Zarządzenie podpisane przez Donalda Trumpa jest wymierzone w urzędników Międzynarodowego Trybunału Karnego, którzy pracują w dochodzeniach związanych z USA i ich sojusznikami, takimi jak Izrael.
REKLAMA
Decyzja Donalda Trumpa o nałożeniu sankcji na Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) może zagrozić poszukiwaniu sprawiedliwości w Ukrainie - ostrzegła Komisja Europejska, wyrażając pełne poparcie dla niezależności i bezstronności trybunału.
Od marca 2022 roku, MTK bada zarzuty zbrodni wojennych na Ukrainie i wydał nakazy aresztowania sześciu wysokich rangą urzędników Kremla, w tym prezydenta Władimira Putina, który jest oskarżony o wydanie rozkazu bezprawnej deportacji i przekazania ukraińskich dzieci do Rosji.
Objęcie urzędników MTK sankcjami mogłoby utrudnić te dochodzenia, uniemożliwiając im podróżowanie po całym świecie i dostęp do niezbędnych funduszy.
"Międzynarodowy Trybunał Karny gwarantuje odpowiedzialność za międzynarodowe zbrodnie i daje głos ofiarom na całym świecie. Musi mieć możliwość swobodnego prowadzenia walki z globalną bezkarnością" - powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej.
Rzecznik Komisji wyraził "ubolewanie" z powodu zarządzenia wykonawczego Trumpa, mówiąc, że "stanowi ono poważne wyzwanie dla pracy MTK i może wpłynąć na toczące się dochodzenia i postępowania, w tym w odniesieniu do Ukrainy, wpływając na lata wysiłków na rzecz zapewnienia odpowiedzialności na całym świecie".
Komisja będzie monitorować "konsekwencje" decyzji Trumpa i "oceni możliwe dalsze kroki" - dodał rzecznik, nie podając dalszych szczegółów.
António Costa, przewodniczący Rady Europejskiej, również potępił sankcje: "Objęcie sankcjami MTK zagraża niezależności Trybunału i podważa międzynarodowy system sądownictwa karnego jako całość" - powiedział w piątek.
Poprzedniego dnia Costa spotkał się w Brukseli z sędzią Tomoko Akane, obecną przewodniczącą MTK, i pochwalił tę instytucję za odgrywanie "kluczowej roli w wymierzaniu sprawiedliwości ofiarom niektórych z najbardziej przerażających zbrodni na świecie".
Holenderski minister spraw zagranicznych Caspar Veldkamp, którego kraj jest gospodarzem MTK w Hadze, również wyraził ubolewanie z powodu decyzji Białego Domu.
Rozporządzenie wykonawcze podpisane przez prezydenta Trumpa w czwartek oskarża MTK o angażowanie się w "bezprawne i bezpodstawne działania wymierzone w Amerykę i naszego bliskiego sojusznika Izrael" oraz ustanowienie "niebezpiecznego precedensu", co jest odniesieniem do trwającego śledztwa sądu w sprawie możliwych zbrodni wojennych w Strefie Gazy.
W ubiegłym roku, MTK wydał nakazy aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu, byłego ministra obrony Yoava Gallanta i dowódcy wojskowego Hamasu Mohammeda Diaba Ibrahima Al-Masriego, znanego również jako Mohammed Deif, którego śmierć została później potwierdzona.
Sąd twierdzi, że Netanjahu i Gallant są odpowiedzialni za popełnienie "zbrodni wojennej głodu jako metody prowadzenia wojny; oraz zbrodni przeciwko ludzkości polegających na morderstwach, prześladowaniach i innych nieludzkich czynach" podczas izraelskiej ofensywy przeciwko Hamasowi.
Obecnie obowiązuje kruche zawieszenie broni.
MTK wzywa do jedności
Nakaz aresztowania Netanjahu spotkał się z dwupartyjnym oburzeniem w USA, jednym z największych zwolenników Izraela, i ponownymi wezwaniami do nałożenia sankcji. W Europie nakaz spotkał się z mieszaną reakcją. Premier Węgier Viktor Orbán otwarcie powiedział, że go zignoruje, podczas gdy Niemcy i Francja powstrzymały się od aresztowania izraelskiego premiera.
Rozporządzenie wykonawcze Trumpa pozwala rządowi USA na wprowadzenie zamrożenia aktywów i zakazów podróżowania wobec urzędników MTK i ich krewnych, którzy pracują w dochodzeniach dotyczących USA, obywateli amerykańskich lub amerykańskich sojuszników.
Zarządzenie opisuje te dochodzenia jako "wykroczenia", które stanowią "niezwykłe i nadzwyczajne zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych".
Netanjahu podziękował Trumpowi za jego "odważne" zarządzenie, które, jak powiedział, "chroni suwerenność obu krajów i ich dzielnych żołnierzy".
USA i Izrael nie są stronami Statutu Rzymskiego, który stanowi podstawę MTK. Rosja, Chiny i Indie również nie są jego sygnatariuszami. Ukraina dołączyła do trybunału na początku tego roku.
W sprawie przeciwko Netanjahu MTK zauważył, że "akceptacja przez Izrael jurysdykcji Trybunału nie jest wymagana", ponieważ jego jurysdykcja opiera się na "jurysdykcji terytorialnej Palestyny", która jest członkiem MTK od 2015 roku.
Oczekuje się, że wszyscy sygnatariusze Statutu Rzymskiego zastosują się do nakazów aresztowania wydanych przez trybunał, który nie ma środków do egzekwowania swoich decyzji i polega na państwach-stronach, aby zapewnić niezbędne zasoby, w tym poprzez umieszczenie w areszcie każdego podejrzanego, który postawi stopę na ich ziemi.
Zgodność jest jednak nierówna. We wrześniu Mongolia, członek MTK, odmówiła wykonania nakazu aresztowania Władimira Putina, gdy rosyjski przywódca odwiedził ten kraj.
W oświadczeniu potępiającym zarządzenie Trumpa, MTK wezwał 125 państw-stron Statutu Rzymskiego do "zjednoczenia się na rzecz sprawiedliwości i podstawowych praw człowieka".
"Trybunał stoi zdecydowanie po stronie swojego personelu i zobowiązuje się do dalszego zapewniania sprawiedliwości i nadziei milionom niewinnych ofiar okrucieństw na całym świecie" - powiedział MTK.
Sankcje pojawiają się po wizycie Netanjahu w Białym Domu, podczas której Trump ogłosił plan "przejęcia" Strefy Gazy, wysiedlenia 1,8 miliona Palestyńczyków i przekształcenia zdewastowanej enklawy w "Riwierę Bliskiego Wschodu". Szokująca propozycja spotkała się z natychmiastowym i zdecydowanym międzynarodowym potępieniem.