Każdego roku w UE powstają miliony ton odpadów spożywczych i tekstylnych. Mantra redukcji, ponownego użycia i recyklingu w celu promowania gospodarki o obiegu zamkniętym nie wydaje się wystarczającą siłą napędową dla zmian.
Każdego roku w UE powstaje około 60 milionów ton odpadów żywnościowych, co powoduje straty gospodarcze w wysokości 132 miliardów euro. Rocznie blok generuje również prawie 13 milionów ton odpadów tekstylnych, z czego 5,2 miliona ton to odzież i obuwie, co odpowiada 12 kg na osobę.
Rada Europejska i Parlament Europejski osiągnęły właśnie wstępne porozumienie w sprawie dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, ustanawiając nowe cele w zakresie redukcji, które mają zostać osiągnięte do 2030 roku:
- 30% w handlu detalicznym, supermarketach, restauracjach, cateringu i gospodarstwach domowych
- 10% w produkcji i przetwarzaniu żywności
Jednak sektor rolniczy, w którym powstaje około 11% odpadów żywnościowych, został z tego wyłączony. „Jednym z problemów jest to, że rolnictwo stało się w ostatnich miesiącach bardzo gorącym tematem politycznym. Tak więc ustawodawcy wahają się przed nakładaniem dalszych wymogów na sektor rolniczy” - powiedział Robert Hodgson, który śledził tę kwestię dla Euronews.
„Pierwotnie Parlament Europejski chciał wprowadzić zmiany do końca tego roku, z możliwym celem w sektorze rolniczym. Ale po wyborach do UE w Parlamencie Europejskim nastąpiło przetasowanie w prawo i pod koniec negocjacji zdecydowano się dokonać zmian dopiero w 2027 roku” - dodał.
Niektóre państwa członkowskie osiągają lepsze wyniki w ograniczaniu marnowania żywności, a najlepsze mechanizmy przekazywania żywności, która jest nadal bezpieczna do spożycia, funkcjonują w Belgii, Czechach, Francji, Włoszech, Luksemburgu, Holandii i Portugalii.
Jednak wiele żywności, która nadal nadaje się do spożycia, trafia do kosza na śmieci, zwłaszcza w branżach luksusowych, takich jak kasyna, hotele i rejsy wycieczkowe.
„Wymaga to zmiany sposobu, w jaki ludzie pracują z żywnością, jak wykorzystujemy wszystkie składniki. Kiedy rozmawiam z szefami kuchni w restauracjach, są bardzo chętni do pracy nad tą kwestią, ponieważ nikt nie lubi wyrzucać dobrego jedzenia” - powiedział duński parlamentarzysta Rasmus Nordqvist, kontrsprawozdawca w sprawie tej dyrektywy.
Walka z szybką i tanią modą?
Nie ma konkretnych celów dla sektora tekstylnego, który zamiast tego zostanie objęty systemem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Firmy będą musiały uiszczać pewną opłatę na pokrycie kosztów związanych z ponownym zbieraniem, sortowaniem i recyklingiem odzieży, gdy stanie się ona odpadem.
„Każdy kraj będzie miał możliwość zwiększenia tych opłat w przypadku szybkiej mody, w oparciu o założenia dotyczące tego, jak długo ubrania są na rynku i jak długo są przeznaczone do noszenia. Według Roberta Hodgsona, mogą one zwiększyć opłaty dla firm produkujących odzież „do wyrzucenia”.
UE uczestniczy również w nielegalnym eksporcie odpadów tekstylnych do krajów słabiej rozwiniętych. Austria, Dania, Finlandia, Francja i Szwecja popierają propozycję sklasyfikowania tekstyliów obok tworzyw sztucznych i elektroniki w międzynarodowym traktacie mającym na celu zapobieganie transferowi niebezpiecznych odpadów do krajów słabiej rozwiniętych.
Rasmus Nordqvist pracował w przemyśle tekstylnym przez dwie dekady, zanim został politykiem i oczekuje, że dyrektywa ograniczy tę praktykę, ponieważ „będzie wymagała od producentów wzięcia odpowiedzialności w całym łańcuchu wartości”.
„Nie zmienimy całej branży tylko dzięki tej dyrektywie, ale jest to ważny krok, ponieważ musimy przede wszystkim przyjrzeć się temu, jak konsumujemy tekstylia, ale także temu co z nimi robimy. Potrzebujemy obiegu zamkniętego w branży modowej. Ale to kolejny krok” - powiedział.
Przemysł spożywczy i tekstylny to dwie europejskie branże, które najbardziej potrzebują dostosowania do Zielonego Ładu, aby uczynić je bardziej przyjaznymi dla środowiska. Ale nie chodzi tylko o metody produkcji, które zmniejszają zużycie zasobów naturalnych i emisję gazów zanieczyszczających środowisko. Unikanie marnotrawstwa konsumenckiego i opracowywanie nowych podejść do kultury marnotrawstwa to duża część wyzwania.
Obejrzyj materiał wideo tutaj!
Dziennikarz: Isabel Marques da Silva
Produkcja treści: Pilar Montero López
Produkcja wideo: Zacharia Vigneron
Grafika: Loredana Dumitru
Koordynacja redakcyjna: Ana Lázaro Bosch i Jeremy Fleming-Jones