System wczesnego ostrzegania przed wstrząsami sejsmicznymi debiutuje na linii HS Rzym-Neapol, w wyniku współpracy między Rfi, Uniwersytetem w Neapolu Federico II i japońskimi kolejami: czujniki, światłowody i sztuczna inteligencja do zatrzymywania pociągów w ciągu kilku sekund.
REKLAMA
Wieloletnie doświadczenie Japonii w zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi, w tym przy trzęieniach ziemi, pozwoliło również na dokonanie znacznego postępu technologicznego w sieci kolejowej we Włoszech: od 3 maja 2025 roku na linii dużych prędkości Rzym–Neapol działa pierwszy krajowy system wczesnego ostrzegania sejsmicznego (EWS).
Projekt, opracowany przez Rete Ferroviaria Italiana (FS Group), jest efektem współpracy z Railway Technical Research Institute (JR RTRI), instytucją naukową japońskich kolei, oraz Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Fryderyka II w Neapolu. Łącząc wiedzę akademicką z umiejętnościami zdobytymi w jednym z najbardziej sejsmicznych obszarów świata, system stanowi dziś konkretny model innowacji w zakresie bezpieczeństwa kolei.
Jak działa system
Nowy system wczesnego ostrzegania sejsmicznego na linii dużych prędkości Rzym–Neapol opiera się na szeregu zintegrowanych technologii, które współpracują ze sobą, aby zapewnić szybką interwencję w przypadku trzęsienia ziemi.
Stacje akcelerometryczne rozmieszczone wzdłuż trasy wykrywają pierwsze fale sejsmiczne, znane jako fale P, i przesyłają dane w czasie rzeczywistym za pośrednictwem sieci światłowodowej o dużej przepustowości. Zaawansowane oprogramowanie analityczne natychmiast przetwarza otrzymane informacje, oceniając zagrożenie sejsmiczne i wyznaczając obszar do zabezpieczenia.
W wystąpieniu przekroczenia podstawowego progu ryzyka, system automatycznie aktywuje funkcję kolejową, spowalniając lub zatrzymując pociągi przejeżdżające przez potencjalnie narożone obszary. Po zakończeniu się zdarzenia sejsmicznego, personel RFI może kontynuować kontrolę i, za pośrednictwem dedykowanego pulpitu sterowniczego, zezwolić na wznowienie ruchu w całkowicie bezpieczny sposób.
Czujniki na całej trasie
Sercem technologicznym systemu są stacje akcelerometrów – niezwykle czułe urządzenia zdolne do wykrywania przyspieszeń gruntu wywołanych trzęsieniami ziemi, nawet w ich początkowej fazie.
Czujniki te są rozmieszczone na całej trasie Rzym-Neapol, część z nich zainstalowana jest na powierzchni, a część w głębokich odwiertach, co zapewnia szeroki zasięg i minimalizuje czas wykrywania.
Ich połączenie za pomocą światłowodowej sieci SDH (Synchronous Digital Hierarchy) umożliwia szybką i niezawodną transmisję danych, niezbędną do uruchomienia środków zaradczych w ciągu kilku sekund.
Innowacja i partnerstwo
Projekt jest efektem współpracy RFI, Wydziału Fizyki Uniwersytetu Neapolitańskiego im. Fryderyka II oraz Instytutu Badań Technicznych Kolejnictwa (JR RTRI) Japońskich Kolei, który zapewnił doradztwo techniczne i naukowe oraz bogate doświadczenie w zakresie kolejowych systemów ostrzegania sejsmicznego.
Według operatora RailTech, system został uruchomiony 3 maja 2025 roku, a w kolejnych tygodniach został przetestowany podczas trzęsienia ziemi o magnitudzie 4,4: pociągi na linii Rzym-Neapol zostały zatrzymane w ramach środków ostrożności.
System EWS to dopiero pierwsze zastosowanie operacyjne na linii dużych prędkości. W ramach planu innowacji RFI planowane jest rozszerzenie systemu na inne linie dużych prędkości i linie konwencjonalne wyposażone w ERTMS, aby zwiększyć odporność krajowej sieci kolejowej.
Wprowadzenie systemu EWS w sieci dużych prędkości Rzym-Neapol oznacza konkretną integrację zaawansowanych czujników, sztucznej inteligencji i infrastruktury krytycznej: jest to pierwszy włoski przykład współpracy między uniwersytetami, przedsiębiorstwami kolejowymi i międzynarodowymi instytutami bezpieczeństwa sejsmicznego. Testy w warunkach rzeczywistych wykazały, że technologia ta w ciągu zaledwie miesiąca przeszła fazę eksperymentalną i stanowi model, który można powtórzyć w innych wrażliwych obszarach kraju.