W tym odcinku Smart Regions udaliśmy się do Satu Mare, rumuńskiego miasta na granicy z Węgrami, gdzie stowarzyszenie Stea wykorzystuje szachy, aby ułatwić integrację najbardziej narażonych dzieci.
Adriana Pascu, 16 lat, pochodzenia romskiego, jest utalentowaną szachistką.
Dzięki grze rozwinęła silne umiejętności analizy i koncentracji, które pomagają jej również w nauce. Gra w szachy nie była czymś oczywistym dla niej i innych dzieci ze społeczności romskiej w rumuńskim mieście Satu Mare. Nauczyli się grać w ramach programu Szachy dla zmiany rozpoczętego w 2019 roku przez stowarzyszenie Stea, działające na rzecz integracji społecznej dzieci romskich.
Dzieci te poczyniły postępy we wszystkich obszarach, zwłaszcza w szkole.
„Jestem o wiele bardziej analityczna, bardziej skupiona i szybciej zapamiętuję lekcje” - wyjaśnia Adriana. Szachy pobudzają pamięć, zdolność analizowania i przewidywania.
Dla Alexa Geigera, nauczyciela szachów, jest to jeden z najbardziej demokratycznych sportów: „Szachy uczą dzieci fair-play; to jedyny sport, w którym wszyscy są równi, bez względu na to, czy jesteś mężczyzną czy kobietą lub czy masz niepełnosprawność”.
Szachy w walce z przedwczesnym kończeniem nauki
Pierwszym celem stowarzyszenia Stea było właśnie zwalczanie przedwczesnego kończenia nauki i motywowanie dzieci do ukończenia przynajmniej obowiązkowego cyklu szkolnego.
„Szachy pozwalają tym młodym ludziom zrozumieć, że jeśli się przyłożą i będą wytrwali, mogą osiągnąć dobre wyniki” - wyjaśnia Cristina Bala, dyrektor centrum Stea.
„Dzieciom i nastolatkom” - mówi - „udało się wziąć udział w konkursach, nawet międzynarodowych, a także zdobyć nagrody; udało im się zdobyć pozytywne doświadczenia oraz uznanie i szacunek innych.
Polityka spójności UE stojąca za projektem
Początkowo nauczyciele w szkole byli sceptyczni, ponieważ nie sądzili, że romskie dzieci mogą kiedykolwiek odnieść sukces w szachach: dziś wspierają projekt, ponieważ zaangażowane dzieci są bardziej zmotywowane i lepiej się uczą. Jak mówi Delia Sabou, nauczycielka Adriany: „Zauważyliśmy u wszystkich dzieci zaangażowanych w projekt istotny rozwój umiejętności poznawczych, wzrost koncentracji i poprawę interakcji społecznych z rówieśnikami i nauczycielami.
Dyrektor centrum Stea, Cristina Bala, natychmiast zdała sobie sprawę z potencjału szachów i wprowadziła tę aktywność w 2019 roku. Całkowity koszt projektu w pierwszym roku wyniósł 70 000 EUR, przy czym Unia Europejska wniosła wkład w wysokości 60 000 EUR dzięki funduszom polityki spójności.
Szachową figurą, którą preferuje Adriana, jest królowa, ponieważ jest to najpotężniejsza figura. Kiedy dorośnie, planuje zostać księgową. Jasne jest, że jej życie nabrało nowych barw i że nasza bohaterka będzie prawdziwą królową swojej przyszłości.