Legwan małoantylski to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Zniknął z dużej części swojego zasięgu na wschodnich Karaibach.
Mała, niezamieszkana wysepka Prickly Pear East niedaleko Anguilli to nie jest romantyczny cel wakacyjny, gdzie młodzi szukają miłości.
Dla legwana delikatnego okazała się jednak właśnie takim miejscem.
Dzięki ambitnemu, karaibskiemu „swataniu” na wysepce powstała nowa populacja. Liczba osobników tego skrajnie zagrożonego gada szybko rośnie.
Specjaliści ds. ochrony przyrody ruszyli na ratunek skrajnie zagrożonemu legwanowi
Legwan delikatny to gatunek skrajnie zagrożony, który zniknął z dużej części swojego zasięgu we wschodniej części Karaibów.
Na świecie żyje mniej niż 20 tys. dorosłych osobników, a ich liczba dalej spada. Niegdyś występował na wielu wyspach Małych Antyli. Dziś wymarł na Antigui, Barbudzie, Saint Kitts, Nevis i Saint Martin, a zniknął też z większości Gwadelupy, Saint-Barthélemy i Martyniki.
Największym zagrożeniem są inwazyjne gatunki obce, zwłaszcza pospolity legwan zielony, zwany też pasiastoogonowym. To imponująca jaszczurka, dorasta do 2 m długości. Szybko się rozmnaża, krzyżuje się z legwanem delikatnym i wypiera go.
Badacze wiążą te obce legwany także z rozprzestrzenianiem chorób, które osłabiają i zabijają rodzime gady.
W 2016 roku, gdy inwazyjne legwany błyskawicznie rozmnażały się na głównej wyspie Anguilli, zespół Anguilla National Trust zaczął przenosić ostatnie legwany delikatne z lądu na wolną od obcych gatunków wysepkę Prickly Pear East. Łącznie było ich 23.
Zespół zdał sobie sprawę, że tak mała populacja może ucierpieć z powodu chowu wsobnego, dlatego zwrócił się do działu Leśnictwa, Dzikiej Przyrody i Parków na Dominice o młode legwany delikatne, by zwiększyć różnorodność genetyczną na Prickly Pear East. Rząd Dominiki się zgodził, a wydano stosowne zezwolenia.
Na początku 2021 roku dziesięć zdrowych, młodych legwanów delikatnych z Dominiki, w towarzystwie wspierającej ekipy przyrodników, wsiadło do małego samolotu i poleciało na Anguillę, by znaleźć partnera. Wypuszczono je na Prickly Pear East, żeby zaczęły nowe życie i pomogły uratować swój gatunek.
„Symbol nadziei dla tych pięknych jaszczurek”
Niecałe pięć lat później nowe dane z monitoringu pokazują, że wysiłki przynoszą efekt: na Prickly Pear East naliczono ponad 300 dorosłych i młodocianych osobników. Wysepka jest dziś jednym z zaledwie pięciu miejsc na świecie, gdzie legwan delikatny ma się dobrze i jest wolny od inwazyjnych gatunków obcych.
„Prickly Pear East stała się symbolem nadziei dla tych pięknych jaszczurek i dowodem, że jeśli damy rodzimej przyrodzie szansę, sama sobie poradzi”, mówi Jenny Daltry, dyrektorka Caribbean Alliance w organizacjach Fauna & Flora oraz Re:wild.
Z myślą o rozwinięciu tego sukcesu Anguilla National Trust, przy wsparciu Fauna & Flora i Re:wild, utworzyła na głównej wyspie Anguilli drugie miejsce reintrodukcji legwana delikatnego.
Park Narodowy Fountain otoczono ogrodzeniem chroniącym przed szkodnikami, aby wykluczyć szkodliwe gatunki inwazyjne, w tym koty, psy i legwany zielone. Plan zakłada, że w 2026 roku legwany delikatne wrócą do tego azylu, a część osobników założycielskich zostanie przeniesiona z Prickly Pear East.
Historia mieszkańców Anguilli, którzy przywracają swoje przyrodnicze dziedzictwo
Zaangażowanie lokalnych społeczności od początku było kluczowe dla sukcesu projektu, podkreślają zaangażowane organizacje.
Gdy Anguilla National Trust zaczynała działania na rzecz ochrony legwanów, mieszkańcy Anguilli pomagali, zgłaszając obserwacje, dzięki czemu zespół terenowy mógł lepiej ukierunkować poszukiwania.
Miejscowi wolontariusze opiekowali się też legwanami przetrzymywanymi przed wypuszczeniem na potrzeby badań genetycznych. Wspierali przenosiny w 2016 i 2021 roku, razem z dodatkowymi wolontariuszami z Dominiki.
„To historia miłosna nie tylko o legwanach, które próbują odbudować swoją populację, ale także o mieszkańcach Anguilli, którzy pracują nad przywróceniem części naszego przyrodniczego dziedzictwa”, mówi Farah Mukhida, dyrektorka wykonawcza Anguilla National Trust.
„Poza tym, że rozsiewają nasiona, legwany delikatne stanowią istotny element kultury Anguilli. Dzięki planowanej reintrodukcji w Parku Narodowym Fountain liczymy, że nie tylko przywrócimy ich naturalną funkcję w ekosystemie w odtworzonym środowisku, ale też pomożemy ludziom na nowo związać się z naturą, czyniąc legwana delikatnego gatunkiem flagowym i punktem łączącym ludzi z przyrodą”.
Kluczową rolę odegrali też pracownicy dominikańskich służb leśnych, co pokazuje, jak ważna jest współpraca ponad granicami w działaniach na rzecz ochrony przyrody.
„Na Dominice żyje największa populacja legwana delikatnego, ale i ona jest pod presją inwazyjnych legwanów pasiastoogonowych”, mówi Minchinton Burton, dyrektor działu Leśnictwa, Dzikiej Przyrody i Parków.
„W czasie, gdy karaibskie wyspy mierzą się z tyloma wyzwaniami, ważne jest, by działać razem, chronić naszą cenną faunę i ją odbudowywać. Cieszy nas sukces niedawnej współpracy z Anguillą”.