Niemożność zawarcia długoterminowej umowy o wolnym handlu z Ukrainą przez władze wykonawcze UE pomimo miesięcy negocjacji wywołała frustrację wśród ministrów rolnictwa bloku podczas zamkniętego spotkania.
REKLAMA
Ponieważ istniejąca tymczasowa umowa handlowa między UE a Ukrainą ma wygasnąć 5 czerwca, państwa członkowskie wyraziły niezadowolenie z nierozstrzygniętych negocjacji Komisji Europejskiej w sprawie przyszłego porozumienia z rozdartym wojną państwem.
Napięcia pojawiły się podczas zamkniętej sesji comiesięcznego spotkania ministrów rolnictwa UE w Brukseli w poniedziałek, podczas którego przedstawiciele państw członkowskich wyrazili frustrację wobec Komisji za niepowodzenie w zawarciu umowy z Ukrainą, mimo że mieli na to wystarczająco dużo czasu, poinformowały Euronews dwie osoby zaznajomione ze spotkaniem.
Według jednej z osób, kilku ministrów wyraziło niezadowolenie z faktu, że nie osiągnięto stabilniejszego i trwałego porozumienia z Ukrainą.
Inni podkreślili, że znalezienie długoterminowego rozwiązania dla liberalizacji handlu z Ukrainą powinno być priorytetem dla Komisji, która posiada wyłączne kompetencje do negocjowania umów handlowych.
Obecnie handel między UE a Ukrainą jest regulowany przez autonomiczne środki handlowe (ATM), które tymczasowo zawieszają wszystkie cła i kontyngenty na ukraiński eksport produktów rolnych. Środki te zostały wprowadzone w odpowiedzi na inwazję Rosji na pełną skalę w 2022 roku.
Jednak program ATM ma wygasnąć w przyszłym tygodniu i nie może zostać odnowiony, ponieważ został już raz przedłużony. W obliczu zbliżającego się wygaśnięcia Komisja bezskutecznie pracuje od końca 2024 roku nad ustanowieniem formalnego zamiennika.
"Nie jest tajemnicą, że rozmowy między Komisją a Ukrainą są w toku. Powiedzmy, że są one wciąż na początkowym etapie" - przyznał podczas późniejszej konferencji prasowej polski minister rolnictwa Czesław Siekierski, który obecnie sprawuje przewodnictwo w Radzie ds.
Potrzebne środki tymczasowe w obliczu przeciągających się rozmów
Aby wypełnić lukę powstałą w wyniku przeciągających się rozmów handlowych, Komisja przygotowała ustalenia przejściowe, które będą miały zastosowanie do czasu zakończenia przeglądu pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA) między UE a Ukrainą i przygotowania zmienionej umowy.
Te tymczasowe środki zostały zatwierdzone w zeszłym tygodniu jako środek ostrożności przez ambasadorów UE.
Siekierski zauważył, że nowe środki, które powielają warunki przedwojennej umowy stowarzyszeniowej Ukrainy z UE, są "znacznie mniej konkretne" niż program ATM dotyczący limitów importu ukraińskich produktów rolnych.
Podczas spotkania Komisja powtórzyła, że zamierza odejść od tymczasowych rozwiązań i ustanowić bardziej stabilne ramy handlowe.
"Rolnicy i zainteresowane strony po obu stronach potrzebują przewidywalności, aby planować z wyprzedzeniem" - powiedział ministrom unijny komisarz ds. rolnictwa Christophe Hansen, zgodnie z notatkami informacyjnymi udostępnionymi przez rzeczników Komisji.
Hansen dodał, że Komisja jest w aktywnym kontakcie z ukraińskimi urzędnikami, aby szybko osiągnąć wyważone porozumienie, które odzwierciedla interesy obu stron.
Najbardziej drażliwą kwestią pozostaje rolnictwo. Porozumienie ATM wywołało sprzeciw w kilku krajach UE, zwłaszcza we Francji i Polsce, gdzie rolnicy protestowali przeciwko wzrostowi ukraińskiego importu od czasu zniesienia barier handlowych.
W tej kwestii komisarz zapewnił ministrów, że środki przejściowe nie wprowadzają nowych kontyngentów ani nie zwiększają dozwolonych wielkości importu ukraińskich produktów.
Ukraina wzywa do szybkich działań
Spotkanie rozpoczęło się od przemówienia Vitalii Kovala, ukraińskiego ministra polityki rolnej i żywności, który wezwał UE do szybkiego uzgodnienia nowego mechanizmu wolnego handlu i znalezienia wyważonego rozwiązania "opartego na liczbach", według źródła UE.
Koval przypomniał ministrom UE, że Ukraina walczy o utrzymanie europejskich wartości i podkreślił niedawne żniwo trzech kolejnych nocy rosyjskich ataków, które poważnie nadwyrężyły infrastrukturę kraju.
W swojej prezentacji Koval podkreślił, jak krytyczny dla Ukrainy jest sektor rolniczy. Źródło UE zauważyło, że ukraińskie rolnictwo jest siedem razy ważniejsze dla gospodarki Ukrainy niż jakiegokolwiek kraju UE, a co piąty Ukrainiec jest zatrudniony w tym sektorze.
Koval przytoczył również 20,5% spadek dostępnych gruntów rolnych z powodu okupacji i odniósł się do danych Banku Światowego, z których wynika, że Ukraina poniosła 83,9 mld euro szkód i strat w rolnictwie z powodu wojny.
Podczas gdy obecne stanowisko Komisji ma na celu zmniejszenie poziomów dostępu do rynku wcześniej dozwolonych w ramach ATM, Ukraina ma nadzieję zachować ten sam stopień dostępu do rynku UE.
Koval wskazał, że 66% ukraińskiego importu pochodzi z UE i argumentował, że gdyby Ukraina była państwem członkowskim UE, zajmowałaby dziewiąte miejsce pod względem eksportu produktów rolnych w ramach bloku.
Powiedział również, że prowadzi rozmowy z unijnymi stowarzyszeniami rolników, aby rozwiać obawy dotyczące wysokiego wolumenu ukraińskiego importu, w ramach dążenia Ukrainy do zabezpieczenia przyszłej umowy z Komisją.