Społeczność żydowska na Litwie była jedną z najbardziej dotkniętych Holokaustem w Europie. Podczas II wojny światowej zamordowano od 90 do 95% litewskich Żydów. Teraz w kraju otwarto muzeum „Zaginiony Sztetl”, które odtwarza życie żydowskiego miasteczka zniszczonego w czasie niemieckiej okupacji.
REKLAMA
Kompleks muzealny o powierzchni 3000 m² jest największy wśród podobnych placówek w krajach bałtyckich. Do 1941 roku znaczna część Żydów na Litwie mieszkała w tzw. sztetlach - małych miasteczkach, gdzie żyli obok innych mieszkańców. Jednym z takich miejsc była Šeduva, niegdyś dom dla około 700 litewskich Żydów. W sierpniu 1941 roku mieszkańcy sztetla zostali wypędzeni do pobliskich lasów Pakuteniai i Laudiškiai i tam zamordowani. Przeżyła jedynie garstka: ci, którzy wcześniej uciekli lub znaleźli schronienie u Litwinów.
Muzeum powstało z inicjatywy potomka żydowskiej rodziny wywodzącej się z Šeduvy, który, pragnąc zachować anonimowość, częściowo sfinansował projekt inspirowany rodzinną historią i tragedią lokalnej społeczności.
Placówka została utworzona dzięki pomocy pisarza Sergejusa Kanovičiusa, szwajcarskiego Stowarzyszenia Edukacyjnego FSU oraz 36 firm z ośmiu krajów. Projekt, który zaczął się od ratowania lokalnego cmentarza żydowskiego, przekształcił się w centrum z dziesięcioma wystawami tematycznymi – od „złotego wieku” życia żydowskiego w okresie międzywojennym po zagładę społeczności pod okupacją nazistowską i sowiecką.
Wystawy obejmują fotografie, osobiste świadectwa, artefakty z litewskich społeczności żydowskich - w tym zwój Tory i wspomnienia młodej dziewczyny. Ostatnim punktem ekspozycji jest wielozmysłowa „ścieżka śmierci”, która ma oddać ostatnie chwile mieszkańców Šeduvy przed egzekucją. Zwiedzający przechodzą po szklanej podłodze z widoczną pod nią ściółką leśną, a idąc dalej ciemnym korytarzem słyszą odgłosy lasu, czują jego zapachy i oglądają materiały dokumentalne nakręcone w getcie w Szawlach. Ma to przypominać, że okrucieństwa Holokaustu to nie tylko przeszłość, lecz również przestroga dla współczesnych.
Muzeum zostało otwarte dla publiczności 20 września. Zwiedzanie przez pierwszy rok będzie bezpłatne, wymagana jest jednak wcześniejsza rezerwacja.