W świetle wojny na Ukrainie Europa stara się dostosować do nowych form konfliktu, które toczą się daleko od tradycyjnej linii frontu.
Europejskie armie coraz częściej opierają się na tzw. technologiach wschodzących i przełomowych, aby poprawić swoje możliwości, lepiej się chronić i osłabiać swoich przeciwników.
Jedną z najważniejszych z tych technologii jest sztuczna inteligencja, zdolna do analizy ogromnych zbiorów danych w celu przewidywania zagrożeń i umożliwienia szybkiego podejmowania decyzji. Innym obiecującym obszarem jest robotyka, w tym rozwój autonomicznych systemów, takich jak roboty transportowe i przede wszystkim drony. Broń hipersoniczna, zaawansowane materiały oraz technologie kwantowe również otwierają ogromne możliwości.
Nasza reporterka, Valérie Gauriat, udała się do Polski, która uczyniła obronę priorytetem podczas swojej rotacyjnej prezydencji w Unii Europejskiej. Tak jak wiele innych państw członkowskich, Polska bada potencjał zastosowania technologii wschodzących w obronności.
W Warszawie niedawno odbył się „Hackathon”, który zgromadził około 200 programistów z całej Europy, aby w ciągu 24 godzin stworzyć projekty technologiczne związane z obronnością.
„Budujemy sieć innowacji w obronności, aby inspirować młodych ludzi do pracy nad rozwiązaniami ratującymi życie i podejmowania pilnych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa” – wyjaśnia Benjamin Wolba, współzałożyciel sieci European Defence Tech Hub, współorganizator wydarzenia.
„Europa musi się obudzić; musimy mieć środki, aby się bronić” – podkreśla.
Wśród projektów zaprezentowanych przez zespoły międzynarodowe znalazły się m.in. system oparty na radiostacjach definiowanych programowo do lokalizacji pozycji wroga oraz inicjatywa łącząca terapię fagową ze sztuczną inteligencją w celu szybkiego leczenia żołnierzy zakażonych antybiotykoopornymi bakteriami.
Ukraińscy studenci stworzyli autonomicznego robota sferycznego do misji ofensywnych, a także amunicję naprowadzaną wizualnie, aby precyzyjniej trafiać w pozycje wroga.
„Europa musi się zwrócić ku systemom autonomicznym, bo to jest przyszłość” – podkreśla Illya, specjalizujący się w widzeniu komputerowym. „W ten sposób możemy ratować życie w przypadku wojny. To roboty będą walczyć, nie ludzie”.
Dla tych młodych inżynierów wyzwanie wykracza poza czysto technologiczne osiągnięcia. „Mamy wiedzę z zakresu inżynierii systemów, nawigacji i widzenia komputerowego, ale przede wszystkim ta inicjatywa odzwierciedla nasze wartości” – wyjaśnia João, członek portugalskiego zespołu, który zaprezentował system nawigacyjny wykorzystujący sztuczną inteligencję do lokalizowania dronów w sytuacji braku sygnału GPS. „Walczymy o to, w co wierzymy: o naszą wolność jako Europejczyków”.
Postęp technologiczny niesie ze sobą również nowe wyzwania: cyberataki, podatność infrastruktury energetycznej oraz zakłócenia w zdolnościach kosmicznych to zagrożenia, które stały się rzeczywistością – podkreśla Federica Valente, szefowa ds. innowacji w Europejskiej Agencji Obrony. Europa musi przyspieszyć wdrażanie tych technologii, aby stawić czoła tym zagrożeniom – mówi.
Musi także nadrobić zaległości na polu finansowym. Rozproszone inwestycje pomiędzy państwami członkowskimi, utrzymująca się luka między technologiami cywilnymi a wojskowymi oraz brak dostępu do kapitału dla startupów z branży obronnej to niektóre z przeszkód, które należy pokonać – wyjaśnia. „Naprawdę musimy skoordynować działania i ukierunkować inwestycje na innowacyjne inicjatywy w obszarze obronności” – podsumowuje Valente.