Po raz pierwszy państwa formalnie zobowiązały się dbać o rzetelność informacji i zwalczać dezinformację klimatyczną.
Dezinformacja klimatyczna i rzetelność informacji po raz pierwszy w tym roku znalazły się w agendzie szczytu klimatycznego ONZ.
Prezydent Brazylii Luiz Inácio Lula da Silva w poniedziałek zainaugurował COP30 w amazońskim Belém, wzywając światowych przywódców do „pokonania” negacjonistów klimatycznych.
„Żyjemy w epoce, w której obskuranci odrzucają dowody naukowe i atakują instytucje. Nadszedł czas, by po raz kolejny zadać cios negacjonizmowi” – powiedział Lula, dodając, że COP30 będzie „COP-em prawdy” w epoce „fake newsów i manipulacji”.
Przed COP30 sekretarz generalny ONZ, António Guterres, także wysunął walkę z dezinformacją klimatyczną na pierwszy plan. Powiedział, że świat musi „zwalczać wprowadzające w błąd informacje i dezinformację, nękanie w sieci oraz greenwashing”.
„Naukowcy i badacze nie powinni bać się mówić prawdy” – dodał Guterres.
W środę Globalna Inicjatywa na rzecz Rzetelności Informacji o zmianie klimatu ogłosiła na szczycie w Belém swoją Deklarację w sprawie rzetelności informacji o zmianie klimatu. Po raz pierwszy państwa zobowiązały się formalnie do rzetelności informacji i przeciwdziałania dezinformacji klimatycznej.
Dlaczego to ważne?
Świat jest na „kluczowym zakręcie, gdzie dwa z najpilniejszych wyzwań ludzkości niebezpiecznie się ze sobą splatają” – powiedziała podczas ogłoszenia deklaracji Charlotte Scaddan, starsza doradczyni ds. rzetelności informacji w Globalnych Komunikacjach ONZ.
Dodała, że brak zaufania do informacji to „bardzo niepokojący trend” na całym świecie. Zmiana klimatu bywa wykorzystywana jako narzędzie podziału. Służy do polaryzowania całych społeczeństw i podkopywania procesów demokratycznych.
„Wygrani w tej gospodarce dezinformacji... to interesy sektora paliw kopalnych, niektórzy aktorzy polityczni oraz internetowi influencerzy, którzy monetyzują gniew i kłamstwa.”
Dezinformacja klimatyczna wyraźnie nasiliła się przed COP30, według raportu Climate Action Against Disinformation i Obserwatorium Rzetelności Informacji. Między lipcem a wrześniem odnotowano wzrost dezinformacji związanej z COP o 267 proc. Słowa kluczowe związane ze szczytem klimatycznym ONZ pojawiły się 14 tys. razy obok określeń „porażka”, „katastrofa”, „klęska” i „żart”.
Wcześniej w środę setki organizacji społeczeństwa obywatelskiego, osób prywatnych, przedstawicieli ludów rdzennych oraz światowych liderów podpisały list otwarty. Wzywa on rządy narodowe, by na COP30 poparły mocną, ambitną i wiążącą decyzję w sprawie ochrony rzetelności informacji.
Wśród sygnatariuszy są architektka Porozumienia paryskiego Christiana Figueres, Laurence Tubiana z European Climate Foundation, Climate Action Network International oraz 350.org.
W liście napisano, że degradacja i zanieczyszczenie ekosystemu informacyjnego to nie tylko kryzys klimatyczny, lecz „wieloaspektowy globalny kryzys”.
Wskazuje na najnowsze badania International Panel on the Information Environment (IPIE) oraz Climate Social Science Network, które pokazują, że zorganizowane działania obstrukcyjne wobec polityki klimatycznej „aktywnie opóźniają reakcję ludzkości na kryzys, bezpośrednio sabotują współpracę międzynarodową, czynią cele Porozumienia paryskiego nieosiągalnymi i narażają życie milionów ludzi”.
Do czego zobowiązały się państwa?
Państwa, które podpisały deklarację, zobowiązują się zwalczać fałszywe i wprowadzające w błąd informacje o zmianie klimatu.
Jest sześć zobowiązań. Obejmują m.in. zapewnienie rzetelności informacji o klimacie przy jednoczesnej ochronie wolności słowa, wsparcie niezależnych mediów w rzetelnym relacjonowaniu tematów środowiskowych, udostępnianie wszystkim informacji opartych na dowodach oraz budowanie zdolności do identyfikowania zagrożeń dla rzetelności informacji.
Deklaracja wzywa też sektor prywatny, by zobowiązał się do rzetelności informacji o zmianie klimatu w swoich praktykach biznesowych oraz zapewniał przejrzyste, zgodne z prawami człowieka praktyki reklamowe.
„Popierając tę deklarację, potwierdzamy naszą wspólną odpowiedzialność za to, by społeczeństwa na całym świecie miały wiedzę i informacje potrzebne do pilnego, zdecydowanego działania wobec kryzysu klimatycznego” – konkluduje dokument.
Dotychczas podpisało ją 12 państw: Belgia, Brazylia, Kanada, Chile, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Holandia, Hiszpania, Szwecja i Urugwaj.
Czym jest Globalna Inicjatywa na rzecz Rzetelności Informacji o zmianie klimatu?
Globalna Inicjatywa na rzecz Rzetelności Informacji o zmianie klimatu to partnerstwo rządu Brazylii, ONZ i UNESCO. Celem jest zwalczanie dezinformacji klimatycznej. Ogłoszono ją podczas szczytu przywódców G20 w Rio de Janeiro w listopadzie 2024 roku.
„Bez dostępu do wiarygodnych informacji o zakłóceniach klimatu nie możemy liczyć na to, że je przezwyciężymy” – mówiła przy jej ogłoszeniu dyrektor generalna UNESCO, Audrey Azoulay.
„Dzięki tej inicjatywie będziemy wspierać dziennikarzy i badaczy zajmujących się sprawami klimatu, nieraz z narażeniem własnego bezpieczeństwa, oraz zwalczać rozplenioną w mediach społecznościowych dezinformację klimatyczną.”
Inicjatywę wspierają państwa członkowskie, m.in. Brazylia, Chile, Dania, Francja, Maroko, Hiszpania, Szwecja, Zjednoczone Królestwo i Urugwaj.
Dołączyły też cztery nowe państwa: Belgia, Kanada, Finlandia i Niemcy. Tym samym liczba państw członkowskich wzrosła do 13.