegocjowania wiążącego tekstu dotyczącego walki z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi.
Piąta sesja negocjacji, pod koniec 2024 roku w Pusan w Korei Południowej, miała być ostatnią, ale nie przyniosła porozumienia.