Kanclerz skarbu Wielkiej Brytanii, Rachel Reeves, ogłosiła podwyżki podatków. W środowym budżecie zaproponowała nowe daniny od drogich nieruchomości, dywidend i oszczędności.
W środę kanclerz skarbu, Rachel Reeves, wystąpiła w Izbie Gmin z kluczowym oświadczeniem budżetowym przewidującym podwyżki podatków. Stało się to po bezprecedensowym wycieku z niezależnego urzędu prognoz rządu, który ujawnił szczegóły jej planu.
Pod względem wpływów najważniejszą zmianą jest zamrożenie progów, od których obowiązują poszczególne stawki podatku dochodowego w Wielkiej Brytanii. Wraz ze wzrostem płac więcej osób trafi do wyższych progów.
W pakiecie są też: podatek od luksusowych nieruchomości, zmiany w podatku od zysków kapitałowych oraz ograniczenie ulg podatkowych przy prywatnych emeryturach.
Z przecieku z OBR, za który urząd przeprosił, wynika, że rząd pozyska 26 mld funtów (30 mld euro) w latach 2029–30.
OBR obwinił o przeciek „błąd techniczny”, tłumacząc, że dokument „trafił na naszą stronę zbyt wcześnie dziś rano”. Urząd zapowiedział, że przekaże szczegóły wszystkim właściwym instytucjom, w tym Ministerstwu Skarbu.
„Dobra wiadomość dla znajdującej się pod presją kanclerz skarbu Rachel Reeves jest taka, że obraz gospodarki nakreślony przez OBR oraz tak zwana „czarna dziura” w finansach, z którą musi się mierzyć, są mniej przerażające, niż wielu się obawiało. To prawdopodobnie powód, dla którego zarzucono rozważaną, łamiącą manifest, podwyżkę stawek podatku dochodowego”, skomentował Tom Selby, dyrektor ds. polityki publicznej w AJ Bell. Dodał, że „miliony gospodarstw domowych wciąż odczują dotkliwy ból” po ogłoszeniach.
Najważniejsze zapowiedzi i reakcja rynków
Według Urzędu Odpowiedzialności Budżetowej (OBR) kanclerz ma teraz do dyspozycji 21,7 mld funtów tzw. przestrzeni fiskalnej, czyli poduszkę na nieprzewidziane wydatki. W marcu było to 9,9 mld. Rząd zapowiada, że do 2029–30 finansowanie usług publicznych w pełni pokryje z wpływów podatkowych.
Taka poduszka jest potrzebna, by uspokoić rynki. Z reakcji inwestorów wynika, że Reeves zdołała zyskać zaufanie. Hal Cook, starszy analityk inwestycyjny w Hargreaves Lansdown, mówił, że „wyciek prognoz OBR wywołał pewną zmienność” na rynku obligacji, ale po przemówieniu rentowność 10-letnich papierów spadła poniżej 4,45%, czyli „jest blisko dolnego końca widełek, jakie widzieliśmy w 2025 roku”. Indeks FTSE 100 wzrósł po wystąpieniu Reeves o 0,6%, a funt zyskał 0,2% wobec dolara.
Podatek dochodowy: stawki bez podwyżki, ale więcej osób zapłaci więcej
Kanclerz potwierdziła, że stawki podatku dochodowego nie wzrosną. Progi podatkowe pozostaną jednak zamrożone do 2031 roku, czyli o trzy lata dłużej. Wraz ze wzrostem płac więcej pracowników trafi do wyższych progów.
Sarah Coles, szefowa działu finansów osobistych w Hargreaves Lansdown, oceniła, że zamrożenie działa jak „skuteczny podatek ukryty”, dodając, że osoba z pensją 50 tys. funtów zapłaci w tym okresie o 8165 funtów więcej. Jej zdaniem efekt „fiscal drag” już wciągnął do płacenia podatku dochodowego ponad 6 mln dodatkowych osób, a 3,36 mln przesunął do progów wyższych lub dodatkowej stawki. „W tym roku musieliśmy oddać o 89 mld funtów więcej podatku dochodowego niż w 2021–22 w efekcie tych zmian”, podsumowała.
Emerytury: wprowadzony limit składek z wynagrodzenia
Rząd ograniczy też wysokość składek emerytalnych wpłacanych poprzez potrącanie z pensji. Od kwietnia 2029 roku takie wpłaty będą limitowane do 2000 funtów rocznie. Ministerstwo Skarbu szacuje, że da to 4,7 mld funtów w latach 2029–30 i 2,6 mld w 2030–31.
Helen Morrissey, szefowa analiz emerytalnych w Hargreaves Lansdown, ostrzegła, że zmiana może „mocno uderzyć w przyszłe emerytury”. Według niej 22-latek zarabiający 25 tys. funtów zobaczy, jak prognozowany kapitał emerytalny spada z 283 tys. do 226 tys. funtów po wprowadzeniu limitów. „W czasie, gdy tak dużo mówi się o odpowiedniej wysokości emerytur, stawianie barier dla zwiększania składek wydaje się nielogiczne”, dodała.
Oszczędności i dywidendy: podatki pójdą w górę
Od 2026 roku podatek od dywidend wzrośnie o 2 pkt proc. Podatnicy w podstawowym progu zapłacą 10,75% zamiast 8,75%, a w wyższym progu 35,75% zamiast 33,75%.
Sarah Coles nazwała tę zmianę „podatkowym atakiem na dywidendy”, sprzecznym z próbami zachęcania do inwestowania w brytyjskie spółki. Zwróciła uwagę, że inwestorzy mogą chronić aktywa w ISA — choć i tu szykują się zmiany.
Od kwietnia 2027 roku limit wpłat do gotówkowej ISA zostanie obniżony do 12 tys. funtów, choć ogólny roczny limit pozostanie na poziomie 20 tys. funtów. Pozostałe 8 tys. trzeba będzie ulokować w inwestycjach, np. w akcjach. Oszczędzający w wieku 65 lat i więcej wciąż będą mogli wpłacić pełne 20 tys. funtów do części gotówkowej.
Przyciąganie nowych debiutów giełdowych
Kanclerz zapowiedziała też, że świeżo notowane spółki dostaną trzyletnie zwolnienie z podatku SDRT (stamp duty reserve tax), aby podnieść atrakcyjność rynku w Wielkiej Brytanii dla ofert publicznych (IPO).
Analitycy wątpią jednak, czy to przyniesie duży efekt. Amisha Chohan, szefowa analiz akcji w Quilter Cheviot, podkreśliła, że inwestorzy instytucjonalni zwykle patrzą „w horyzoncie pięciu lat lub dłużej”, więc tymczasowa ulga niewiele pomoże, jeśli nie stanie się stała.
Dodała, że trzeba też powstrzymywać spółki już notowane przed przenoszeniem się za granicę lub wycofywaniem z giełdy. „Całkowite zniesienie opłat stemplowych od akcji dałoby znacznie większą pewność na brytyjskim rynku i przyciągnęłoby więcej zagranicznego kapitału”, oceniła.
Podatki od nieruchomości
Rząd wprowadza podatek od luksusowych nieruchomości dla majątku wartego ponad 2 mln funtów, który zacznie obowiązywać w kwietniu 2028 roku. Właściciele domów o wartości powyżej 2 mln zapłacą 2500 funtów rocznie, a posiadacze nieruchomości powyżej 5 mln – 7500 funtów.
Mark Hughes, ekspert rynku nieruchomości w Pure Property Finance, ocenił: „Choć podatek jest wymierzony w najdroższe nieruchomości, grozi problemami z płynnością u właścicieli, którzy mają duży majątek, ale mało gotówki. Może wymuszać sprzedaże i destabilizować górną część rynku”.
Od 2027 roku podatek dochodowy od czynszów dla właścicieli mieszkań wzrośnie o 2% dla wszystkich. Zdaniem Coles nowe rozwiązanie może zniechęcić inwestorów do rynku nieruchomości, a „dla najemców będzie niezwykle dotkliwe. Już zmagają się z galopującymi czynszami i znów mogą zobaczyć wzrost miesięcznych kosztów”.
Perspektywy gospodarcze
Brytyjska gospodarka, szósta na świecie, nie radzi sobie tak dobrze, jak oczekiwała kanclerz. Wielu krytyków atakuje decyzję Reeves o nałożeniu w ubiegłym roku podatków na biznes. W pierwszej połowie roku widać było poprawę — Wielka Brytania rosła najszybciej w gronie G7 — lecz tempo znów osłabło.
„Kanclerz musi znaleźć delikatną równowagę: przekazać stabilność fiskalną, a jednocześnie popychać naprzód agendę wzrostu”, powiedział Peter Arnold, główny ekonomista w EY UK.
OBR oczekuje teraz średniego wzrostu gospodarczego na poziomie 1,5% rocznie w najbliższych pięciu latach, o 0,3 pkt proc. mniej niż prognozowano w marcu.
Słabszy wzrost PKB, przy jednocześnie wyższych oczekiwanych inflacji, płacach, wpływach podatkowych i wydatkach rządowych, pogorszył nieco stan finansów publicznych jeszcze przed wprowadzeniem nowych działań, podał OBR. Według urzędu potrzeby pożyczkowe mają być o 6 mld funtów wyższe, a nadwyżka bieżącego budżetu spaść do 4 mld funtów w latach 2029–30.
Budżet przewiduje szybkie podniesienie wydatków o 9 mld funtów oraz odsuniętą w czasie podwyżkę podatków o 26 mld. Według OBR ten zestaw podwaja prognozowaną nadwyżkę bieżącą do 22 mld funtów w latach 2029–30, ale pozostawia dług o ok. 2% PKB wyższy niż prognozowano w marcu.