We Włoszech odbyły się referenda dotyczące prawa pracy i obywatelstwa, ale ich wyniki nie będą miały żadnego znaczenia. Powodem zbyt mało głosujących: frekwencja wyniosła trochę ponad 30%. Żeby referendum we Włoszech było ważne, do urn musi pójść co najmniej połowa uprawnionych wyborców.
Głosowanie odbyło się w niedzielę 9 czerwca. Referenda przeprowadzono równolegle z pierwszą turą wyborów samorządowych.
Wśród tematów referendalnych znalazły się m.in. propozycje zmian dotyczące przepisów o przywróceniu do pracy niesłusznie zwolnionych pracowników, zasad zatrudniania oraz trybu uzyskiwania obywatelstwa włoskiego.
Choć większość osób, które wzięły udział w głosowaniu, poparła zmiany – w czterech referendach pracowniczych aż 85% zagłosowało „tak”, a w tym dotyczącym obywatelstwa około 60% – to wyniki te nie mają żadnego skutku prawnego, bo referendum okazało się nieważne z powodu zbyt niskiej frekwencji.
Według przepisów zawartych we włoskiej konstytucji referenda abrogacyjne, czyli te mające na celu uchylenie obowiązującego prawa są ważne tylko wtedy, gdy weźmie w nich udział co najmniej połowa uprawnionych do głosowania.
Związki zawodowe oraz część partii opozycyjnych, które nakłaniały do udziału w refendach wyrazili rozczarowanie niskim zainteresowaniem obywateli. Zapowiedzieli dalsze działania na rzecz zmian legislacyjnych w parlamencie.
Szczegóły pięciu pytań referendalnych
Pytanie nr 1 – "Umowa o pracę z gwarantem ochronnym – uchylenie przepisów o bezprawnych zwolnieniach"
Dotyczyło tzw. ustawy o zatrudnieniu z 2015 roku, która przewiduje ograniczoną możliwość przywrócenia do pracy osób bezprawnie zwolnionych. Głos na "tak" oznaczałby przywrócenie prawa do reinstytucji dla takich pracowników. Głos na "nie" pozostawia obecne przepisy bez zmian. To znaczy, przywrócenie do pracy możliwe jest jedynie w szczególnych przypadkach (dyskryminacja, zwolnienie podczas urlopu macierzyńskiego, itp.), w pozostałych przypadkach przysługuje jedynie odszkodowanie.
Pytanie nr 2 – "Małe przedsiębiorstwa – zniesienie limitu odszkodowania za nieuzasadnione zwolnienie"
Obecnie maksymalne odszkodowanie w małych firmach nie może przekroczyć równowartości sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Głos na "tak" oznaczałby zniesienie tego limitu. Głos na "nie" utrzymuje obecny stan prawny.
Pytanie nr 3 – "Umowa na czas określony – przywrócenie obowiązku wskazywania przyczyny zawarcia umowy"
Dotyczyło uchylenia przepisów zwalniających z obowiązku podawania przyczyny zawarcia umowy na czas określony do 12 miesięcy. Głos na "tak" przywróciłby ten obowiązek również dla krótkoterminowych umów. Głos na "nie" pozostawia obecne regulacje, które wymagają uzasadnienia dopiero przy umowach od 12 do 24 miesięcy.
Pytanie nr 4 – "Solidarna odpowiedzialność zleceniodawców i podwykonawców za wypadki przy pracy"
Pytanie dotyczyło uchylenia przepisu wyłączającego solidarną odpowiedzialność zleceniodawcy, wykonawcy i podwykonawcy za wypadki wynikające ze specyficznych zagrożeń związanych z działalnością tych podmiotów. Głos na "tak" oznaczałby objęcie ich odpowiedzialnością za tego typu wypadki. Głos na "nie" pozostawia obecne ograniczenie odpowiedzialności tylko do ryzyk ogólnych.
Pytanie nr 5 – "Skrócenie wymaganego czasu pobytu we Włoszech do uzyskania obywatelstwa"
Dotyczyło skrócenia z 10 do 5 lat minimalnego okresu legalnego pobytu dla obywateli spoza UE, niezbędnego do złożenia wniosku o włoskie obywatelstwo. Głos na "tak" skracałby ten okres do 5 lat. Głos na "nie" utrzymuje obecny dziesięcioletni wymóg.