W społeczeństwie, które zmierza ku coraz intensywniejszej polaryzacji, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zabiera stanowczy głos.
Na następne pół roku MSN zamienia się w muzeum historii sztuki kobiet. Dwie wystawy, Kwestia kobieca 1550-2025 i Miasto Kobiet opowiedzą o części historii sztuki, która często jest przemilczaną i pomijaną, czyli o dorobku artystycznym kobiet.
Dwie nowe wystawy to kolejny owoc międzynarodowej współpracy MSN-u. Muzeum prezentuje dzieła sztuki, które nigdy wcześniej nie były w Polsce, wypożyczone ze światowych muzeów sztuki współczesnej w Monachium, Dosze, Oslo czy Florencji.
Kwestia kobieca – ciągłość twórczości i podmiotowość artystek
Dzieła ponad dwustu twórczyń, od barokowych malarek jak Artemisia Gentileschi, modernistek jak Bilińska, aż do malarek współczesnych takich jak Tracey Emin, połączone zostały przez amerykańską kuratorkę sztuki Alison Gingeras w obraz kobiecej twórczości na przestrzeni prawie 500 lat, o której według Gingeras mówi się zbyt mało.
„Chciałam zająć się nie tylko feministyczną historią sztuki, ale też zadać pytanie o wszystkich tych, którzy zostali pominięci w kanonie historii sztuki” – mówiła Gingeras w ekskluzywnym wywiadzie z Euronews.
Miasto Kobiet – feministyczny aktywizm i polityka
Gingeras ma świadomość, że sztuka feministyczna ma istotny wymiar polityczny.
„Jesteśmy świadkami ideologicznego skrętu w prawo. Powrotu do konserwatywnej idei tradycyjnej żony, mamy prezydenta Stanów Zjednoczonych, który do dziennikarki mówi ‘cicho mała świnko’ (…) Ta wystawa jest reakcją na tą sytuację. Musimy przechylać balans, wykonać swoją część pracy. Oczywiście sama wystawa sztuki może nie zmieni świata, ale może być częścią większej układanki zmian społecznych. Musimy prowadzić konwersację w przestrzeniach publicznych, w domach. Mam nadzieję, że ta wystawa będzie częścią tej konwersacji”.
Główną myślą wystawy Kwestia kobieca jest przedstawienie ciągłości twórczości kobiet i istoty ich twórczości w kontekście powszechnej kultury. Ma to też na celu upodmiotowienie tych artystek i pokazanie ich sprawczości.
Miasto Kobiet, druga z wystaw pokazywanych przez MSN uzupełnia historyczny przegląd sztuki kobiecej oferowanej przez Kwestię kobiecą w wymiarze aktywistycznym i politycznym.
Składająca się z czterech części wystawa (Inne jutro, Z trzewi, Jej serce i Byłyśmy. Międzynarodowy Rok Kobiet 1975) porusza tematy tożsamości, związku ciała i instytucji, praw reprodukcyjnych kobiet oraz związku pomiędzy socjalizmem a feminizmem.
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Marta Cienkowska rozmawiała z Euronews, o tym co otwarcie wystawy może znaczyć dla współczesnego świata.
„Te dwie wystawy zapraszają nas do pewnego dialogu, dialogu o przemianach społecznych, o sytuacji kobiet w Polsce i na świecie, ale też zaprasza nas do takiego dialogu o przyszłości” – mówiła Cienkowska.
“Chciałabym, żeby nasi widzowie odwiedzający tę wystawę przychodzili tutaj z otwartą głową i z takim bardzo otwartym podejściem do tego, że nie wszyscy myślimy tak samo i że żyjemy w pewnym okresie przemian, niektórych ok, niektórych gorszych.”
“Natomiast najważniejsze jest to, żebyśmy byli otwarci na to, co się dzieje i żebyśmy myśleli o tym, o tej sytuacji też międzynarodowej, geopolitycznej i o tych przemianach społecznych w sposób włączający z perspektywy różnych mniejszości.”
Obie wystawy zobaczyć można w MSN-ie od 21 listopada do 3 maja 2026 roku. Wystawom towarzyszą wykłady, rozmowy z artystkami i kuratorkami wystaw oraz program filmowy w sali kinowej muzeum.