Komisja Europejska planuje wspierać uzdatnianie wody, żeby wyeliminować trwałe zanieczyszczenia (PFAS), zgodnie z Europejską Strategią Odporności Wody, przyjętą w środę w Brukseli.
REKLAMA
Komisja planuje rozpocząć szeroko zakrojoną operację oczyszczania wody ze związków polifluoroalkilowych, tak zwanych wiecznych chemikaliów (PFAS) poprzez utworzenie partnerstwa publiczno-prywatnego.
Takie wnioski płyną z Europejskiej Strategii Odporności Wody, przyjętej w środę w Brukseli.
Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) w 2022 roku spośród 1300 miejsc monitorowania w Europie, 59 procent z nich zlokalizowanych w rzekach, 35 procent w jeziorach i 73 procent w wodach przybrzeżnych, przekroczyło normę jakości środowiska dla kwasu perfluorooktanosulfonowego (PFOS), rodzaju PFAS.
Według agencji, w Europie tylko 37 procent wód powierzchniowych jest w dobrym lub bardzo dobrym stanie ekologicznym, a 29 procent osiągnęło dobry stan chemiczny.
Stowarzyszenia ekologiczne, które prowadzą kampanię na rzecz zakazu stosowania PFAS u źródła, potępiają to jako "straconą szansę".
"Spodziewaliśmy się większych ambicji w zakresie redukcji zanieczyszczeń u źródła" - ubolewa Angeliki Lyssimachou, szefowa działu nauki i polityki w Pesticide Action Network (PAN) Europe.
"Wieczne chemikalia"
Substancje per- i polifluoroalkilowe są nazywane "wiecznymi chemikaliami", ponieważ są szczególnie trwałe w środowisku.
Ich koszt dla zdrowia szacuje się na 52 do 84 miliardów euro rocznie. Niektóre z nich zostały sklasyfikowane jako rakotwórcze.
Te związki chemiczne są nieprzywierające, wodoodporne oraz odporne na wysokie temperatury. Są również obecne w wielu przedmiotach codziennego użytku, takich jak nieprzywierające patelnie, pianki gaśnicze i urządzenia medyczne.
W wywiadzie dla Euronews, unijna komisarz powiedziała, że popiera zakaz stosowania PFAS w produktach konsumenckich, takich jak kosmetyki i opakowania żywności. Podkreśliła jednak, że trudno będzie zakazać wszystkich PFAS, ponieważ niektóre z nich nie mają jeszcze skutecznej alternatywy.
"Problem polega na tym, że potrzebujemy PFAS do wielu różnych produktów. Na przykład produkty medyczne, takie jak inhalatory (...) lub wiele rzeczy, dla których nie ma substytutu. Jeśli chodzi o transformację ekologiczną, półprzewodniki, cyfryzację lub przemysł obronny" - wyjaśnia Jessika Roswall, europejska komisarz ds. środowiska i odporności na wodę.
Według Komisji koszt dekontaminacji PFAS w Europie szacuje się na od 5 do 100 miliardów euro rocznie. A w przypadku niektórych zanieczyszczeń, takich jak TFA (kwas trifluorooctowy, rodzaj PFAS), oczyszczanie nie jest takie proste.
"Według przedsiębiorstw wodociągowych jest to bardzo kosztowny proces, który obejmuje ekstrakcję wszystkich minerałów z wody i dodanie ich z powrotem. Na koniec tracimy dużo wody" - tłumaczy Angeliki Lyssimachou. "Zużywa się więc znacznie więcej energii.
Komisja chce zastosować zasadę "zanieczyszczający płaci" i zarezerwować finansowanie publiczne dla miejsc, w których nie było możliwe ustalenie, kto jest za to odpowiedzialny.
Strategia europejska
Przyjęta w środę przez Komisję Europejska Strategia Odporności Wodnej ma na celu przywrócenie obiegu wody i zapewnienie dostępu do czystej wody po przystępnych cenach w czasie, gdy Europa stoi w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak powodzie i susze. Niedobory wody dotykają 34 procent powierzchni Unii Europejskiej.
"Woda to życie. Odporność na niedobory wody jest niezbędna dla naszych obywateli, rolników, środowiska i przedsiębiorstw. Strategia Komisji w zakresie odporności na niedobory wody wyznacza drogę w kierunku zrównoważonej, odpornej, inteligentnej i konkurencyjnej gospodarki wodnej. Musimy działać teraz, aby chronić ten zasób" - poinformowała Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, w komunikacie prasowym.
Europejski plan działania obejmuje również podnoszenie świadomości na temat tych kwestii poprzez debaty publiczne, zwiększenie europejskiego finansowania modernizacji infrastruktury, wspieranie cyfryzacji poprzez unijny program obserwacji Ziemi Copernicus oraz wspieranie innowacji.