Nowruz obchodzony jest w wielu krajach regionu a od 2010 roku, decyzją Zgromadzenia Ogólnego ONZ to także święto międzynarodowe. Korespondenci Euronews opowiadają, jak obchody przebiegają w różnych krajach.
Azerbejdżan
REKLAMA
Nowruz to starożytne tradycyjne święto, które odzwierciedla i promuje wartości kulturowe, narodowe i duchowe, folklor i tożsamość narodu azerbejdżańskiego. Nowruz jest symbolem odrodzenia natury, symbolem płodności. Jest powszechnie obchodzony w Azerbejdżanie jako symbol odejścia zimy i nadejścia wiosny, mówi Arzu Khalilova z Euronews w Baku.
Od czasu odzyskania niepodległości Azerbejdżan rozwinął swoją historyczną przeszłość i bogate tradycje oraz święta narodowe a Nowruz zaczął być powszechnie obchodzony na szczeblu państwowym jako święto narodowe. Od ponad trzydziestu lat jest obchodzone na całym suwerennym terytorium Azerbejdżanu.
Oficjalne obchody święta Nowruz w Azerbejdżanie przypadają na 21 marca - początek astronomicznego Nowego Roku. Jednak Azerowie demonstracyjnie obchodzą je miesiąc wcześniej. Przez cztery tygodnie, w każdy wtorek rozpalane jest ognisko a ludzie, zgodnie z tradycją muszą kilkakrotnie przeskoczyć przez ogień. Ilakhir Charshanba - ostatni wtorek przed świętem - uważany jest za szczególnie ważny. Ten dzień obfituje w różne ceremonialne czynności, które odzwierciedlają chęć zapewnienia dobrobytu rodzinie w nadchodzącym Nowym Roku.
Przygotowania do Nowruz zajmują dużo czasu. Dekoruje się ulice i place, sadzi drzewa, szyje nowe ubrania, barwi jajka, przygotowuje tradycyjne słodycze. W każdym domu na stole z pewnością znajduje się samani (zielone kiełki pszenicy) i khoncha - taca ze słodyczami, orzechami, cukierkami, suszonymi owocami. Młodzi ludzie i dzieci grają w gry takie jak dasmalatdi (rzucanie chustką), shalsallama (potrząsanie szalem), gurshagatdi (rzucanie pasem) i gurshagsallama (potrząsanie pasem). A także Kosa-Kosa, Chovgan (polo), Fincan-Fincan (kubki), Gashig oyunu (gra z łyżkami) i zderzające się jajka.
W tym dniu mężczyźni noszą tradycyjny strój chokha (długi płaszcz z paskiem), papakha (futrzaną czapkę) i tradycyjne buty. Kobiety ubierają się w jedwabne lub aksamitne sukienki, często haftowane złotymi lub srebrnymi wzorami i noszą chusty lub ozdobne nakrycia głowy z biżuterią. Stroje te dodają świątecznej atmosfery Nowruz, ukazując piękno tradycyjnego rzemiosła i świętując nadejście wiosny.
Kazachstan
Kazachowie świętują Nauryz, równonoc wiosenną, jako kluczowy moment w cyklu odnowy natury - głębokie błogosławieństwo dla nomadów na stepie, opowiada korespondentka Euronews w Astanie Botagoz Marabayeva.
Historycznie Nauryz miał głębokie znaczenie, oznaczając przebudzenie ziemi i długo oczekiwane odrodzenie pastwisk niezbędnych do przetrwania nomadów. Przetrwanie zimy było świadectwem odporności, a samo dotarcie do Nauryz oznaczało ciągłość - zarówno dla gospodarstw domowych, jak i linii krwi.
W epoce nomadów ludzie opuszczali ciepło swoich jurt w tym czasie, gdy pozwalał im na to topniejący śnieg i udawali się w odwiedziny do przyjaciół oraz rodziny w innych osadach. Pierwsze pytanie brzmiało: "Jak przetrwaliście zimę?".
W Kazachstanie ludzie nie mieszkają już w jurtach, ale nadal chcą utrzymywać bliskie więzi ze swoimi krewnymi, a Nauryz stwarza ku temu odpowiednią okazję. Oczywiście jest to bardziej widoczne w regionach wiejskich niż w dużych miastach.
Na przykład w zachodnim regionie Mangistau każde plemię stawia jurtę i przygotuje w niej ucztę. Wszystkie plemienne jurty powinny znajdować się obok siebie. Starsi spotykają się i wymienią wiadomościami, a młodzież poznaje się nawzajem i zanurza w tradycyjnych zwyczajach.
Dziś Kazachstan świętuje Nauryz z jeszcze większym entuzjazmem i zamienia go w manifestację jedności narodowej. Festiwal, obecnie dziesięciodniowy spektakl znany jako Nauryznama, rozpoczyna się 14 marca od Amal lub Reunion Day, kiedy ludzie odwiedzają starszych i wymieniają serdeczne pozdrowienia. Kulminacja festiwalu przypada 21-22 marca, a miasta zamieniają się w tętniące życiem celebracje kazachskiej kultury z odświętnymi jurtami, tradycyjnymi ucztami, sportami koczowniczymi i targami rzemieślniczymi.
Turcja
Nevruz, co oznacza "nowy dzień", obchodzony jest w Turcji w okolicach równonocy wiosennej, zazwyczaj 21 marca. Starożytny festiwal, który ma swoje korzenie w perskich tradycjach, oznacza nadejście wiosny. Nevruz jest również ważny, ponieważ symbolizuje odnowę, jedność ludzi i marzenia o przyszłości.
Chociaż nie jest uznawany za święto narodowe w Turcji, ma największe znaczenie kulturowe dla społeczności kurdyjskiej i alawitów. Nevruz obchodzony jest podczas hucznych uroczystości, które jednoczą ludzi, aby powitać nowy sezon.
Jednym z najbardziej kultowych zwyczajów podczas Nevruz jest rozpalanie ognisk. Ludzie zbierają się, aby przeskoczyć nad płomieniami, co jest symbolicznym aktem porzucenia negatywności i przyjęcia szczęścia na następny rok.
Tańce ludowe, czytanie poezji i występy muzyki tradycyjnej są również centralnym elementem obchodów, tworząc żywą i wspólnotową atmosferę.
Nevruz w Turcji charakteryzuje się również wyjątkowymi tradycjami kulinarnymi. Rodziny przygotowują specjalne potrawy, często wykorzystując świeże, sezonowe składniki, aby uczcić nadejście wiosny.
Dzielenie się jedzeniem z bliskimi jest kluczowym aspektem obchodów, podkreślającym tematy jedności i odnowy.
W porównaniu z innymi krajami, Nevruz w Turcji jest mniej sformalizowany, ale równie radosny.
Podczas gdy kraje takie jak Iran mają oficjalne święta państwowe i rytuały, obchody w Turcji są mocniej oparte na społeczności i mają znaczenie lokalne. Festiwal służy jako pomost między różnymi grupami kulturowymi, podkreślając wspólne dziedzictwo i wspierając poczucie wspólnoty.
Dla Turków Nevruz jest czymś więcej niż tylko świętowaniem wiosny; to czas refleksji nad przeszłością i oczekiwania na nowe początki.
Uzbekistan
W Uzbekistanie, na południe od Kazachstanu, Nauryz - znany lokalnie jako Navruz - obchodzony jest z wielkim entuzjazmem. Cenioną tradycją podczas tego święta jest przygotowywanie i dzielenie się sumalakiem, gęstym, słodkim daniem z kiełkującej pszenicy. Proces gotowania to wspólna sprawa, w której przyjaciele i rodzina gromadzą się wokół dużych kotłów, na zmianę mieszając i składając sobie życzenia na nadchodzący rok.
Dla Uzbeków Navruz jest symbolem dziedzictwa narodowego i dumy kulturowej. Rodziny odwiedzają krewnych, a na ulicach rozbrzmiewa muzyka ludowa, taniec i tętniące życiem uroczystości. Tradycyjni muzycy bakhshi urzekają publiczność epickimi pieśniami, podczas gdy grupy taneczne wykonują uzbeckie tańce ludowe, takie jak Lazgi, słynące z ekspresyjnych ruchów. Żywe uderzenia doira (bębna ramowego) i melodie nay (instrumentu podobnego do fletu) nadają rytm, gdy ludzie dołączają do obchodów.
Przy tej świątecznej okazji, pozdrowienia "Navruz mubarak!" lub "Happy Navruz!" odbijają się echem w całym kraju, gdy ludzie wymieniają ciepłe życzenia pomyślności i szczęścia. Gdy Uzbekistan wita nowy sezon, Navruz wspiera ducha jedności, odnowy i optymizmu, przypominając wszystkim, że każdy nowy początek niesie ze sobą obietnicę wzrostu i radości.