Premier Węgier zdecydowanie potępił posunięcie UE mające na celu bezterminowe zamrożenie aktywów rosyjskiego banku centralnego, co powszechnie postrzegane jest jako sposób na obejście węgierskiego weta.
Premier Węgier Viktor Orbán potępił Unię Europejską po tym, jak ta ogłosiła w czwartek, że bezterminowo unieruchamia aktywa rosyjskiego banku centralnego, będące głównym elementem pożyczki reparacyjnej dla Ukrainy.
"Bruksela przekracza dziś Rubikon" - napisał Orbán w poście opublikowanym w piątek w mediach społecznościowych.
"Przedmiotem głosowania są zamrożone rosyjskie aktywa, które do tej pory były głosowane co sześć miesięcy przez państwa członkowskie UE, co skutkowało jednomyślnymi decyzjami. Dzięki dzisiejszej procedurze Bruksela znosi wymóg jednomyślności jednym pociągnięciem pióra, w sposób wyraźnie niezgodny z prawem".
Kreatywne rozwiązania przeciwko kreatywnemu wetu
Długoterminowe unieruchomienie zostało uzgodnione przez ambasadorów w czwartek po południu na podstawie art. 122 traktatów UE, który wymaga jedynie kwalifikowanej większości państw członkowskich i omija Parlament Europejski.
Ustawa zakazuje transferu aktywów o wartości 210 mld euro z powrotem do rosyjskiego banku centralnego. Większość aktywów, 185 mld euro, jest przechowywana w Euroclear, centralnym depozycie papierów wartościowych w Brukseli. Pozostałe 25 mld euro jest przechowywane w prywatnych bankach.
Do tej pory fundusze były unieruchamiane w ramach standardowego systemu sankcji, który zależy od jednomyślności wszystkich 27 państw i podlega indywidualnym wetom.
Jednak w zeszłym tygodniu Komisja Europejska postanowiła powołać się na art. 122, aby utrzymać aktywa z dala od Rosji. Artykuł 122 był wcześniej wykorzystywany do radzenia sobie z kryzysami gospodarczymi, takimi jak pandemia COVID-19 i kryzys energetyczny.
Komisja argumentowała, że wstrząsy wywołane inwazją Rosji na Ukrainę na pełną skalę spowodowały "poważne skutki gospodarcze" dla całej UE, wywołując "poważne zakłócenia dostaw, większą niepewność, zwiększone premie za ryzyko, niższe inwestycje i wydatki konsumentów".
Blok wskazał również na szereg ataków hybrydowych w postaci inwazji dronów, sabotażu i kampanii dezinformacyjnych.
"Dzisiejsza decyzja położy kres rządom prawa w Unii Europejskiej, a europejscy przywódcy postawią się ponad zasadami" - napisał Orbán. "Zamiast zapewnić zgodność z traktatami UE, Komisja Europejska systematycznie gwałci prawo europejskie".
Węgry są objęte procedurą z art. 7 od 2018 roku, która ma na celu radzenie sobie z poważnymi i systemowymi naruszeniami podstawowych wartości Unii Europejskiej, w tym praworządności.
Znaczna część funduszy UE została również wstrzymana w ramach mechanizmu warunkowości budżetowej uruchomionego w 2022 roku, łączącego dostęp do miliardów funduszy UE z reformami dotyczącymi naruszeń praworządności. Węgry pod przywództwem Orbána systematycznie wykorzystywały w przeszłości jednomyślność w głosowaniach, aby utrudniać podejmowanie decyzji przez UE lub jako kartę przetargową.
"Jesteśmy piaskiem w machinie, kijem między szprychami, cierniem pod gwoździem" - powiedział Orban w 2024 roku, odnosząc się do roli swojego kraju w procesie decyzyjnym UE.
Rosja również potępiła to posunięcie. W krótkim oświadczeniu opublikowanym w piątek rano rosyjski bank centralny ogłosił rozpoczęcie postępowania sądowego w celu "odzyskania odszkodowań" i obwinił Euroclear za uniemożliwienie uwolnienia aktywów.
Później w piątek Komisja Europejska odrzuciła ten pozew, nazywając go "spekulacyjnym" i bezpodstawnym.